TİM BURTON SİNEMASINDA GOTİK BİR UYARLAMA: HAYALET SÜVARİ FİLMİNİN GREIMAS’IN EYLEYENSEL ÖRNEKÇESİNE GÖRE ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 21, 101 - 117, 31.08.2022

Pınar Öztarkan Özyurt , Ala Sivas Gülçur

https://doi.org/10.33404/anasay.1143350

Cited By: 2

Öz

Tim Burton filmleri genellikle taşıdıkları gotik öğeler ile kendini belli eder. Filmlerde asıl iletilmek istenen mesaj, yönetmen tarafından bu öğeler aracılığıyla verilir. Edebiyat eserinden uyarlanan filmlerinde de yine yönetmenin bakış açısı kendine has sinematografisi ile birleşerek film ile romandaki anlatının farklılaşmasını sağlar. Bu çalışma, öncelikle Tim Burton’ın genel sinematografik imgelerine yer vererek Tim Burton filmlerinin okunması için en uygun yöntemlerden biri olan göstergebilimsel analizi açıklar. Ardından çalışmanın yöntemini oluşturan Greimas’ın eyleyensel örnekçesine ve göstergebilimi kendi başına yeterliliğe sahip bir bilim haline getirme amacı ile Greimas tarafından kurulan Paris Göstergebilim Okuluna yer verir. Örneklem olarak Washington Irving’in başsız süvari adlı hikayesinden uyarlanan Hayalet Süvari (Sleepy Hollow) filmini alan çalışma, yönetmenin anlatımı ile romandaki hikayenin farklılıklarını da ortaya koyar. Çalışma, Hayalet Süvari filmini Greimas’ın eyleyensel örnekçesine göre çözümlerken ana karakterin derinliğine ulaşmak için psikanalitik karakter analizini de kullanarak altta yatan asıl mesaja ulaşma amacını taşır.

Anahtar Kelimeler

Greimas'ın Eyleyensel Örnekçesi, Göstergebilim, Hayalet Süvari Filmi, Psikanalitik film analizi, Tim Burton

Kaynakça

• Adanır, O. (2016). Göstergebilimsel Film Kuramı. Z. Özarslan içinde, Sinema Kuramları 2 Beyaz Perdeyi Aydınlatan Kuramlar (s. 13-32). İstanbul: Su Yayınevi.
• Akbulut, H. (2002). Matrix Filminin Propp ve Gremas Örnekçelerine Göre Çözümlenmesi. kilad. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi(2), 66-87.
• Bakır, B. (2016). Psikanalitik Film Kuramı. Z. Özarslan (Dü.) içinde, Sinema Kuramları 2, Beyaz Perdeyi Aydınlatan Kuramlar (s. 131-142). İstanbul: Su Yayınevi.
• Barthes, R. (2021). Göstergebilimsel Serüven. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bora, A. (2019). Çocukluk Çağı Örselenmelerindeki Savunma Mekanizmaları ve Duygu Düzenleme Güçlüğünün Borderline ve Narsisistik Kişilik Örgütlenmeleri Üzerindeki Etksinin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Doktora Tezi. İstanbul. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/60870.pdf adresinden alındı
• Çeken, B., & Aslan Aypek, A. (2016). İmgelerin Göstergebilimsel Çözümlenmesi “Film Afişi Örneği”. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 507-517.
• Demir, D. (2017). Hansel ve Gretel Adlı Masalın Greimas’ın Eyleyenler Modeline Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), 3303-3315.
• Demirkan, F. (2021). Auteur Kuram Çerçevesinde Tim Burton Sinemasındaki Dışavurumculuk İzleri. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi. Nisan 22, 2022 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=5XiSE4yCP_gmnukpMEp65TLjwOFNcDZbdlSASTXXOgk32rCvlFXBtS24RzGyDnHK adresinden alındı
• Eziler Kıran , A., & Kıran, Z. (2000). Yazınsal Okuma Süreçleri. İstanbul: Seçkin Yayınları.
• Künüçen, H. H., & Köksal, N. Y. (2021). Psikanalitik Eleştiri Yaklaşımı ile Bir Film Okuması: Black Swan. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 419-439.
• Monaco, J. (2021). Bir Film Nasıl Okunur? Sinema Dili, Tarihi ve Kuramı. İstanbul: Alfa.
• Özgür, Y. (2016). Sinemada Anlatı Kuramı. Z. Özarslan içinde, Sinema Kuramları 2 Beyaz Perdeyi Aydınlatan Kuramlar (s. 167-192). İstanbul: Su Yayınevi.
• Parsa, A. F., & Olgundeniz, S. S. (2014). İletişimde Göstergebilim ve Anlamlandırma Sürecini Örneklerle Değerlendirme. Aralık 11, 2021 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/308779238_ILETISIMDE_GOSTERGEBILIM_VE_ANLAMLANDIRMA_SURECINI_ORNEKLERLE_DEGERLENDIRME adresinden alındı
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC'si . İstanbul: Say Yayınları.
• Sivas, Â. (2012). Göstergebilim ve Sinema Eleştirisi Üzerine Bir Deneme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(21), 527-538.
• Soydan , M. (2007). Yavuz Turgul'un Gönül Yarası Filminin Greimas'ın Eyleyensel Örnekçesine Göre Çözümlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 1-15.
• Süar, S. (2017). Bir Tim Burton Kitabı. İstanbul: Es Yayınları.
• Şakı Aydın, O., & Sivas Gülçur, A. (2018). Animasyon Sineması ve Göstergebilim: Coco Filminin Greimas'ın Eyleyensel Örnekçesine Göre Çözümlenmesi. Asos Journal- Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi(70), 1-13.
• William, İ. (2011). Senaryo Yazarları İçin Psikoloji. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam. İstanbul: Metis.