Temel Bir İnsan Hakkı Olan Gıdaya Erişim: Covid-19 Krizinde Kent Gıda İlişkisini 30 Büyükşehir Üzerinden Yeniden Düşünmek

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 77 - 86, 04.03.2022

Ayşe Kaşıkırık , Melek Toprak

Öz

Kimsenin geride kalmadığı, sürdürülebilir, eşitlikçi ve kapsayıcı bir dünya için yeterli düzeyde gıdaya erişim temel bir insan hakkıdır. Başta dar gelirli ve kırılgan gruplar olmak üzere herkesin gıdaya erişimi güvence altına alınmalıdır. Birleşmiş Milletlerin 2030 Sürdürülebilir Küresel Amaçlarından ikincisi olan “Açlığa Son” hedefi ile ülkeler açlığı bitirmeyi, gıda güvenliğine ve iyi beslenmeye ulaşmayı, sürdürülebilir tarımı desteklenmeyi taahhüt etmişlerdir. Bu hedefin gerçekleştirilmesinde merkezi ve yerel yönetimlere önemli görev ve sorumluluklar düşmektedir. Yerel yönetimler insanların gündelik hayat deneyimlerine en yakın kamu kurumları olarak gıdaya erişim, gıda güvencesinin sağlanması ve iyi beslenmenin temin edilmesinde kritik aktörlerin başında gelmektedir. Çalışmanın amacı, Türkiye nüfusunun %78’ini barındıran 30 büyükşehir belediyesinin gıda yönetimi ve tarım politikalarını karşılaştırmalı perspektifle analiz etmektir. Bu amaca yönelik olarak, büyükşehir belediyelerinin 2020-2024 Stratejik Planları ve 2020 yılı Faaliyet Raporları gıdaya erişim, gıda güvenliği ve sürdürülebilir tarım odağında taranmıştır. Bununla birlikte, kentlerin Covid-19 gibi küresel krizler karşısında kendi kendini besleyebilmesine ve dirençliliğinin artmasına yönelik somut öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gıda Hakkı, Gıdaya Erişim, Büyükşehir Belediyeleri, Stratejik Plan, Faaliyet Raporu.

Access To Food, A Fundamental Human Right: Rethinking The City-Food Relationship In The Covid-19 Crisisthrough 30 Metropolitans

Öz

Access to adequate food is a fundamental human right for a sustainable, equitable an dinclusive world where noone is left behind. Access to food for everyone, especially low-income and vulnerable groups, should be guaranteed. With the "EndHunger" goal, which is the second of the United Nations' 2030 Sustainable Global Goals, countries have committed to ending hunger, achieving food security and good nutrition, and supporting sustainable agriculture. Central and local governments have important duties and responsibilities in achieving this goal. Local governments, as the closest public institutions to people's daily life experiences, are among the critical actors in ensuring access to food, ensuring food security and good nutrition. The aim of the study is to analyze the food management and agricultural policies of 30 metropolitan municipalities, which have 78% of Turkey's population, with a comparative perspective. For this purpose, the 2020-2024 Strategic Plans and 2020 Annual Reports of metropolitan municipalities were scanned with the focus of Access to food, food security and sustainable agriculture. In addition, concrete suggestions have been presented for cities to feed themselves and increase the irresilience in the face of global crises such as Covid-19.

Anahtar Kelimeler

Right to food, Access to food, Metropolitan municipalities, Strategic plan, Annual report.

Kaynakça

• Adana Büyükşehir Belediyesi. (2021). 05 20, 2021 tarihinde 2020 Faaliyet Raporu: https://www.adana.bel.tr/panel/uploads/yillikfaaliyetraporlari_v/files/abb-yillik-faaliyet-2020.pdf adresinden alındı
• Atik, İ., & Atik, A. (2019). Merkezi ve Yerel Yönetimlerin Gıda Güvenliğindeki Etkileri: Dünyadan ve Türkiye'den Örnekler. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(2), 453-465.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. (2021). 2020 Faaliyet Raporu: http://www.sp.gov.tr/upload/xSPRapor/files/qzTyi+Balikesir_BBB_20_FR.pdf adresinden alındı
• Batı, G. F. (2018, 07 22). Uluslararası politika Akademisi (UPA). Küreselleşme Olgusunun Problemi: Gıda Krizi Ve Açlık Sorunu: http://politikaakademisi.org/2018/07/22/kuresellesme-olgusunun-problemi-gida-krizi-ve-aclik-sorunu/ adresinden alındı
• Bayraktar, U. (2020, 06 23). Pandemide ve sonrasında yerel yönetimler için politika önerileri. 03 04, 2021 tarihinde İstanbul Politika Araştırmaları Enstitüsü: https://www.istanpol.org/post/pandemide-ve-sonras%C4%B1nda-yerel-y%C3%B6netimler-i%CC%87%C3%A7in-politika-%C3%B6nerileri adresinden alındı
• Bilgiç, A. K. (2020). COVID-19 ile Mücadele Sürecinde Yerel Yönetimlerin Genel Görünümü. Kent Araştırmaları Dergisi, 11(31), 2602-2133. 02 18, 2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/idealkent/issue/58572/817322 adresinden alındı
• Creswell, J. W. (2017). Research Desing (Araştırma Deseni) . (S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• FAO Türkiye. (2021). 06 05, 2021 tarihinde http://www.fao.org/turkey/news/detail-news/tr/c/1403536/ adresinden alındı
• Galtung, J. (2013). İnsan Hakları Başka Bir Açıdan Bakış (2. b.). (M. Sözen, Dü.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Gedik, M. A. (2020). Küresel Kamusal Mal Olarak Gıda Güvencesi: OECD Ülkeleri İçin Bir Değerlendirme. Sosyoekonomi, 28(46), 187-210. doi:DOI: 10.17233
• Gökçe, R., & Ergezer, H. (2016). Gıda Mevzuatımız; Nereden, Nereye? Akademik Gıda, 14(2), 225-229. 04 02, 2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1186246 adresinden alındı
• Güzeloğlu, T. (2009). Küresel Gıda Krizi Ve Beslenme Hakkı. TBB Dergisi(80), 299-314. 12 21, 2020 tarihinde http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2009-80-485 adresinden alındı
• Harris, J. M. (2009). Basic Principles of Sustainable Development. K. S. Seidler içinde, Dimensions of Sustainable Development (s. 20-40). Oxford: EOLSS Publications.
• Hatay Büyükşehir Belediyesi. (2021). 2020 Faaliyet Raporu.: https://www.hatay.bel.tr/upload/files/2020%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf adresinden alındı
• İzmir Büyükşehir Belediyesi. (2020). 2020 Faaliyet Raporu: https://www.izmir.bel.tr/YuklenenDosyalar/Dokumanlar/43_30042021_044242_2020_faaliyet-raporu.pdf.pdf adresinden alındı
• Kamuda Stratejik Yönetim. (2014). 02 20, 2021 tarihinde T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı: http://www.sp.gov.tr/tr/ adresinden alındı
• Kapıkıran, M. (2021). Tarım ve Afet: Kıtlık. ÖLÇÜ, 104-108. 05 02, 2021 tarihinde http://olcuistanbul.org/_html/2021_nisan.pdf adresinden alındı
• Kaya, H. E., & Susan, A. T. (2020, 08 31). Sürdürülebilir Bir Kentleşme Yaklaşımı Olarak, Ekolojik Planlama ve Eko-Kentler. İdeal Kent, 11(30), 909 - 937. 03 02, 2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/idealkent/issue/54964/533730 adresinden alındı
• Kocaeli Büyükşehir Belediyesi. (2021). 2020 Faaliyet Raporu: https://www.kocaeli.bel.tr/webfiles/userfiles/files/faaliyet-raporlari/2020%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Rapor.pdf.pdf adresinden alındı
• Koç, G., & Uzmay, A. (2015). Gıda Güvencesi ve Gıda Güvenliği: Kavramsal Çerçeve, Gelişmeler ve Türkiye. Tarım Ekonomisi Dergisi, 21(1), 39-48. 05 2021, 02 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/253329 adresinden alındı
• Manisa Büyükşehir Belediyesi 2020 Faaliyet Raporu. (2020). https://www.manisa.bel.tr/upload/teskilat/dosya/beb3d05d92ac45c2ab227d473a2c5b89.pdf adresinden alındı
• Paine, T. (2017). İnsan Hakları (1. b.). (M. O. Dostel, Çev.) İstanbul: İletişim.
• Peng, W., & Berry, E. M. (2019). The Concept of Food Security. Encyclopedia of Food Security and Sustainability(2), 1-7. 01 16, 2021 tarihinde https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/B9780081005965223147?token=2BA92F68B4E322178D5B27946653AEF2B3B9C40C5DCFE646526E2535E67F2AB91547912B7D49DB2A25BD08269AA865F7&originRegion=eu-west-1&originCreation=20210907154338 adresinden alındı
• Power, M., Doherty, B., Pybus, K., & Pickett, K. (2020). How COVID-19 has exposed inequalities in the UK food system: The case of UK food and poverty. Emerald Open Research, 2(11). doi:10.35241/emeraldopenres.13539.1
• (2021). Regional Overview of Food Security and Nutrition Europe and Central Asia. FAO. 03 21, 2021 tarihinde http://www.fao.org/3/cb3849en/cb3849en.pdf adresinden alındı
• Rosegrant, M. W., & Cline, S. A. (2003). Global Food Security: Challenges and Policies. SCIENCE, 302, 117-119. doi:10.1126/science.1092958
• Samsun Büyükşehir Belediyesi . (2021). 2020 Faaliyet Raporu: https://samsun.bel.tr/uploads/dokumanlar/a3c367eee5c9c12b69a72678d7587ddc607.pdf adresinden alındı
• TUİK. (2020). 05 30, 2021 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit Sistemi-Sonuclari-2020-37210: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit Sistemi-Sonuclari-2020-37210 adresinden alındı
• Tully, J. (2016). İnsan Hakları Geleneği. M. Lutz-Bachmann, & A. Nascimento içinde, İnsan Hakları, İnsan Haysiyeti ve Kozmopolit İdealler (s. 183-203). İstanbul: Koç Üniversitesi.
• Yenal, Z. (2001). Türkiye'de Gıda Üretiminin Yeniden Yapılanması. Toplum ve Bilim, 32-55.