AKTEPE ARKHİSTRATEGOS MİKHAİL KİLİSESİ

Yıl 2022, Sayı: 20, 153 - 191, 31.05.2022

Derya Güneri

https://doi.org/10.33404/anasay.1099053

Öz

Kilise Kapadokya Bölgesi’nde Nevşehir’in 15,4 km kuzeydoğusunda, Avanos’un 3.5 km güneydoğusunda yer alan Aktepe’de, vadinin doğusunda vadi tabanından yaklaşık 50 m. yukarıda yer almaktadır. Kilise’nin bittiği yerden itibaren Dervent Vadisi başlamaktadır. Kilise tek nefli ve tek apsislidir. Vadide bu yapıyı önemli kılan etken; yapının planı, duvar resimlerinin ikonografisi ve üslupsal özellikleri ile her ne kadar bazı kiliselerle benzerlik gösterse de bazı ikonografik özellikleriyle onlardan ayrılmasıdır. Kilisede Mikhail’in yeri ve unvanının yazılması, giriş tonozunda yer alan resimlerdeki figürlerin özellikle yüz ve ellerinin yarım kalışı, apsiste yer alan Teophany sahnesi bunlardan bir kaçıdır. Giriş tonozunda bulunan eskiz çizimleri Bizans resim sanatı için önemli ayrıntılar içermektedir. Kilise duvar resimleri bakımından Bizans Sanatı içerisinde özgün bir yere sahiptir ve yerleşimdeki erken döneme ait yaşamı gösteren önemli kanıtlar sunmaktadır.

Bu çalışmada hakkında monografik bir yayın bulunmayan yapı bütünüyle ele alınmıştır. Arkhistrategos Mikhail Kilisesi olarak isimlendirilen yapının mimari özelliklerinin tanıtılarak belgelenmesi, mevcut durumunun belgelenerek bilim dünyasına tanıtılması amaçlanmıştır. Yapı, mimari ve resimsel özelliklerinden yola çıkılarak tarihlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Bizans, Kapadokya, Aktepe, Tek Nefli Kilise, Duvar Resmi

Anahtar Kelimeler

Bizans, Kapadokya, Aktepe, Tek Nefli Kilise, Duvar Resmi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

AKTEPE ARKHISTRATEGOS MICHAEL CHURCH

Öz

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Altunkaynak, S. (2006). Ürgüp Cemil Köyü Keşlik Manastırı Kiliseleri Duvar Resimleri. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi). Kayseri.
• Ataç, N. (2015). “Kappadokia’da Kapalı Yunan Haçı Planlı Kiliselerde Apsis, Doğu Haç Kolu ve Köşe Mekânları Resim Programları,” Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
• Demus, O. (1960). Two Paleologan Mosaics Icons in the Dumbarton Oaks Collection. Dumbarton Oaks Papers 14, 96-109.
• Diez, E. D. (1931). Byzantine Mosaics in Greece, Hosios Lukas and Daphni. Maasachuetts.
• Epstein, A. W. (1979). The Problem of Provincialism, Byzantine Monasteries in Cappadocia and Monks in South İtaly. Journal of the Marburgand Courtauld Institues, Volume 42, London, 39-40.
• Ihm, C. (1960). Die Programme der Christlichen Apsismalerei Vom Vierten Jahrhundert bis Zur Mitte Des Achten Jahrhunderts. Wiesbaden.
• Jerphanion, G. d. (1925-42). Une Nouvelle Province deI'art Byzantin: Les Eglises Rupestres de Cappadoce, I-II. Paris.
• Jolivet Levy, C. (1991). Les Eglises Byzantines de Cappadoce, Le Programme İconographique de I'abside et de ses abords. Paris.
• Jolivet Levy, C. (2002). Nouvelle decouverte en Cappadoce. Les Eglises de Yüksekli. Etudes Cappadociennes, London, 168-218.
• Jolivet Levy, C. (2015). Cappadoce un Siecle Apres G. De Jerphanion, Tome I. Paris Geuthner.
• Karakaya, N. Ç. (2015). Tatlarin I ve II No’lu Kiliselerin Duvar Resimleri . Ankara .
• Kartsonis, A. D. (1986). Anastasis The Making of an Image, Princeton New Jersey . Princeton University Press.
• Restle, M. (1967). Byzantine Wall Painting of Asia Minor,I-III. Recklinghausen.
• Thierry, N. (1994). Haut Moyen Age En Cappadoce: Les Eglises de la Region de Çavuşin Tome II. Paris: Published by Librairie Orientaliste Paul Geuthner.