WALL PAINTINGS AND PLASTERS OF SIDE HARBOUR BATHS: TECHNIQUES, PROBLEMS, AND CONSERVATION METHODOLOGY

Yıl 2004, Sayı: 27, 27 - 43, 01.01.2004

Bekir Eskici

https://doi.org/10.1501/andl_0000000314

Öz

Şehir merkezinin güneyinde, birinci limanın kuzeydoğu köşesinde yer alan hamamın halen büyük bir kısmı ayaktadır. Roma dönemine ait yapı inşaat tekniği bakımmdan M.S. 2. yüzyıla tarihlendirilmektedir.
Turistik işletmeler tarafından çevresi kuşatılmış ve yakın zamana kadar çöplük olarak kullanılmış olan yapınm kazı ve restorasyon çalışmaları Kültür Bakanlığının izniyle ŞAYKA İnşaat Firması tarafından 2003 yılmda tamamlanmıştır. Hamamın içindeki sıva ve duvar resmi kalmtılanmn korunmasına yönelik çalışmalar ise, bir proje kapsamında, Ankara Üniversitesi Başkent Meslek Yüksekokulu, Restorasyon- Konservasyon Programı tarafından 16 Aralık 2002 - 5 Şubat 2003 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
Duvarları ve üst örtü sistemi kısmen yıkılmış olan yapımn sıva, duvar resmi ve mermer kaplama gibi dekoratif unsurlan büyük ölçüde tahrip olmuş; buna rağmen özellikle bazı mekanlarda inşaat tekniği ve dekorasyonu bakımından önemli ayrmtılar sunan kalmtılara rastlanmıştır. Proje ile, en azından, mevcut kalıntıların in situ konumlarını kaybetmeden korunması amaçlanmış; bu doğrultuda kirli yüzeylerin temizlenerek orijinal renklerinin ortaya çıkartılması, sıvı harç ve/veya sağlamlaştırıcı enjeksiyonuyla sıva ve boya tabakalanmn taşıyıcı yüzeye bağlanması, yarık ve çatlakların doldurularak güçlendirilmesi gibi çeşitli koruma yöntemleri uygulanmıştır.
Liman Hamamı’nm değişik mekanlarında gerçekleştirilen konservasyon çalışmaları sayesinde, yapımn orijinal dekoru hakkmda fikir verecek bilgilere ulaşılmıştır. Bazı mekanlarda farklı dönemlere ait çok katlı sıva uygulamalarıyla karşılaşılmış; yapımn ilk ve somaki evrelerine ait boyalı dekorasyon kalıntıları ortaya çıkartılmıştır. Bunlardan ilk kat geometrik bir kompozisyon içermektedir. Desen açık renk (beyaz) zemin üzerine siyah ve kırmızı şeritler ile oluşturulmuştur. Birinci kat sıva üzerinde yapım aşamasına yönelik ip (tel) izlerine rastlanmıştır. İkinci kata ait boyalı sıva kalıntıları ise birkaç noktada küçük alanlarda günümüze ulaşmış olup, kıvrık dalı hatırlatan motif kalıntıları bitkisel içerikli dekorun varlığma işaret etmektedir. Küçük alanlarda çok dağınık bir görüntü ortaya koyan bu kalıntılar, orijinalinde bütün mekanların duvar resimleriyle bezeli olduğunu belgelemektedir.
İç mekanda gerçekleştirilen bütün bu koruma çalışmalarına paralel olarak, yapımn restorasyon projesi kapsarmnda, drenaj ve giydirme çatı uygulamaları da tamamlammştır. Böylece zeminden ve örtüden gelecek su filtrasyonuna karşı gerekli önlemler alınmıştır. Ancak bu koruyucu çalışmalarm kalıcı ve sağlıklı olmasını sağlamak için bakım ve kontrollerin periyodik olarak tekrarlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

WALL PAINTINGS, PLASTERS, HARBOUR BATHS

Kaynakça

• Ankara Üniversitesi - Ankara Anadolu (Anatolia) Dergisi