GELENEKSEL KOOPERATİF YAPISININ KURUMSAL YÖNETİM AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 21, 325 - 339, 31.08.2022

Göktürk Kalkan

https://doi.org/10.33404/anasay.1127565

Cited By: 1

Öz

Yardımlaşma ve dayanışma temelinde üyelerinin ihtiyaçlarını karşılamayı amaç edinen ve bir üye-bir oy ilkesiyle çok sayıda üyenin sahip olduğu geleneksel kooperatifler, toplumda mülkiyetin tabana yayılmasını sağlayabilecek ve böylece gelir dağılımı adaletsizliğini azaltmaya katkıda bulunabilecek önemli bir işletme türüdür. Sermaye şirketlerine göre çok sayıda ortağının olması ve bu ortaklarının çok çeşitli hedeflerinin olması, kooperatifi yönetecek yönetim kurulunun bu ortaklar içinden seçilmesi ve böylece karar kontrolü ve karar yönetimi fonksiyonlarının birbirinden ayrılması sonucunda ortaya çıkabilecek çıkar çatışmaları, bunun yanında kendine özgü yapısından dolayı ortaya çıkan bedavacılık, ufuk, portföy, kontrol ve etki maliyetleri gibi sorunlar geleneksel kooperatiflerin etkin bir şekilde yönetilmesini zorlaştıran durumlardır. Bütün paydaşların hedeflerini uyumlaştırmayı ve aralarındaki çıkar çatışmalarını azaltmayı amaç edinen kurumsal yönetim, kooperatiflerin etkin bir şekilde yönetilmelerine katkıda bulunabilecek bir yönetim anlayışıdır. Sahiplik yapısı, yönetici mali hakları, yönetim kurulu ve finansal açıklama, dış şirket devralma piyasası, yasal altyapı ve ürün piyasası rekabeti gibi kurumsal yönetim mekanizmaları da özellikle paydaşlar arasındaki çıkar çatışmalarını azaltarak, kooperatiflerin iyi yönetilmelerine katkıda bulunabilecek ve böylece toplumsal refah artabilecektir.

Anahtar Kelimeler

kooperatif, kurumsal yönetim, kurumsal yönetim mekanizmaları, temsilcilik teorisi, sahiplik yapısı

Kaynakça

• KAYNAKÇA Babatunde, M. A., & Olaniran, O. (2009). The effects of internal and external mechanism on governance and performance of corporate firms in Nigeria. Corporate ownership & control, 7(2), 330-344.
• Bai, C. E., Liu, Q., Lu, J., Song, F. M., & Zhang, J. (2004). Corporate governance and market valuation in China. Journal of comparative economics, 32(4), 599-616.
• Bijman, J., Hendrikse, G., & Van Oijen, A. (2013). Accommodating two worlds in one organisation: changing board models in agricultural cooperatives. Managerial and decision economics, 34(3-5), 204-217.
• Braendle, U., & Noll, J. (2005). On The Convergence of National Corporate Governance System,10 Mayıs 2022 tarihinde http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=506522 adresinden erişildi.
• Brown, P., Beekes, W., & Verhoeven, P. (2011). Corporate governance, accounting and finance: A review. Accounting & finance, 51(1), 96-172.
• Chaddad, F., & Iliopoulos, C. (2013). Control rights, governance, and the costs of ownership in agricultural cooperatives. Agribusiness, 29(1), 3-22.
• Cook, M. L., & Chaddad, F. R. (2004). Redesigning cooperative boundaries: The emergence of new models. American Journal of Agricultural Economics, 86(5), 1249-1253.
• Cook, M. L. (1995). The future of US agricultural cooperatives: A neo-institutional approach. American journal of agricultural economics, 77(5), 1153-1159.
• De Jonghe, O., Disli, M., & Schoors, K. (2012). Corporate governance, opaque bank activities, and risk/return efficiency: pre-and post-crisis evidence from Turkey. Journal of Financial Services Research, 41(1), 51-80.
• Eisenhardt, K. M. (1989). Agency theory: An assessment and review. Academy of management review, 14(1), 57-74.
• Fama, E. F., & Jensen, M. C. (1983). Separation of ownership and control. The journal of law and Economics, 26(2), 301-325.
• Florackis, C. (2008). Agency costs and corporate governance mechanisms: Evidence for UK firms. International Journal of Managerial Finance.
• Hansmann, H. (2013). All firms are cooperatives–and so are governments. Journal of entrepreneurial and organizational diversity, 2(2), 1-10.
• Jensen, M. C., & Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of financial economics, 3(4), 305-360.
• Kalkan, G. (2020). Kooperatiflerde Kurumsal Yönetim, F.S. Öngel ve U.D. Yıldırım (Ed.) Krize Karşı KOOPERATİFLER Deneyimler, Tartışmalar, Alternatifler, (ss.349-379). İstanbul: Notabene Yayınları, 2. Baskı.
• Kalkan, G. (2022). Geleneksel Kooperatiflerin Kendine Özgü Doğasından Kaynaklanan Sorunlar ve Bu Sorunların Çözüm Yolları, S.Y Kandır ve İ.D. Ülbeği (Ed.) Güncel İşletme Yönetimi Çalışmaları II, (ss.93-107). Ankara: Akademisyen Yayınevi.
• Nilsson, J. (1999). Co-operative organisational models as reflections of the business environments. LTA, 4(99), 449-470.
• Prowse, S. (1995). Alternative methods of corporate control in commercial banks (No. 9507). Federal Reserve Bank of Dallas.
• Shleifer, A., & Vishny, R. W. (1997). A survey of corporate governance. The journal of finance, 52(2), 737-783.
• Weimer, J., & Pape, J. (1999). A taxonomy of systems of corporate governance. Corporate governance: An international review, 7(2), 152-166.