İsrail ve Filistin Çatışmalarında Soykırım İddiaları Üzerine Tarihsel Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 195 - 219, 29.12.2024

Seda Ermiş , Emine Erden Kaya

Öz

M.S. 64'te başlayan Roma sürgünü ile yaklaşık 2000 yıl süren diaspora döneminde Yahudiler, maruz kaldıkları antisemitist tutumlara son vermek amacıyla, 19. yüzyıldaki ulusçuluk akımının da etkisiyle kendilerine vaat edilmiş kutsal topraklarda (Filistin) bir Yahudi devleti kurma amacını benimsemişlerdir. Bu hedef doğrultusunda şekillenen Siyonist hareket, 1897 yılında Macar Yahudi lider Theodor Herzl önderliğinde İsviçre'de toplanan 1. Siyonist Kongresi'nde bu amacını resmen ilan etmiştir. 1917 Balfour Deklarasyonu ve 1922-1948 İngiliz mandaterliği, döneminde Filistin topraklarına yapılan Yahudi göçünün ve yerleşiminin artması Arap ve İsrail halkları arasında gerilimlere yol açarken 1948'de İsrail'in kurulması, İsrail-Filistin çatışmasını resmen başlatmıştır. 1948, 1956, 1967 ve 1973'te dört büyük Arap-İsrail savaşı yaşanmıştır. Söz konusu savaşlar sadece toprak mücadelesini değil, aynı zamanda kimlik, egemenlik ve insan hakları üzerine derin bir anlaşmazlığı da yansıtmaktadır. 2000'li yıllarda çatışmalar şiddetlenmiştir. 2014 Gazze Savaşı ve 7 Ekim 2023'te başlayan son çatışmalar büyük yıkıma ve sivil kayıplara neden olmuştur. İsrail’in uyguladığı orantısız güç ve neden olduğu büyük yıkım uluslararası toplumun tepkisine ve soykırım iddialarının Uluslararası Adalet Divanı (UAD)’na ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taşınmasına neden olmuştur. Bu çalışma, İsrail-Filistin çatışmasını, çatışmanın tarihsel arka planını ele alarak günümüzde yaşanan sonuçlarını ve soykırım iddialarının yansımalarını analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İsrail-Filistin çatışması, soykırım, UAD, UCM

A Historical Review of Genocide Claims in the Israeli-Palestinian Conflict

Öz

The Zionist movement, aiming to end the anti-Semitic attitudes faced during the diaspora period that began with the Roman exile in 64 AD and lasted nearly 2000 years, sought to establish a Jewish state in the promised holy land (Palestine), influenced by the nationalist movement of the 19th century. This goal was officially declared at the 1st Zionist Congress held in Switzerland in 1897 under the leadership of the Hungarian Jew Theodor Herzl.The 1917 Balfour Declaration and the increased Jewish immigration and settlement in Palestinian territories during the British mandate of 1922-1948 led to tensions between the Arab and Israeli peoples, while the establishment of Israel in 1948 officially started the Israeli-Palestinian conflict. Four major Arab-Israeli wars took place in 1948, 1956, 1967 and 1973. These wars reflect not only a struggle for territory, but also a deep conflict over identity, sovereignty and human rights. Conflicts intensified in the 2000s. The 2014 Gaza War and the most recent conflict, which began on October 7, 2023, have caused massive destruction and civilian casualties. Israel's disproportionate use of force and the massive destruction it has caused have led to the international community's outcry and genocide allegations being brought before the International Court of Justice (ICJ) and the International Criminal Court. This study aims to analyze the Israeli-Palestinian conflict, its historical background, its contemporary consequences and the repercussions of genocide allegations.

Anahtar Kelimeler

Israel-Palestine conflict, genocide, ICJ, ICC

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı. (2024). Uluslararası Ceza Mahkemesi, Https://Diabgm.Adalet.Gov.Tr/Home/Sayfadetay/Uluslararasi-Ceza-Mahkemesi-ucm28022020101834 (30.06.2024).
• Ahmad, H. (2021), Filistin Sorunun Tarihi Gelişimi ve Ürdün’deki Filistinli Mülteciler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Aksünger, S. (2024). “Uluslararası Adalet Divanı, İsrail'in geçici tedbirleri derhal ve etkin şekilde uygulamasını istedi”, Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/uluslararasi-adalet-divani-israilin-gecici-tedbirleri-derhal-ve-etkin-sekilde-uygulamasini-istedi/3140035- (09.06.2024).
• Alpyavuz, T. (2009). “Soykırım Suçu”, Journal Of Naval Science And Engineering, Vol. 5, No.1: 49-61.
• Anadolu Ajansı. (2024). “UAD'ın İsrail'in Refah'a saldırılarını durdurması kararına tepkiler”,https://www.aa.com.tr/tr/dunya/uadin-israilin-refaha-saldirilarini-durdurmasi-kararina-tepkiler/3229603 (10.06.2024).
• Anadolu Ajansı. (2024). “İsrail'in Gazze'de 7 Ekim'den bu yana devam eden saldırılarında 9 bin 138 öğrenci yaşamını yitirdi”. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-gazzede-7-ekimden-bu-yana-devam-eden-saldirilarinda-9-bin-138-ogrenci-yasamini-Yitirdi/3276509#:~:text=%C4%B0srail'in%207%20Ekim'den,89%20bin%2097%20ki%C5%9Fi%20yaraland%C4%B1 (17.09.2024).
• Anadolu Ajansı. (2024). “5 Soruda Türkiye'nin UAD'deki İsrail'e karşı soykırım davasına müdahillik başvurusu”, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/5-soruda-turkiyenin-uaddeki-israile-karsi-soykirim-davasina-mudahillik-basvurusu/3296167 (17.09.2024).
• Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide in the Gaza Strip, 24 May 2024, Order, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/192/192-20240524-ord-01-00-en.pdf (16.09.2024).
• Avad, e.-R. (2021). “İsrail'e karşı 2000 yılında başlayan İkinci İntifada'nın üzerinden 21 yıl geçti”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israile-karsi-2000-yilinda-baslayan-ikinci-intifadanin-uzerinden-21-yil-gecti/2377014 (30.05.2024).
• Aydın, G. (2023). Uluslararası Ceza Hukuku ve Ceza Yargılamalarında Soykırım Suçu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Aydoğan, B. (2024). “Netanyahu, yakalama kararı başvurusunun UCM’ye taşınan yeni bir antisemitizm olduğunu savundu”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistinde-israil-isgaline-karsi-baslayan-birinci-intifadanin-uzerinden-34-yil-gecti/2442849 (10.06.2024).
• Balpınar, Z. (2011). İsrail-Filistin Çatışması: İsrail’in Filistinlilere Yönelik Güvenlik Politikasında Devamlılık ve Değişim (1948-2008), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çakırca, B. (2024). “Batı’nın Değer Sorununa Bir Örnek Olarak Gazze”, Ombudsman Akademik Özel Sayı 2, Gazze, Mayıs / May 2024 Ss: 511-534 Issn: 2148-256x, ORCID: 0000-0002-6035-7162
• Çetin, Ş. (2024). “BM: UAD'nin İsrail'e yönelik aldığı ihtiyati tedbir kararları tüm taraflar için bağlayıcı”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-uadnin-israile-yonelik-aldigi-ihtiyati-tedbir-kararlari-tum-taraflar-icin-baglayici/3120182 (09.06.2024).
• Değer, Ozan. (2009). “Soykırım Suçu ve Devletin Sorumluluğu: Uluslararası Adalet Divanı'nın “Bosna-Hersek v. Sırbistan-Karadağ Kararı”. Uluslararası İlişkiler/International Relations, Yaz/Summer 2009, Vol.6, No.22, pp.61-95. https://www.jstor.org/stable/43926463 (09.06.2024).
• Fırat, E. (2021). “Filistin'de İsrail işgaline karşı başlayan Birinci İntifada'nın üzerinden 34 yıl geçti”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistinde-israil-isgaline-karsi-baslayan-birinci-intifadanin-uzerinden-34-yil-gecti/2442849 (30.05.2024).
• Euro News. (2024). “Yedinci ayına giren Gazze Savaşında ağır bilanço: ölüm, yıkım ve açlık”, https://tr.euronews.com/2024/04/07/yedinci-ayina-giren-gazze-savasinda-agir-bilanco-olum-yikim-ve-aclik (09.06.2024).
• Euro News. (2024). “Hamas’tan 7 Ekim Raporu: Saldırı savunma eylemiydi”, https://tr.euronews.com/2024/01/22/hamastan-7-ekim-raporu-saldiri-savunma-eylemiydi (07.06.2024).
• Gökçınar, D. (2009). Arap-İsrail Uyuşmazlığında Filistin Sorunu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Kemiksiz, N. N. (2011). Filistin Sorunu, Orta Doğu, 11(1),133-179.
• Lemkin, R. (1944). Axis Rule in Occupied Europe, Washington: Carnegie Endowment.
• Nişancı, D. (2021). “Uluslararası Ceza Hukuku ve Türk Ceza Kanunu Düzenlemesinde Soykırım Suçu”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), Cilt 8 Sayı 2 Yıl 2021, S 228-249, ORCID: 0000-0002-0427-432X.
• NTV. (2024). “Hamas Lideri Haniye Tahran'da öldürüldü (İsmail Haniye kimdir?)”, https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/hamas-lideri-haniye-tahranda-olduruldu-ismail-haniye-kimdir,-YSC79a8W02xpEVpV6Cj-Q/15uyrNZDjEamkHx6NgoO0w (17.09.2024).
• Özer, Ç. (2023). “Uluslararası Politika Açısından Filistin Sorunu”, Külliye,[Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. Yılı Özel Sayısı], 582-605.
• Özkan, Y. (2024), “Güney Afrika’nın İsrail'e karşı soykırım”, BBC Türkçe, https://www.bbc.com/turkce/articles/ce9ep3w12xqo#:~:text=Hem%20%C4%B0srail%20hem%20de%20G%C3%BCney,%C3%B6nleme%20ve%20cezaland%C4%B1rma%22%20y%C3%BCk%C3%BCml%C3%BCl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%20getiriyor (06.08.2024).
• Özkoç, Ö. (2009). “Savaş ve Barış: Doksanlı Yıllarda Filistin-İsrail Sorunu”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64-3.
• Pala, M. (2024). “İsrailli hukukçu Gordon, UCM'nin Netanyahu için "yakalama kararı" çıkarma adımını değerlendirdi”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilli-hukukcu-gordon-ucmnin-netanyahu-icin-yakalama-karari-cikarma-adimini-degerlendirdi/3225579 (10.06.2024).
• Rjoop, A., & Topçu, G. (2024). “Filistin İstatistik Kurumu: Nekbe'den bu yana 134 bini aşkın kişi öldürüldü”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/-filistin-istatistik-kurumu-nekbeden-bu-yana-134-bini-askin-kisi-olduruldu/3217670 (08.06.2024).
• Sarıgüzel, H. (2013). “Uluslararası Ceza Mahkemesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi (3), 230-273.
• Taşdemir, E. (2019). İsrail Devleti’nin Ortaya Çıkışı, İsrail’in Türkiye Tarafından Tanınması ve Bu Durumun Türk Dış Politikasındaki Rolü (1948-1958), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Tergek, Ş. (2022). İngiltere, ABD ve Siyonizm Üçgeni: El Nakba’ya Giden Yol, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• The Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi). 09.12.1948, Sayı: 260 A (III), Paris: The General Assembly of the United Nations.
• Yalçın, O. (2021). “1967 Arap-İsrail Savaşı ve Savaşta Hava Harekâtı”, Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi, (5), 53-104.
• Yaşın, G. K. (2023). Genel Kamu Hukuku Açısından Soykırım: Bosna Hersek-Sırbistan Soykırım Davası Çerçevesinde İnceleme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yazıcı, E.( 2021). “Camp David Antlaşmaları Çerçevesinde Mısır – İsrail İlişkileri ve Günümüze Yansımaları”, Uluslararası İlişkiler ve Politika Dergisi, 1(1), 1-19.
• Yılmaz, A. N., Alagöz, V. (2023). Birleşmiş Milletler’in Filistin Politikası. Journal of Economics and Political Sciences, 13-124, C.3, S.2.
• Yılmaz, S. (2017). Uluslararası Hukukta Soykırım Suçu ve Ermeni Soykırımı İddiası: 100 Yılı Aşarken Türkiye'den Beklentiler ve Gerçekler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Wahibi, A. (2010). Filistin Sorunu ve Çözüm Yolları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi.