Perge'den Titus Flavius Clemens Pelopidianus Aphroditesi

Yıl 2019, Sayı: 45, 1 - 32, 18.11.2019

Ahmet Çelik

Öz

Perge
Antik Kenti 2015 yılı kazılarında Kuzey Hamamı’nın kuzeye açılan girişinde
bulunmuş, ince grenli beyaz mermerden çıplak bir Aphrodite heykelidir.
Olasılıkla Dokimeion mermerinden mamul son derece sanatsal nitelikte olan ve
sola doğru esneme hareketi yapan heykelin üst kısmında hafif öne eğilme
hareketi gözlemlenirken sol ayak taşıyıcı, sağ ayak ise dengeleyicidir. Ayrıca
Aphrodite’nin sol bacağının yanında, yunus üzerinde duran bir Eros bulunur.
Heykelin cephe kısmı oldukça perdahlı iken arka kısmı daha az perdahlanmıştır.
Heykel, Titus Flavius Clemens Pelopidianus tarafından
adanmıştır. Bu kişinin, Perge Güney Hamamı Heykeltıraşlık eserlerini adayan
Synnadalı Cladius Piso’nun kızı Claudia Lorentia’yı onurlandırdığı ve akrabası olduğu anlaşılmaktadır. Titus Flavius Clemens Pelopidianus
Aphrodite Heykeli, Hellenistik
Dönem içerisinde MÖ III-II. yüzyıl özellikleri göstermekle beraber tipolojik
kökeni Praxiteles’in ünlü eseri Knidos Aphroditesi Heykeli’dir. Ancak
Pelopidianus Aphrodite Heykeli’nin sanatsal gelişiminin iyice anlaşılabilmesi
bağlamında Knidos Aphroditesi’ne benzeyen bazı Aphrodite heykelleri de
detaylıca incelenmiştir. Buna göre Pelopidianus Aphrodite Heykeli, Capitolini
Aphroditesi ile oldukça benzerdir ve genel görünümü yanında özellikle Eros ve
yunus kompozisyonu nedeniyle Medici Aphroditesi ile de yakındır. Heykel, Roma
Dönemi kopya eser olmakla birlikte heykeltıraşlık özellikleri ve yazıtıyla
Antoninler Dönemi içerisinde MS 160-190 yıllarına tarihlenebilir.

Anahtar Kelimeler

Perge, Aphrodite, Capitolini, Medici, Pelopidianus, Roma

Kaynakça

• Abbasoğlu 1983 H. Abbasoğlu, Pamfilya Bölgesi Roma Devri Hamamları, Yayımlanmamış Doçentlik Tezi (İstanbul 1983).
• Ajootian 1996 A. Ajootian, “Praxiteles”, içinde: O. Palagia – J. J. Pollitt, (ed.), Personal Styles in Greek Sculptures. Volume XXX, (Cambridge 1996), 91-129.
• Ajootian 2007 Ajootian, A., “Praxiteles and Fourth-Century Athenian Portraiture”, içinde: P. Shultz– R. Hoff, v. d. (ed.), Early Hellenistic Portraiture: İmage, Style, Context (Cambridge 2007) 13-33.
• Akçay 2007 B. Akçay, Perge Güney Hamamı Heykeltıraşlık Eserleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (İstanbul 2007).
• Akçay-Güven 2014 B. Akçay-Güven, Pamphylia Bölgesi Roma Dönemi Portreciliği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (İstanbul 2014).
• Albustanlıoğlu 2006 T. Albustanlıoğlu, Dokimeion Işığı Altında Roma İmparatorluk Döneminde Mermer Kullanımı; İmparatorluk Yönetimindeki Anadolu Mermer Ocaklarının İşletme Stratejisi ve Organizasyonu, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Ankara 2006).
• Alexander 1953 C. Alexander, “A Statue of Aphrodite”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, JSTOR, 1953, 241-251.
• Angiolillo 2010 S. Angiolillo, “Un’Afrodite Riemersa Dal Mare. La Sardegna e i Suoi Rapporti con il Mediterraneo”, ArcheoArte 1, 2010, 3-18. Arndt 1893 P. Arndt, Photographische Einzelaufnahmen Antiker Sculpturen (München 1893).
• Arvello 2005 A. D. Arvello, A Hellenistic masterpiece: the Medici Aphrodite, Luisiana State University, Master’s Theses (Luisiana 2005).