MELİH CEVDET ANDAY’IN ŞİİRLERİNDE KULLANILAN DOĞA UNSURLARI

Yıl 2021, Sayı: 15, 145 - 165, 25.02.2021

Nazan Çiftçi Tombal

https://doi.org/10.33404/anasay.868312

Öz

Melih Cevdet Anday; Orhan Veli Kanık ve Oktay Rifat Horozcu ile birlikte 1941 yılında Garip akımını başlatmış ve Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önemli şairlerinden biri olmuştur. 1936 yılında Varlık dergisinde yayımlanan “Ukde” şiirinden 1995’te yayımlanan son şiir kitabı “Yağmurun Altında”ya kadar yaklaşık 60 sene boyunca üretken bir şekilde şiirlerini yazmıştır. İlk eserlerinde Garip hareketi etkisiyle her türlü konuda uyak ve ölçü kaygısı olmadan şiirlerini yazmış, daha sonraysa toplumsal konulara şiirlerinde yer vermiştir. Şair, özellikle 1960’tan sonra mitolojik ögelere ve felsefi düşünceye yönelmiştir. Melih Cevdet Anday’ın tüm bu şiir hayatı boyunca duygu ve düşüncelerini ifade ederken doğadan faydalandığı ve doğayı sevdiği görülür. Şair; sanatı doğadan bağımsız düşünmezken kişisel duygularını, düşüncelerini, ruh halini doğa betimlemeleriyle sunar ve insan ile doğayı özdeşleştirir.
Bu çalışmanın amacı; Melih Cevdet Anday’ın doğa unsurlarını şiirlerinde nasıl kullandığı araştırmaktır. Sanatçının doğayı nasıl algıladığı, doğa tasvirlerini nasıl yaptığı, insan-doğa ilişkisine olan bakış açısı, doğanın duygu ve düşünceleriyle olan özdeşimi 60 sene boyunca yazmış olduğu bazı şiirlerinden hareketle kronolojik olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

melih cevdet anday, şiir, doğa

Kaynakça

• Anday, M.C.(1991). Ölümsüzlük Ardında Gılgamış. İstanbul: Adam Yayınları.
• Anday, M.C. (1996). Rahatı Kaçan Ağaç: Toplu Şiirleri I. İstanbul: Adam Yayınları.
• Anday, M.C. (1995). Yağmurun Altında. İstanbul: Adam Yayınları.
• Anday, M.C. (1992). Yiten Söz. İstanbul: Adam Yayınları.
• Armağan, Y. (2003). Melih Cevdet Anday Şiirinde Zaman. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bilkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Balkar, T.A. (1995). Bilinçli Bir Çocuk ve Bilinçli Bir Delinin Altmış Yıllık Şiir Serüveni ya da Melih Cevdet Anday Şiirinin Kendi İçindeki Gelişimi. Ş. Erbaş (Ed.), Melih Cevdet Anday Günleri 20-21 Mayıs 1995 (s. 91-106). Ankara: Edebiyatçılar Derneği Yayınları.
• Doğan, M. H. (2001). Yüzyılın Türk Şiiri Antolojisi (1900-2000). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Durmuş, M. (2004). Melih Cevdet Anday’ın Şiirleri ve Şiir Sanatı. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Enginün, İ. (2005). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Fuat, M. (1995). Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi I. İstanbul: Adam Yayınları.
• Koçak, O. (1989, Haziran-Ekim). Melih Cevdet Anday’la Söyleşi. Defter, 10, 84-85.
• Necatigil, B. (1985). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Oktay, A. (1993). Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı (1923-1950). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Oral, Z. (1988, Ağustos). Melih Cevdet Anday. Milliyet Sanat (Edebiyatımızda On İnsan Bin Yaşam Eki), 198.
• Türk Dil Kurumu. (2008). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Yalçın, M. (2001). Anday, Melih Cevdet. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (I, 1. Baskı, s. 105-109). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.