Moğol Dünyasında Çocuk

Yıl 2024, Sayı: 29, 22 - 46, 31.08.2024

Ömer Subaşı , Bayram Arif Köse

https://doi.org/10.33404/anasay.1504081

Öz

Orta Çağ dünyasının en ilginç ve bir o kadar da korkunç kavmi şüphesiz Cengiz Hanedanı’nın sahibi olduğu Moğol kavimleriydi. Yaptıkları seferlerin neredeyse hiç birinde ticari kaygı, kültürel etkileşim veya her hangi bir sebep-sonuç ilişkisi kurmayan Moğol kavimleri kendilerini bir arada tutan yegane gücün etrafında kenetlenmiş bir şekilde istilaya başlamışlardı. Ailelerinin devamını sağlamaktan ibaret olan bu sığ hedefleri için dünyayı ele geçirme ideallerinin peşinde bozkırlarından çıkan bu medeniyet katili kavim kısa sürede büyük bir coğrafyayı kasıp kavurmuştu. İşte onların dünya tahayyüllerini anlamaya yönelik yaptığımız bu çalışmada Moğol çocuklarının doğumundan yetişmesine kadar ve evlenip bir Moğol bireyi olana kadarki hayat serüvenlerini inceledik.

Anahtar Kelimeler

Moğol, İlhanlı, Cengiz Han, Konguratlar, Çocuk

Destekleyen Kurum

Ata

Child in the Mongol World

Öz

Undoubtedly, the most interesting and equally terrifying tribe of the medieval world was the Mongol tribes, who were the owners of the Genghis Khan dynasty. The Mongol tribes, who rarely had any commercial concerns, cultural interactions, or any cause-and-effect relationships in their campaigns, began their invasions tightly united around the sole force that held them together. In their pursuit of conquering the world for their shallow goal of ensuring the continuity of their families, this civilization-destroying tribe emerged from their steppes and swiftly engulfed a vast geography. In this study aimed at understanding their global ambitions, we examined the life journeys of Mongol children from birth to adulthood, and until they become a complete member of Mongol society through marriage.

Anahtar Kelimeler

Mongol, Ilkhanate, Genghis Khan, Qongirat, Children

Kaynakça

• Abdulcelil, I. (2012). Hafız-ı Ebru’nun Zeyl-i Cami’üt-Tevârîh-i Reşîdî’sinde Sultan Olcâytû ve Ebû Sa’îd Dönemlerine Dair Kayıtlar [Basılmamış Yüksek Lisans Tezi]. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü.
• Abû’l-Farac, G. (1999). Abû’l-Farac Tarihi (E. A. W. Budge, Çev.). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Aknerli Grigor. (2007). Okçu Milletin Tarihi (H. D. Andreasyan, Çev.). Yeditepe Yayınları.
• Alinge, C. (1967). Moğol Kanunları (C. Üçok, Çev.). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Bademci, A. (2012). Cengiz ve Yasası: Timur ve Tüzükâtı. Ötüken Neşriyat.
• Barthold, V. V. (1990). Moğol İstilasına Kadar Türkistan. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bekir Şişman (Direktör). (2009). Cengiznâme (Haza Kıssa-i Çingiz Hân). Etüt Yayınları.
• Beyânî, Ş. (2015). Moğol Dönemi İran’ında Kadın (M. Uyar, Çev.). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Carpini, J. de P. (2000). Moğol Tarihi ve Seyahatnâme (E. Ayan, Çev.). Derya Kitabevi.
• Crucis, R. de M. (2018). Doğu Seyahatnamesi: Bir Dominikan Keşişinin Anadolu ve Ortadoğu Yolculuğu (1289-1291) (A. D. Altunbaş, Çev.). Kronik Kitap.
• Cüveynî, A. A. M. (1999). Tarih-i Cihan Güşa (M. Öztürk, Çev.). Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Dalkesen, N. (2011). İlhanlı Hanedanlığı’nda Siyaset ve Kadın. İçinde A. Çetin (Ed.), Ortaçağda Kadın (ss. 530-567). Lotus Yayınları.
• Ebû Şâme, Ş. A. b. İ. b. İ. el-Makdisî ed-Dımaşkî. (1997). Kitâbü’r-Ravzateyn fî ahbâri’d-devleteyn en-Nûriyye ve’s-Salâhiyye. Müessesetü’r-Risâle.
• Ebü’l-Fidâ, el-M.-M. İ. İ. b. A. (1999). El-Muhtasar fî ahbâri’l-beşer (Muhammed Zeynühüm Muhammed Azeb, Ed.). Dârü’l-Mağârif.
• el-Cûzcânî, M.-ı S. (2016). Tabakât-ı Nâsırî (M. Uyar, Çev.). Ötüken Neşriyat.
• el-Kâşânî, E.-K. C. A. b. A. b. M. (1969). Târîh-i Olcaytu.
• el-Ömerî, Ş. b. F. (2014). Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım: Mesâliku’l Ebsâr (A. Batur, Çev.). Selenge Yayınları.
• Erdoğan, C. (2020). Harezmşahlar, Anuştegin’den Celâleddin’e. Selenge Yayınları.
• Gülensoy, T., & Küçüker, P. (2015). Eski Türk-Moğol Kişi Adları Sözlüğü. Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Güler, N. (2018). Şebânkâreî'ye Göre İlhânlı Hükümdarlarından Hulâgû Hân, Abâkâ Hân ve Ahmed Hân, Turkish Studies, 13/8, 65-78.
• Hayton, K. (2015). Doğu Ülkeleri Tarihinin Altın Çağı (A. T. Özcan, Çev.). Selenge Yayınları.
• Hemedânî, R. F. (1983). Câmi’u’t-Tevârîh-718/1318-. İntişarat-ı İkbal.
• İbn Abdüzzâhir. (2021). Kâtibinin Gözünden Sultan Baybars (A. Usta, Çev.). Yeditepe Yayınları.
• İbn Battûta, E. A. M. T. (2000). İbn Battûta Seyahatnâmesi (A. S. Aykut, Çev.; 1-2). Yapı Kredi Yayınları.
• İbn Vâsıl, C. M. b. S. b. N. b. S. b. V. (2004). Müferricü’l-kürûb fî ahbâri Benî Eyyûb. Mektebetü’l-Asrıyye.
• İbnü’l-Esîr, A. b. M. b. A. el-C. eş-Ş. E.-F. (2016). El-Kâmil fi’t-târîh, (İslâm Tarihi) (A. Ağırakça, B. Eryarsoy, Z. Tüccar, A. Özaydın, Y. Apaydın, & A. Köşe, Çev.; 1-10). Ocak Yayıncılık.
• İbnü’l-Kesîr, İ. E.-F. İ. ibn Ö. b. K. el-Kureşî el-Dımaşkî. (1998). El-Bidâye ve’n-nihâye (1-21). Dâr-i Hicr.
• Joinville, J. de. (2002). Bir Haçlının Hatıraları (C. Kanat, Çev.). Vadi Yayınları.
• Kalkaşendî, E.-Ş. E.-A. A. (1922). Subhu’l-aʿşâ (1-15). Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye.
• Kamalov, İ. (2009). Altın Orda ve Rusya: Rusya Üzerindeki Türk-Tatar Etkisi. Ötüken Neşriyat.
• Köse, B. A. (2015). Moğol İstilasının Güney Kafkasya Şehirleri Üzerinde İdarî Ve İktisadî Etkileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 471-484.
• Mandeville, S. J. (2012). The Book of Marvels and Travels (A. Bale, Çev.). Oxford University Press.
• Met’reveli, R., & Jones, S. (Ed.). (2014). Kartlis Tskhovreba (History of Georgia) (D. Gamq’relidze, M. Abashidze, & A. Chant’uria, Çev.). Georgian National Academy of Sciences, Artanuji Publishing.
• Moğolların Gizli Tarihçesi (M. L. Kaya, Çev.). (2018). Kronik Yayınları.
• Moğolların Gizli Tarihi (A. Temir, Çev.). (2010). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mustafa Uyar (Direktör). (2012). Cengiz İmparatorluğu Hakkında İlk Tarih Kayıtları: Meng ta pei lu, Hei Ta shi lu (A. Danuu, Çev.). Ötüken Neşriyat.
• Müverrih Kiragos. (2009). Ermeni Müverrihlerine Göre Moğollar (G. Solmaz, Çev.). Elips Kitap.
• Müverrih Vardan. (1937). Türk Fütuhatı Tarihi (889-1269) (H. D. Andreasyan, Çev.). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Semineri Dergisi, I(2), 153-255.
• Nesevi, Ş. A. (1934). Celâlüttin Harezemşah (N. A. Yazıksız, Çev.). Devlet Matbaası.
• Nicola, B. de. (2017). Women in Mongol Iran, The Khatuns, 1206-1335. Edinburgh University Press.
• Örs, D. (1992). Tarih-i Olcaytu, (İnceleme ve Çeviri) [Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ötemiş Hacı. (2009). Çengiz-Nâme. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özyetgin, A. M., & Kemaloğlu, İ. (2017). Altın Orda Hanlığına Ait Resmî Yazışmalar. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Pachymérès, G. (1984). Relations Historiques, II. Livres, IV-IV (A. Failler, Ed.; V. Laurent, Çev.). Institut Français D’Études Byzantines.
• Pachymérès, G. (2009). Bizanslı Gözüyle Türkler (İ. B. Barlas, Çev.). İlgi Kültür Sanat Yayınları.
• Polo, M. (2015). Marco Polo’nun Geziler Kitabı (Ö. C. Güngören, Çev.). Yol Yayınları.
• Polo, M. (2019). Dünyanın Hikâye Edilişi, Harikalar Kitabı (I. Ergüden & Z. Z. İlkgelen, Çev.). Ötüken Neşriyat.
• Quentin, S. de S. (2006). Bir Keşiş’in Anılarında Tatarlar ve Anadolu (1245-1248) (E. Özbayoğlu, Çev.). Doğu Akdeniz Kültür ve Tarih Araştırmaları Vakfı.
• Reşideddin Fazlullah. (1998). Câmi’ü’t Tevârîh (W. M. Thackston, Çev.). Harvard Üniversitesi.
• Reşîdüddin Fazlullah. (2013). Câmiu’t-Tevârih (İlhanlılar Kısmı) (İ. Aka, M. Ersan, & A. H. Khelejani, Çev.). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Safedî, S. H. b. A. (2000). Kitâbü’l-vâfî bi’l-vefeyât (1-29). Dâr İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• Sağlam, A., & Aksoy, R. (2021). Moğol-İlhanlı Siyasî-Askerî Stratejilerine Dair Bir Memlük Kaynağının Analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (Armağan Sayısı), 157-172.
• Serruys, H. (1945). Pei-lou Fong-sou, Les Coutumes des Esclaves Septentrionaux de Siao Ta-heng. Monumenta Serica, Journal of Oriental Studies, X(1), 117-208.
• Skelton, R. A., Marston, T. E., & Painter, G. D. (1965). The Vinland Map and the Tartar Relation. Yale Üniversity Press.
• Spalatensis, T. A. (2006). Historia Salonitanorum Atque Spalatinorum Pontificum /History of the Bishops of Salona and Split (D. Karbić, M. M. Sokol, & J. R. Sweeney, Ed.). Central European University Press.
• Subaşı, Ö. (2021). Moğollarda Kadın, Evlilik ve Dış Siyaset. Selenge Yayınları.
• Tuncer Gülensoy (Sor.Ed.). (2008). Altan Topçi (Moğol Tarihi). Kültür Ajans Yayınları.
• Üçok, B. (2011). İslâm Devletlerinde Türk Nâibeler ve Kadın Hükümdarlar. Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Vladimirtsov, B. Y. (1995). Moğolların İçtimaî Teşkilâtı: Moğol Göçebe Feodalizmi (A. İnan, Çev.). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Weatherford, J. (2016). Cengiz Han’ın Kızları (M. Bilgen, Çev.). Tarih&Kuram Yayınları.
• Willem, R. (2010). Mengü Han’ın Sarayına Yolculuk 1253-1255 (P. Jackson & D. Morgan, Ed.; Z. Kılıç, Çev.). Kitap Yayınevi.
• Yuvalı, A. (2017). İlhanlı Tarihi. Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Zhao, G. Q. (2008). Marriage as Political Strategy and Cultural Expression: Mongolian Royal Marriages from World Empire to Yuan Dynasty (Asian Thought and Culture) (C. 14).