SARTRE’DA HİÇLİK

Yıl 2022, Sayı: 21, 241 - 258, 31.08.2022

Fahrettin Taşkın

https://doi.org/10.33404/anasay.1106584

Öz

Sartre, hiçliğin mevcudiyetini, bilincin salt boşluk olduğu savıyla ortaya koyar. İnsan hiçlikle kendi özünden ayrılmıştır. Hiçliğe bilinç aracılığıyla ödünç alınmış bir varlık bahşedilmiştir. Bilincin varlığı da gerçekte (kendinde) varlıktan ödünç alınmıştır. Bütün bunlar bilincin, tözsel olmayan bir mutlaklığı ifade ettiğini ve onda egonun dahi barınamayacağını gösterir. Sartre tarafından bilincin ve hiçliğin bu derin ilişkisi, insanın özgürlüğü, endişesi ve özü aracılığıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Biz de bu çalışmada Sartre’da hiçliğin ne anlama geldiğini bu kavramlar aracılığıyla soruşturduk ve özellikle Sonuç kısmında, bazı soruların ışığında hiçlik ve bilinç ilişkisinin çıkmazlarını tartışmaya gayret ettik. Bilincin salt boşluk olduğu veya insanın özgürlüğünün kesin olduğu konusundaki yargılar, şüpheyle karşılanması gereken yargılardır. Bilincin salt boşluk olması ile onun özgürlüğün ve endişenin bilinci olması arasında çelişkiler vardır. Boş olan veya hiç olan nasıl endişenin ve özgürlüğün bilinci olabilir? Hiçlik, bilincin boşluğu veya insanın özgür olduğu savı üzerinden temellendirilmek zorunda değildir.

Anahtar Kelimeler

Sartre, Hiçlik, Bilinç, Varlık, Boşluk

Kaynakça

• Adorno, T.W. (2010). Husserl ve İdealizm Problemi. (E. T. Somyürek, K. Gülenç ve A. İ. Duru, Çev.) Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, sayı 6, s. 104-117.
• Flynn, T. (Fall 2013 Edition). "Jean-Paul Sartre", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/fall2013/ entries/sartre/>.
• Flynn, T. (1997). Sartre, Foucault, and Historical Reason. Chicago&London: The University of Chicago Press.
• Hawking, S. (2021). Zamanın Kısa Tarihi, (M. A. Arslan, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Hegel, G. W. F. (2008). Mantık Bilimi, (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Heidegger, M. (2009). Metafizik Nedir?. (Y. Örnek, Çev.) Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Husserl, E. (1982). Cartesian Meditations: An Introduction to Phenomenolgy. (D. Cairns, Çev.) The Hague&Boston& Lancester: Martinus Nijhoff Publishers.
• Kranz, W. (1994). Antik Felsefe, (Çev. S.Y. Baydur). İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Russell, M. (2010). Fenomenoloji ve Transendental Felsefe. (K. Gödelek, Çev.). Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, sayı 6, s. 128-144.
• Sartre, J.-P. (1978). Being and Nothingness. (H. A. Barnes, Tran.). New York: Pocket Books.
• Sartre, J.-P. (2009). Varlık ve Hiçlik. (T. Ilgaz ve G. Ç. Eksen, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Sartre, J.-P. (2018). Ego’nun Aşkınlığı. (S. R. Kırkoğlu, Çev.). İstanbul: Hil Yayın.
• Sözer, Ö. (1976). Edmund Husserl’in Fenomenolojisi ve Nesnelerin Varlığı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Spiegelberg, H. (2021). Fenomenolojik Hareket. (S. Bayazit, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Uygur, N. (2007). Edmund Husserl’de Başkasının Ben’i Sorunu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Williford, K. (2011). “Pre-Reflective Self-Consciousness and The Autobiographical Ego”. (J. Weber, Edit.) Reading Sartre, London&NewYork: Routledge.