ÇEMKA HÖYÜK : YUKARI DİCLE HAVZASI’NDA BULUNAN YENİ BİR PPNA VE GEÇ EPİPALEOLİTİK DÖNEM YERLEŞİM YERİ

Yıl 2019, Sayı: 45, 211 - 221, 18.11.2019

Ergül Kodaş Bülent Genç

Öz

Özet : Son yıllarda yapılan çalışmalar sonrası Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem A evresine tarihlenen, Körtik Tepe, Hasankeyf Höyük, Gusir Höyük ve Boncuklu Tarla gibi, birçok yerleşim yeri tespit edilmiştir. Bunlardan bazıları aynı zamanda Geç Epipaleolithik tabakaları içermektedir. 2018 yılında tespit edilen ve Ilısu Barajı İnşaat Sahasında bulunan Çemka Höyük yerleşimi de hem Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem A evresine hem de Geç Epipaleolitik Dönem’e tarihlenen tabakalar içermektedir. Çemka Höyük bu bağlamda Yukarı Dicle Havzası’nın Neolitikleşme süreci üzerine önemli yeni bilgiler vermektedir. Daha önce Körtik Tepe, Hasankeyf Höyük ve Hallan Çemi’de kısıtlı alanlarda ve sondajlarda tespit edilen Geç Epipaleolitik dönem tabakaları ise Çemka Höyük’te yol yapımı sırasında açığa çıkan profiller üzerinden yaklaşık 2 m sahip dolgular içeresinde tespit edilmiştir. 

 

Abstract:After the studies carried out in recent years, many settlements such as Körtik Tepe, Hasankeyf Höyük, Gusir Höyük and Boncuklu Tarla which are dated to the Pre-Pottery Neolithic A Period have been identified. Some of them also contain Late Epipaleolithic layers. The Çemka Höyük settlement, which was discovered in 2018 and located at the construction of the Ilısu Dam, also contains layers dating to Pre-Pottery Neolithic A  and the Late Epipalaeolithic Periods. In this context, Çemka Höyük provides important new information on the Neolithization process of the Upper Tigris Basin. The Late Epipalaeolithic levels, which were previously identified in restricted areas and drillings in Körtik Tepe, Hasankeyf Höyük and Hallan Çemi, were identified in the fillings having approximately 2 m over the profiles exposed during road construction in Çemka Höyük.

 

 

Anahtar Kelimeler

Kuzey Mezopotamya, Çanak-Çömleksiz Neolitik A, dicle

Kaynakça

• Karul, 2011 N. Karul, ‘‘Gusir Höyük,’’ içinde : M. Özdoğan - N. Başgelen - P. Kuniholm (yay.), Neolithic in Turkey Volume 1. İstanbul; Archaeology And Art Publications, 2011,1-19.
• Aurenche – O. Aurenche – S.K. Kozlowski, La Naissance Du Néolithique Au Kozlowski, 2000 Proche Orient. Paris, Editions Errance, 2000, 256 s.
• Özkaya – Coşkun V. Özkaya - A. Coşkun, ‘Körtik Tepe,’ içinde : M. Özdoğan - N. Baş,2011 gelen - P. Kuniholm (yay.), Neolithic in Turkey Volume 1. İstanbul, Archaeology And Art Publications, 2011, 89-127.
• Kodaş 2018 E. Kodaş, ‘‘Yukarı Dicle’de Yeni Bir Çanak Çömleksiz Neolitik Yerleşim Yeri: Boncuklu Tarla Kazıları ve İlk Gözlemler.’’ ASanat, 157-158, 2019, 7-20.
• Miyake ve diğ., Y. Miyake – O. Maeda – K. Tanno – H. Hongo – C. Y. Gündem, 2012 ‘‘2012 New Excavations at Hasankeyf Höyük : A 10th millennium Cal. BS site on the Upper Tigris, Southeast Anatolia.,’’ Neo-Lithics 1:12, Berlin, 2012, 3-7.
• Ökse – Görmüş - T. Ökse – A. Görmüş - E. Atay, E. 2010 ‘‘Ilısu Barajı İnşaat SahasıAtay 2010 2008 Yüzey Araştırması,’’ AST 27/I, 2010, 333-349.
• Rosenberg 2011 M. Rosenberg, ‘‘Hallan Çemi,’’ içinde : M. Özdoğan - N. Başgelen - P. Kuniholm (yay.), Neolithic in Turkey Volume 1. İstanbul, Archaeology And Art Publications, 2011, 61-78.
• Taşkıran – Kartal H. Taşkıran – M. Kartal, ‘‘2008 Yılı Ilısu Baraj Gövdesi Alanı 2008 Yüzey2010 Araştırması,’’ AST 27/I, 2010, 233-244