Erken Tunç Çağı’nda Güneydoğu Anadolu Bölgesi komşu Suriye ve Mezopotamya kül

Yıl 2006, Sayı: 31, 57 - 69, 01.10.2006

Derya Yılmaz

https://doi.org/10.1501/andl_0000000339

Öz

Anahtar Kelimeler

Chamber Tomb • Burial Customs • Early Bronze Age • Southeast Anatolia

ERKEN TUNÇ ÇAĞI’NDA GÜNEYDOĞU ANADOLU'DA ODA MEZAR GELENEĞİ

Öz

Erken Tunç Çağı’nda Güneydoğu Anadolu Bölgesi komşu Suriye ve Mezopotamya kültürlerinin etkisiyle şekillenen ekonomik ve sosyal gelişmelerin tesiriyle hemen hemen tüm Yakındoğu'da olduğu gibi kentleşme sürecine girmiştir. Bölgede kentleşmeye bağlı olarak bir taraftan ekstramural mezarlıkların sayısında artış olurken diğer taraftan oldukça köklü olan intramural ölü gömme geleneği dönemin sonuna kadar varlığını sürdürmüştür. Erken Tunç Çağı, oda mezar geleneğini beraberinde getirmiştir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde karşımıza çıkan oda mezar örnekleri, Anadolu’da bilinen en erken örnekler arasındadır. Genellikle toplu gömmede kullanılan oda mezarların Güneydoğu Anadolu’da hem intramural hem de ekstramural mezarlıklarda diğer mezar gruplarından ayrı bir grup olarak karşımıza çıktığı ve yerleşime göre konumları ne olursa olsun ölü gömme gelenekleri açısından herhangi bir farkın olmadığı bilinmektedir. Oda mezarlar kentleşmeye bağlı olarak oluşan belli bir ekonomik düzeydeki sosyal sınıfa mensup grupların ölülerini gömmek üzere kullandığı mezar yapıları olmalıdır. Mezarlarda ele geçen buluntulara baktığımızda depas, tankard ve Kiklad idolleri gibi uzak bölgelerden getirilmiş olan ticari malların varlığı ve metal eserlerin fazlalığı mezarların sahipleri olan grupların toplum içindeki konumlarını ve güçlerini anlamamıza yardımcı olmaktadır. Bölgede son senelerde yapılan araştırmaların ışığında; oda mezar geleneğinin Erken Tunç Çağı boyunca Kuzey Suriye’de olduğu gibi yaygın olarak kullanıldığını söyleyebiliriz

Anahtar Kelimeler

Oda Mezar, Ölü Gömme Adetleri, Erken Tunç Çağı