Cumhuriyet Döneminin Sektörel Stratejiler Çerçevesinde Ekonomik Görünümü

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 41 - 62, 29.12.2024

Dilek Şahin Yomralıoğlu

Öz

Türkiye Cumhuriyeti'nin 100 yılına bakıldığında, ekonomik görünümünde önemli değişimler ve dönüşümler yaşandığı izlenmektedir. Cumhuriyetin ilk dönemlerinin önde gelen sektörü olan tarımın gelişmesi için çeşitli farklı stratejiler izlenmiş, bu uygulamalar sanayi sektörünü geliştirmeye yönelik politikalarla desteklenmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinin genel görünümünü farklı kaynaklardan derleyerek, bütüncül bir bakış açısıyla dönemsel ve sektörel olarak özet bilgiler sunmaktır. Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörü olan tarımın GSMH içindeki payının zamanla giderek azaldığı, sanayi sektörünün payında ise artış yaşandığı görülmektedir. Bu durum Türkiye’nin yapısal sürecindeki değişimin bir göstergesidir. Türkiye’nin dönemsel olarak gösterdiği ekonomik büyümenin unsurları da dönemsel olarak farklılık göstermekte, her dönem kendi içinde dönemin özelliklerini yansıtan ekonomik ve politik unsurların sonuçlarını yansıtmaktadır. Bu dönemlere ait bilgiler 1970-2024 yılları arasında yayınlanan akademik kaynaklardan derlenmiştir. Türkiye ekonomisinin dönemsel olarak genel görünümü, uygulanan sektörel stratejiler ve sonuçları genel hatlarıyla açıklanmış, tarım ve sanayi sektörlerinin gelişimi ve değişimi konusunda bilgiler ve tarım sektörünün kalkınmasına yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Stratejik yönetim, tarım ve sanayi stratejileri, kurumsal yönetişim.

Economic Outlook of The Republican Period within The Framework of Sectoral Strategies

Öz

When looking at the 100 years of the Republic of Turkey, it is observed that there have been significant changes in its economic outlook and sectoral strategies. The purpose of this study is to examine the development and changes in the Turkish Economy during the Republican Period by dividing it into three periods within the framework of sectoral strategies. Agriculture and industry sectors have emerged as the two most important sectors that have been focused. While the share of agriculture, which is the locomotive sector, in GDP has gradually decreased over time, there has been an increase in the share of the industrial sector. The information on these periods has been compiled from academic sources published between 1970-2024. The general outlook of the economy and sectoral transformation has been provided with the framework and change of the agricultural and industrial sectors and recommendations provided for the development of agricultural sector.

Anahtar Kelimeler

Strategic management, agricultural and industrial strategies, corporate management.

Kaynakça

• Ağır, Ö. (2021). İkinci Dünya Savaşı Sonrası Dönemde Türkiye’de Tarıma Amerikan Etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 9(1), 65-89.
• Alparslan, N., & Ökte, M. (2023). Türkiye’de Dış Ticaret Politikalarının İhracatta Ürün Çeşitliliğine Sektörel Bazda Etkileri: Tarihsel Bir Analiz.
• Bacaksız, M. A., & Uysal, S. (2019). Tarımsal Kalkınmada Devletçi Politikaların Önemi: Türkiye’de 1930-1939 Dönemi İçin Bir Değerlendirme/The Importance of Statism Policies For Agricultural Development: An Evaluation of Turkey’s 1930-1939. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 3(1), 19-36.
• Bağcı, E., & Tekin, Ü. (2020). Türkiye İktisat Politikalarının Tarihsel Gelişimi ve Günümüze Yansımaları. R&S-Research Studies Anatolia Journal, 3(3), 175-188.
• Batmaz, Ö. Ü. T., & Balıkesir Üniversitesi, İ. İ. B. F. (2023). Ekonomik Kalkınmada Tarım Sektörünün Yeri, Önemi ve Karşılaştığı Temel Sorunlar: Türkiye Örneği (2000-2022 Dönemi). Sürdürülebilir Kalkınmada Tarımsal Faaliyetlerin Yeri ve Önemi, 7.
• Bolat, M. (2023). Atatürk Dönemi Hükümet Programlarında Kalkınma Politikaları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 307-323.
• Cecen, A. A., Doğruel, A. S., & Doğruel, F. (1994). Economic growth and structural change in Turkey 1960–88. International Journal of Middle East Studies, 26(1), 37-56.
• Çetin, Z. Ö. The Strengths And The Weaknesses Of The Administrative Reform Efforts In Turkey. European Scientific Journal September 2016 /Special/ edition ISSN: 1857 – 7881
• Demir, F. (2002). A Failure Story: Politics, Society and Financial Liberalization in Turkey; the paths of retransformation in the post-liberalization era. In Annual Meeting of the European Public Choice Society (EPCS 2002), available at http://www. econturk. org/Turkey2002. html.
• Demir, O., Gültekim, G. Ç., & Uzundumlu, A. S. (2023). Türkiye Ekonomisinde Tarımın Yeri ve Önemi. Palandöken Journal of Animal Sciences Technology and Economics, 2(2), 62-69.
• Dernek, Z. (2006). Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze tarımsal gelişmeler. Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-12.
• Ergil, D. (1975). Class conflict and turkish transformation (1950-1975). Studia Islamica, (41), 137-161. https://doi.org/10.2307/1595402
• Erinç Yeldan, A., & Ünüvar, B. (2016). An assessment of the Turkish economy in the AKP era. Research and policy on Turkey, 1(1), 11-28.
• Esen, B. (2014). Nation-building, party-strength, and regime consolidation: Kemalism in comparative perspective. Turkish Studies, 15(4), 600-620.
• Gajo, A. H., & Akyuz, G. A. (2023). Digital Transformation Implementation Challenges in Turkish Industrial Enterprises. International Journal of Innovation and Technology Management, 20(06), 2350037.
• Hiç (2020), “Cumhuriyet’ten Günümüze Türk Tarım Politikaları”.Gölen, Z., & Unvan, Y. A.&Özer, İktisadi ve İdari Bilimlerde Akademik Çalışmalar.s:192-210. Montenegro:Ivpe Cetinje.
• Gözcü, A. (2018). Atatürk Döneminde Türkiye’de Tarımın Gelişmesinde Alman Etkisi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 18(36), 107-137.
• İstikbal, D. (2022). Türkiye’de Sanayinin Dönüşümü ve Yeni Teknolojik Trendler. Seta Yayınları, (365), 5-26.
• Kahveci, Ö. Ü. A. (2022). Dijital Dönüşüm Kapsamında Endüstri 4.0 ve Uluslararası Ticarete Olası Etkileri. Uluslararası Ticaret ve Lojistikte Güncel Yaklaşımlar ve Değerlendirmeler 2, 21.
• Karabulut, K., & Akyol, H. (2017). Türk Tarımının Gelişimi, Sorunları Ve Uygulanan Politikalar Üzerine Bir Araştırma (1839-1950). Global Journal of Economics and Business Studies, 6(11), 70-84.
• Kaya, M., & Çelik, M. (2023). Türkiye’nin Yarım Kalan Hikayesi: Sanayileşme. Sosyal Bilimlerde Akademik Araştırma ve Değerlendirmeler-V, 97.
• Koca, M., 2017, “ Son 20 yılda Türk ekonomisinin ana sektörler itibari ile gelişim ve dönüşüm süreci.” [Istanbul Üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü doktora tezi.]
• Kutlu, Ş. Ş. (2021). Türkiye’de Gida Enflasyonunun Belirleyicileri: Svar Modelinden Kanitlar. EKEV Akademi Dergisi, (87), 581-598.
• Merdan, K., & Çomaklı, Ş. (2022). The Role of Foreign Capital in Turkish Agriculture: Transformation Process of Direct Capital Mobility After 1980 and Determining Future Trends of Foreign Capital in terms of Agriculture Sector. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 474-498.
• Mody, A., & Schindler, M. II Economic Growth in Turkey, 1960–2000. In Turkey at the Crossroads. International Monetary Fund.
• Oktar, S., & Varlı, A. (2010). Türkiye’de 1950–54 Döneminde Demokrat Parti’nin Tarim Politikasi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), 1-22.
• Özdemir, Ö. Ü. D. Kırsal Kalkınma Politikalarında Yönetişimin Değişen Rolü: Merkez Tabanlı Kalkınmadan Yerel Tabanlı Kalkınmaya Geçiş. Disiplinlerarası Bakış Açısı ile Yönetişim, 109.
• Öztürk, S., & Yildirmaz, F. (2009). Osmanlı İmparatorluğunun İktisadi Çöküşü ve Atatürk Dönemi İktisat Politikaları. Cumhuriyet Universitesi Journal of Economics & Administrative Sciences (JEAS), 10(2).
• Pamukoglu, G. (1990). Import-substitution industrialization in Turkey (Doctoral dissertation, Massachusetts Institute of Technology).
• Raihan, S. (2007). 11. Competition policy and competitive markets in Bangladesh. Competitive Advantage and Competition Policy in Developing Countries, 205.
• Sayim, F. (2020). Birinci İzmir İktisat Kongresinde Alınan Kararların Dönemin Ekonomi Politikalarına Etkisi (1923-1930). SmartJournal 2020; 6(39):2721-2730 Doi: http://dx.doi.org/10.31576/smryj.740
• Şenses, F. (1989). The nature and main characteristics of recent Turkish growth in export of manufactures.
• T.C.M.B. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Enflasyon+Verileri/Tuketici+Fiyatlari
• Topuz, A. G. H. (2007). Cumhuriyet Dönemi Ekonomisinde Tarimsal Yapinin Incelenmesi (1923-1950). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 377-390.
• Tuna, M. (2018). The Missing Turkish Revolution: Comparing Village-Level Change and Continuity in Republican Turkey and Soviet Central Asia, 1920–50. International Journal of Middle East Studies, 50(1), 23-43.
• Yavuz, M. (2012). Türkiye’de Ihracatin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Bir Zaman Serisi Analizi. Ege Üniversitesi 15. İktisat Kongresi.