6 ŞUBAT KAHRAMANMARAŞ DEPREMİNİN PSİKOSOSYAL ETKİSİ VE DEPREMZEDELERE YÖNELİK SÜRDÜRÜLEBİLİR MÜDAHALENİN ÖNEMİ ÜZERİNE BİR GÖZLEM ARAŞTIRMASI

Yıl 2023, Sayı: 24 - ., 133 - 153, 30.05.2023

Sait Yıldırım

https://doi.org/10.33404/anasay.1286368

Cited By: 12

Öz

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta merkez üsleri Pazarcık ve Ekinözü’nde 7,8 ve 7,5 büyüklüğünde deprem gerçekleşmiştir. Kayıtlara göre 50 bini aşkın insan hayatını kaybetmiştir. Bu deprem farklı şehirlerde ve komşu ülkelerde de hissedilmiştir. Deprem alanlarında acilen çadır kentler kurulmaya çalışılmış ve depremzedelerin bir kısmı diğer şehirlere yerleştirilmiştir. Ayrıca depremin yıkıcı ve yaygın etkisi, depreme ve depremzedelere yönelik müdahaleleri zorlaştırmıştır. Deprem, can ve mal kaybı ile birlikte toplum sağlığı açısından da risklere yol açmıştır. Bu çalışmanın amacı, depremin psikososyal etkisinin incelenmesi ve depremzedelere yönelik müdahalelerin sürdürülebilirliğinin önemi üzerine bir gözlem araştırmasının gerçekleştirilmesidir. Araştırmanın yöntemi, gözlem tekniği ile derinlemesine inceleme yaparak mevcut durumu değerlendirmektir. Çalışma kapsamında Iğdır iline yerleştirilen aileler ziyaret edilerek gözlem gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında kayıt, görüşme, anket vb. bir iletişim gerçekleştirilmediği için etik kurul belgesine gerek duyulmamıştır. 30 aile gözleme dahil edilmiş olup bu gözlemle depremin ilk gününden itibaren medya ve sosyal medya üzerinden afetin psikososyal etkisi incelenmiştir. Çalışma sonucuna bakıldığında ilk olarak medya ve sosyal medyanın bilgi kirliliği, gösteriş reklam, depremzedeler üzerinden gerçekleştirilen istismar olmak üzere olumsuz etkisi; yardım kampanyaları ve ulaşım erişim bağlamında olumlu etkileri olduğu dikkat çekmiştir. İkinci bir sonuç ise yardım ve desteklerin ilk anda yoğun olması ve sonrasında azalması ile depremzedelerin mağduriyet yaşadığı ortaya çıkmıştır. Yine yapılan çalışmalarda da hem maddi hem sosyal desteklerin sürdürülebilir ve sağlıklı bir organizasyon temelinde gerçekleşmesinin önemine değinilmiştir. Üçüncü sonuç ise depremzedelerin ihtiyaçlarının kategorize edilmesi üzerinedir. Bu kapsamda depremzedelerin maddi, psikososyal ve kurumsal bilgi ihtiyaçları olduğu tespit edilmiştir. Desteklerin sürekli, sürdürülebilir ve organizasyonal temelde gerçekleşmesi ise çalışmanın temel önerisi olarak belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş Depremi, Medya ve Sosyal medya, Sürdürülebilirlik, Tükenmişlik

AN OBSERVATION STUDY ON THE PSYCHOSOCIAL EFFECT OF THE 6 FEBRUARY KAHRAMANMARAŞ EARTHQUAKE AND THE IMPORTANCE OF SUSTAINABLE RESPONSE TO EARTHQUAKE VICTIMS

Öz

On February 6, 2023, 7.8 and 7.5 magnitude earthquakes occurred in Kahramanmaraş, in Pazarcık and Ekinözü epicenters. According to the records, more than 50 thousand people lost their lives. This earthquake was also felt in different cities and neighboring countries. Tent cities were urgently tried to be established in earthquake areas and some of the earthquake victims were settled in other cities. In addition, the devastating and widespread effect of the earthquake made it difficult to respond to the earthquake and earthquake victims. The earthquake caused risks in terms of public health as well as loss of life and property. The aim of this study is to examine the psychosocial impact of the earthquake and to conduct an observational study on the importance of sustainability of interventions for earthquake victims. The method of the research is to evaluate the current situation by making an in-depth examination with the observation technique. Within the scope of the study, families settled in Iğdır were visited and observations were made. Within the scope of the research, recording, interview, survey, etc. Ethics committee document was not required as no communication was made. 30 families were included in the observation, and with this observation, the psychosocial impact of the disaster was examined through the media and social media from the first day of the earthquake. Considering the results of the study, first of all, the negative effects of media and social media, including information pollution, pretentious advertising, abuse on earthquake victims; It has been noted that aid campaigns and transportation have positive effects in the context of access. A second result is that the earthquake victims experienced victimization as the aid and support were intense at first and then decreased. Again, the importance of realizing both financial and social support on the basis of a sustainable and healthy organization has been mentioned in the studies. The third conclusion is about categorizing the needs of earthquake victims. In this context, it has been determined that the earthquake victims have material, psychosocial and institutional information needs. The realization of the supports on a continuous, sustainable and organizational basis was stated as the basic proposal of the study.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş Earthquake, Media and Social media, Sustainability, Burnout

Kaynakça

• Arı, G. S. & Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15 (1), 131-148.
• Arkonaç, S. (2011). Kollektif Bilinç / Kollektif Temsiller: Wundt ile Durkheım, İstanbul University Journal of Sociology, 3 (21), 103-113.
• Çetin, H. (2019), Özgecilik, Toplumsal İşbirliği ve Rekabet, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Goenjian, A. K. (1995). Psychiatric Comorbidity in Children After the 1988 Earthquake in Armenia, Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry.
• Gümüş Şekerci, Y., Ayvazoğlu, G. & Çekiç, M. (2023). Üniversite Öğrencilerinin Temel Afet Bilinci ve Farkındalık Düzeylerinin Saptanması, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12 (1), 74-81.
• Güven, K. (2010). Marmara depremini yaşayan yetişkinlerin algıladıkları sosyal destek düzeyleri ile travma sonrası gelişim ve depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karancı, N. A., Sucuoğlu, H., Akşit, B. (1996). The Disaster Management System in Dinar: Institutional and Psychosocial Capacity Building: Middle East Technical University Earthquake Engineering Research Center. Rep. No: METU/EERG. Ankara.
• Kurt, H. (2012). İslam İnancına Göre Şehitlik, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16, 189-220.
• La Greca, A. M., Silverman, W. K., Wasserstein, S. B. (1998). Children’s Predisaster Functioning as a Predictor of Posttraumatic Stress Following Hurricane Andrew, Journal of Consulting and Clinical Psychology.
• Neuman, L. (2006). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Araştırmalar II. (Çev. Sefef Özge). Ankara Yayın Odası.
• Özbilgin, M., Erbil, C., Şimşek Demirbağ, K., Demirbağ, O. ve Tanrıverdi, V. (2023). Afet Yönetiminde Sorumluluğun Yeniden İnşası: Deprem, Sosyal Dramalar, Sosyal Politikalar, Sosyal Mucit Academic Review, 4(1), 71-112.
• Özer, M. (2023). Education Policy Actions by the Ministry of National Education after the Earthquake Disaster on February 6, 2023 in Türkiye, Bartın University Journal of Faculty of Education, 12 (2), 219-232.
• Sakarya, D., Güneş, C. (2011). Van Depremi Sonrasında Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtilerinin Psikolojik Dayanıklılık ile İlişkisi. Kriz Dergisi, 21 (1-2-3), 25-32.
• Sarman, A. (2012). Elâzığ ili Karakoçan İlçesinde yaşanan yıkıcı deprem sonrasında, depremi yaşayan İlköğretim çağı çocuklarda kaygı düzeyi, depresyon belirtileri ve etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Şen, S. (2023) Kahramanmaraş Depremlerinin Ekonomiye Etkisi, Diplomasi ve Strateji Dergisi, 4, 1-55.
• Telli, S. G. & Altun, D. (2023). Türkiye’de Deprem Sonrası Çevrimiçi Öğrenmenin Vazgeçilmezliği, Üniversite Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 125-136.
• Tosik-Dinç, F. (2023). Türk Basınına Göre 19 Ağustos 1966 Varto Depremine Yapılan Dış Yardımlar, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 22 (1), 201-222.
• Uğuz, Ş. (2023). Depremlerin Görünmez Yıkımı: İnsanların Psikolojik Sağlığı Üzerindeki Etkileri, Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 17 (1) , 6-9 .
• Usta, G. (2023). Dünya’da meydana gelen afetlerin istatistiksel olarak analizi (1900-2022), Gümüş hane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 172-186.
• http-1: https://yardimeli.org.tr/deprem-magdurlarina-kardes-aile-olur- musunuz-tr-1218.html (Erişim Tarihi: 15.04.2023).
• http-2: https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/ak-partiden-ankaraya-yerlesen- depremzedeler-icin-kardes-aile-kampanyasi/2831400 (Erişim Tarihi: 15.04.2023).
• http-3: http://www.igdir.edu.tr/haber/%C3%BCniversitemizden-depremzede- aileler-i%C3%A7in-karde%C5%9F-aile-projesi (Erişim Tarihi: 15.04.2023).