THE HUMOROUS ELEMENTS IN ERZURUM VILLAGE THEATRICAL PLAYS

Yıl 2018, Sayı: 4, 99 - 114, 31.05.2018

MÜJDAT Kızıloğlu

Öz

The entertainment culture of the people living in the countryside is shaped

around improvisation village theatrical plays. The humorous aspect of these

plays based on the word and action, which has been eluded from the folk calendar,

has come to the forefront in time. Although many of them have been forgotten

due to migrations and modernization today, Erzurum and its environs are at

the forefront of the rich areas where village theatrical plays are performed. With

this work, the humorous elements of Erzurum village theatrical plays, compiled

and recorded by Dilaver Düzgün earlier, were tried to be revealed in the direction

of a classification. Generally in plays, it has been mostly seen the elements of

humour based on movement comedy physical intervention, imitation; based on

utterance comedy the use of rhyme-repeat, the use of local language, the figure

of speech, out of context, assimilation; based on situation comedy incompatible

behavior, teaching; based on character comedy exaggerated character imitation.

Keywords: Humour, Laughter, Erzurum, Village Theatrical Plays

Anahtar Kelimeler

Humour, Laughter, Erzurum, Village Theatrical Plays

ERZURUM KÖY SEYİRLİK OYUNLARINDA MİZAHİ UNSURLAR

Öz

Kırsalda yaşayan insanın eğlence kültürü, doğaçlamaya dayalı köy seyirlik

oyunları etrafında şekillenmektedir. Halk takvimi icrasından sıyrılan bu

oyunların söz ve harekete dayalı mizahi yönü, zaman içerisinde ön plana çıkmıştır.

Bugün birçoğu göçler ve modernleşme yüzünden unutulmuş olsa da Erzurum

ve çevresi, köy seyirlik oyunlarının icra edildiği zengin alanların başında

gelmektedir. Bu çalışmayla daha öncesinde Dilaver Düzgün tarafından derlenip

kayıt altına alınmış olan Erzurum köy seyirlik oyunlarının mizahi unsurları bir

tasnif doğrultusunda ortaya konmaya çalışılmıştır. Oyunlarda genellikle hareket

komiğine dayalı fiziki müdahale, taklit; söz komiğine dayalı uyak-tekrar kullanımı,

mahalli dil kullanımı, söz sanatı, anlam sapması, benzeşme; durum komiğine

dayalı uyumsuz davranış, ders verme; karakter komiğine dayalı abartılı

karakter taklidi mizahi unsurlarının yoğunlukta olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Mizah, Gülme, Erzurum, Köy Seyirlik Oyunları

Anahtar Kelimeler

Mizah, Gülme, Erzurum, Köy Seyirlik Oyunları

Kaynakça

• And, Metin (2014). Başlangıcından 1983’e Türk Tiyatro Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.Aslan, Ensar (2008). Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Maya Akademi.Bergson, Henri (2015). Gülme Komiğin Anlamı Üstüne Deneme. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Düzgün, Dilaver (1999). Erzurum Köy Seyirlik Oyunları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.Güvenç, A. Özgür (2015). Âşık Tarzı Şiir Geleneğinde Mizahi Destanlar. Gece Kitaplığı.Güler, Çağatay-Güler, B. Ufuk (2010). Mizah, Gülme ve Gülme Bilimi. Ankara: Yazıt Yayıncılık.Morreall, John (1997). Gülmeyi Ciddiye Almak. İstanbul: İris Yayıncılık.Öğüt Eker, Gülin (2009). İnsan Kültür Mizah-Eğlence Endüstrisinde Tüketim Nesnesi Olarak Mizah. Ankara: Grafiker Yayınları.Öngören, Ferit (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Mizahı ve Hicvi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.Özünlü, Ünsal (1999). Gülmecenin Dilleri. Ankara: Doruk Yayınları.Sağlam, Müzeyyen (2013). “Bektaşi Fıkralarının Uyumsuzluk Kuramı Bağlamında İncelenmesi”. Milli Folklor Dergisi, S. 98, s. 100-108.Usta, Çiğdem (2009). Mizah Dilinin Gizemi. Ankara: Akçağ Yayınları. Yaşar, F. Örge (2010). “Mizahta Uyumsuzluk Kuramı Bağlamında Tekerlemeler”. Journal of World of Turks, ZfWT Vol. 2, No. 1