1938-1950 YILLARI ARASINDA YAYIMLANMIŞ EDEBİYAT DERGİLERİNDE EDEBİYAT ELEŞTİRİSİ HAKKINDA DÜŞÜNCELER

Yıl 2021, Sayı: 18, 97 - 120, 30.11.2021

Melih Yener

https://doi.org/10.33404/anasay.985074

Cited By: 3

Öz

Bir edebiyat eseri biçim ve içerik olarak zamanın ruhuyla doğrudan etkileşim halindedir. Ölü doğmamak için o ruha adapte olmak mecburiyeti hisseder ve bir sanat sahası olarak da o ruhun teşekkülüne katkı verir. Edebiyat eleştirisi, idrak edilen zamanda ve idrakin dışında kalan zamanlarda edebî eserlerin değerini tespit ve tayin etmek çabasıdır. Eleştiri Türk edebiyatına roman, piyes ve hikâye türleri gibi Tanzimat’la birlikte Batı edebiyatlarından gelmiştir. Klasik Türk edebiyatında metodik ve şuurlu bir eleştiri geleneğinin var olduğunu söylemek mümkün değildir. Tanzimat ve meşrutiyet senelerinde edebî eleştirinin en canlı surette üretildiği mecralarsa gazete ve dergi gibi süreli yayınlardır. Türk düşüncesinin Şark’a mahsus durağanlıktan kurtulmasında ve Batılı ölçülerde dinamizm kazanıp tekâmül etmesinde tarihsel açıdan büyük payı olan gazeteler ve dergiler, edebiyat üzerine eleştirel düşünmelerin başladığı ve kökleştiği muhitler olarak yeni Türk edebiyatı tarihinde de çok müstesna bir yere sahiptir. Batı tesirinde gelişen Türk edebiyatı eleştiriden; eleştiri de süreli yayınlardan ayrı mütalaa edilemez. Bu makale 1938-1950 yılları arasında yayımlanmış edebiyat dergilerinde edebiyat eleştirisi üzerine yazılmış yazıları tetkik etmekte ve müstakil bir tür olarak eleştiriye dair devrin edebiyat eşrafının ortaya koyduğu fikirleri tespit etmeye çalışmaktadır. Makalenin sonuç kısmı söz konusu dergilerde eleştiri üzerine yapılan okumalarla ulaşılan sübjektif görüşleri ihtiva etmektedir.

Anahtar Kelimeler

edebiyat, eleştiri, dergi, 1938-1950

Kaynakça

• Çaydam, R.(1941), “Tenkit ve Münekkit”, Yürüyüş Dergisi, No: 6, ss. 13-14.
• Develioğlu, F.(1945), “Tenkitçilikte İnsaflı Davranalım”, Varlık Dergisi, No: 276-277, s.564.
• France, A.(1950), “Takdir ve Tenkide Dair Fikirler”, Hisar Dergisi, No: 5, s. 4.
• Garrod, H.W.(1938), “Şiirde Tenkit Metotları”, çev. HadiyeSayron, Yücel Dergisi, No: 41, ss. 181-184.
• İmzasız.(1949), “Tenkit Hasreti”, Şadırvan Dergisi, No: 15, s. 1.
• Kaplan, M.(1948), “Tenkit”, Hareket Dergisi, No: 21, ss. 4-7.
• Kurtbay, N.(1940), “ Tenkide Dair Bir Anket”, Servet-i Fünun Uyanış Dergisi, No: 2297, ss. 184-185.
• Mauriac, F.(1945), “Tenkidi Tenkit”, Varlık Dergisi, No: 290-291, ss. 37-39.
• Mauriac, F.(1945), “Tenkit Üzerine Yeni Notlar”, Varlık Dergisi, No: 292-293, ss.64-66.
• Nayır, Y.N.(1941), “Bizde Tenkit”, Varlık Dergisi, No: 184, ss. 361-363.
• Özön, M.N.(1949), “Tenkit Özlemi”, Şadırvan Dergisi, No: 19, s. 4.
• Şardağ, R.(1948), “Tenkitçi Büyük Geveze”, Edebiyat Dünyası Dergisi, No: 3, s. 5.
• Tanpınar, A.H.(1943), “Bizde Tenkit”, Ülkü Dergisi, No: 49, ss. 2-3.
• Yücel, T. (1991), Eleştirinin ABC’si, Simavi Yayınevi, İstanbul.
• Yalçın, H.C.(1938), “Tenkit Hakkında Bazı Fikirler”, Yedigün Dergisi, No: 278, s. 4.
• Yamaç, Z.(1941), “Tenkit Hakkında Notlar”, Servet-i Fünun Uyanış Dergisi, No: 2327, s. 219-223.
• Yener, M. (2020), “1938-1950 Yılları Arasında Yayımlanmış Edebiyat Dergilerinde Edebiyat Eleştirisi”, Danışman:İbrahim Şahin, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Eskişehir.