KLASİK DÖNEM YUNAN HEYKELTIRAŞLIĞINDA KEDER VE YAS

Yıl 2019, Sayı: 10, 1 - 20, 30.11.2019

Meral Hakman

https://doi.org/10.33404/anasay.618258

Öz

Yunan Klasik dönemi genel
hatlarıyla MÖ. 5. ve 4. yüzyılları kapsamaktadır. Bu dönemin heykelleri, stelleri
ya da mimariye bağlı kabartmaları konu ve ikonografi açısından döneminin
ötesine geçen bir yapı sergilemiştir. Arkaik dönemin hantallığı ve
hareketsizliği yerini daha gerçekçi, zarif ve hareketli heykellere bırakmıştır.
Heykeltıraşlık sanatında kontrapost gibi önemli yenilikler ortaya çıkmıştır.
Eserlerdeki önemli bir diğer yenilik ise ilk defa mimik ve jestlerle bir
bütünlük oluşturularak heykel ya da kabartmalarda duyguların yansıtılması
olmuştur. Mutlu, endişeli, üzgün ya da matem havasında betimlenen eserler ile sanatın
toplumsal ve kişisel gerçekliğe daha çok yöneldiği anlaşılır. Buna göre bu
yayında Klasik Yunan heykeltıraşlığında aile ya da yakınlarını kaybeden
insanların kederi, yası ya da çeşitli nedenlerle üzgün betimlenen eserlerin ortaya
çıkış süreci, konu çeşitliliği ve ikonografik gelişimi ele alınmıştır.
Kullanılan kaynaklar dönemin orijinal ya da Roma kopyası heykeltıraşlık
eserleridir. Sonuç olarak Klasik dönemin erken safhası olan ve yüzdeki ifadenin
döneme adını verdiği Ciddi Stil evresiyle beraber yas tutan, kederli betimlenen
eserler görülmeye başlamıştır. Devam eden süreçte bu ifadelerin gelişimi hem
konu hem de ikonografik açıdan heykel sanatının gelişimiyle paralellik
göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Ciddi Stil, Klasik Dönem

Kaynakça

• ACROPOLIS MUSEUM, Euthydikos Koresi, Nikos Daniilidis (Fotoğraf), Erişim tarihi: 15.07.2019, Erişim adresi: https://www.theacropolismuseum.gr/en/content/korai-acropolis
• ACROPOLIS MUSEUM, Sarışın Oğlan, Socratis Mavrommatis (Fotoğraf), Erişim tarihi: 15.07.2019, Erişim adresi: https://www.theacropolismuseum.gr/en/content/acropolis-after-persian-wars
• ACROPOLIS MUSEUM, Üzgün Athena, Socratis Mavrommatis (Fotoğraf), Erişim tarihi: 15.07.2019, Erişim adresi: https://www.theacropolismuseum.gr/en/content/acropolis-after-persian-wars
• BEAUMONT, L.A. (2012), Childhood in Ancient Athens: Iconography and Social History, London/New York: Routledge.
• BEAZLEY, J.D.- ASHMOLE, B. (1966), Greek Sculpture and Painting: To the End of the Hellenistic Period, New York: Cambridge University.
• BENNETT, F.M. (1909), The So-Called Mourning Athena, American Journal of Archaeology, 13/4 (Oct.-Dec.), 431-446.
• BOARDMAN, J. (2005), Yunan Heykeli: Klasik Dönem, Gürkan Ergin (Çev.). İstanbul: Homer Yayınları.
• BOARDMAN, J. (2013), Yunan Heykeli: Arkaik Dönem, Yaşar Ersoy (Çev.), İstanbul: Homer Yayınları.
• BOARDMAN, J. (2014), Yunan Heykeli: Geç Klasik Dönem, Müjde Peker (Çev.), İstanbul: Homer Yayınları.
• BRITISH MUSEUM, Strangford Apollon’u, Erişim tarihi: 10.06.2019, Erişim adresi: https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=461943&partId=1
• CICERO, De Legibus, Georges de Plinval (éd. et trad.), Paris: Les Belles Lettres. Erişim adresi: http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Cic.+Leg.+2.66&fromdoc=Perseus%3Atext%3A2007.01.0030.
• CUNNINGHAM, L.S.-REICH, J.J. (2010), Culture and Values: A Survey of the Humanities 1, Australia/Brazil/Japan/Korea/Mexico/Singapore/Spain/United Kingdom/United States, Wadsworth Cengage Learning.
• DICKINS, G. (1912), Catalogue of the Acropolis Museum I, London: Cambridge University Press.
• GRIMAL, P. (1997), Mitoloji Sözlüğü: Yunan ve Roma, Sevgi Tamgüç (Çev.), İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• GROSSMAN, J.B. (2001), Greek Funerary Sculpture: Catalogue of the Collections at the Getty Villa, Los Angeles: The J. Paul Getty Museum.
• HAWES, H.B. (1922), “A Gift of Themistocles: The "Ludovisi Throne" and the Boston Relief”, American Journal of Archaeology, 26/3 (Jul. - Sep.), 278-306.
• HELLENICA, Stele Artemon Glyptothek, Erişim tarihi: 08.06.2019, Erişim adresi: http://www.hellenicaworld.com/Greece/LX/en/SteleArtemonGlyptothek493.htmlHIRST, G.M. (1910), “Note on the "Mourning Athena" Relief”, American Journal of Archaeology, 14/3 (Jul. - Sep.), 324-326.
• KALTSAS, N. (2002), Sculpture in the National Archaeological Museum, Athens, David Hardy (Tr.), Athens: Kapon Press.
• KAROGLOU, K. (2016), “The Collection of Greek Terracotta Figurines at The Metropolitan Museum of Art”, Les Carnets de l’ACoSt Association for Coroplastic Studies, 14, 1-9.
• MARTIN, T.R. (2012), Eski Yunan: Tarihöncesinden Hellenistik Çağ’a, Ümit Hüsrev Yolsal (Çev.), İstabul: Say Yayınları.
• MET MUSEUM, Sostratos Mezar Steli, Marble stele (grave marker) of Sostratos, Erişim tarihi: 14.06.2019, Erişim adresi: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/248113
• MET MUSEUM, Lysistrate Steli, 14.06.2019, Erişim adresi: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/247172?&searchField=All&sortBy=Relevance&deptids=13&ao=on&ft=greek+stele&offset=0&rpp=20&pos=15
• MFA, Weeping siren, Erişim tarihi: 14.06.2019, Erişim adresi: https://www.mfa.org/collections/object/weeping-siren-151075
• NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM, A grave stele found near Omonia Square in Athens, Erişim tarihi: 15.06.2019, Erişim adresi: https://national-archaeological-museum.tumblr.com/post/80941437754/women-of-the-antiquity-the-farewell-grave-stele
• NOVÁKOVÁ, L.-PAGÁČOVÁ, M. (2016), “Dexiosis: a meaningful gesture of the Classical antiquity”, ILIRIA International Review, 6/1, 208-222.
• OLDFIELD, A. (2014), The Sound of Sirens, Siren Stelae in Classical Attic Cemeteries, Victoria University of Wellington. URI: http://hdl.handle.net/10063/3618.
• PALAGIA, O. (2008), “The Marble of the Penelope from Persepolis and Its Historical Implications”, 1st International Conference Ancient Greece and Ancient Iran Cross-Cultural Encounters, Athens 11-13 November 2006, Seyed Mohammad Reza Darbandi, Antigoni Zournatzi (Edit.), 223-237.
• RIDGWAY, B.S. (2001), Hellenistic Sculpture I: The Styles of ca. 331-200 B.C., Wisconsin: The University of Wisconsin.
• SHAPIRO, H.A. (1991), “The Iconography of Mourning in Athenian Art”, American Journal of Archaeology, 95/4 (Oct.), 629-656.
• SMITH, R.R.R. (2013), Hellenistik Heykel, Ayşin Yoltar Yıldırım (Çev.), İstanbul: Homer Yayınları.
• STANSBURY-O’DONNELL, M. (2015), A Historyof Greek Art, Hoboken: John Wiley & Sons.
• THICKPENNY, H.I. (1985), “Two Attic Grave Stelai in the J. Paul Getty Museum”, The J. Paul Getty Museum Journal, 13, 5-8.
• WEIS, A. (1992), The Hanging Marsyas and Its Copies: Roman Innovations in a Hellenistic Sculptural Traditio, G. Bretschneider: Michigan University.
• WELLER, M.E. (1970), “The Procession on the Sarcophagus of the Mourning Women”, California Studies in Classical Antiquity, 3, 219-227.
• YOUNG, W.J.- ASHMOLE, B. (1968), “The Boston Relief and the Ludovisi Throne”. Boston Museum Bulletin, 66/346, 124-166.