ORDU-FATSA CINGIRT KAYASI KAZISI HELLENİSTİK DÖNEM KALIP YAPIMI KABARTMALI KÂSELERİ

Yıl 2017, Sayı: 43, 111 - 145, 01.05.2017

Ayşe Fatma Erol Deniz Tamer

https://doi.org/10.1501/Andl_0000000443

Cited By: 1

Öz

Cıngırt Kayası, Ordu/Fatsa İlçesi Yapraklı Köyü sınırları içinde bulunan konumuyla Antik Çağda Pontos olarak adlandırılan bölgede yer almaktadır. Ağırlıklı olarak yerleşimin zirve kesiminde yürütülen kazı çalışmalarından elde edilen verilere dayanarak, Geç Hellenistik Dönemde VI. Mithradates'in Karadeniz bölgesinde kurduğu Phrouria karakterli yerleşimlerinden birisi olabileceği önerilmektedir. Kalıp yapımı kâseler Hellenistik Dönemin önemli seramik formları arasındadır. Hemen hemen her Hellenistik yerleşimde rastlanan bu kâseler, yarı küresel formlu, kulpsuz ve ayaksız, genellikle dış yüzeyleri kabartma bezemelerle süslenen içki kaplarıdır. MÖ 3. yüzyılın ortalarından biraz sonra Atina’da ortaya çıkan ve kantharosların yerini alan kalıp yapımı kâseler, metal kapların taklitleri olarak üretilmişlerdir. Bu çalışmanın temel amacı, Anadolu’nun Doğu Karadeniz kıyıları özelinden, Karadeniz Bölgesi arkeolojisi genelinde, kalıp yapımı kabartmalı kâselerle ilgili yapılan çalışmalara katkı sağlamak ve veriler ortaya koymaktır. Ele geçen örnekler; Ağız Kenar Bandı ve kalyks üzerinde yer alan motifler, Uzun Taç Yapraklılar, Kozalaklılar ve Bindirme Yapraklılar olmak üzere 4 grup altında incelenmiş ve bu kâselerin çoğunluğunun bölgesel/yerel üretimler olduğu anlaşılmakla birlikte, ithal örneklerin de olduğu tespiti yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Cıngırt Kayası • Hellenistik Dönem • Kalıp Yapımı Kabartmalı Kâseler • VI. Mithradates

HELLENISTIC MOULD MADE RELIEF BOWLS FROM ORDU-FATSA CINGIRT KAYASI EXCAVATIONS

Öz

Cıngırt Kayası is located in Yapraklı Village, Town of Fatsa, City of Ordu and is thus in the area that was called Pontos in ancient times. Based on excavations, predominantly focused on the summit, it is suggested that the settlement can be dated back earliest to the Late Hellenistic Period and that it bears characteristics of a Phrourion founded by Mithradates VI in the region. Mould made relief bowls are among the prominent forms of the Hellenistic Period. These bowls, which were found in almost each Hellenistic settlement, had hemispherical bodies, without handles or foot, and produced by a mould. They were used as drinking cups, with their exterior surfaces decorated with reliefs. Shortly after mid-3rd century B.C, these bowls were first seen in Athens as drinking vessels, taking over the function formerly served by the kantharos. These forms were seen to be produced under the influence of metalwork. This study aims to share archaeological data obtained from Cıngırt Kayası excavations on the shores of Eastern Black Sea region of Anatolia and to contribute to the studies related to mould made relief bowls through the Black Sea Basin. We observed the following four main categories in Cıngırt Kayası: Rim Pattern band and Calyx, long petal bowls, pinecone bowls, and imbrecate bowls. The bowls studied in this piece were either produced locally in Black Sea Region, or were imported

Anahtar Kelimeler

Cıngırt Kayası • Hellenistic Period • Mould Made Relief Bowls • Mithradates VI