Yenice İlçesi (Çanakkale) Ciğerotları (Marchantiophyta) ve Boynuzotları (Anthocerotophyta) Florası: Kaz Dağının Kuzey Bölümünden Yeni Floristik Bulgular

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 95 - 109, 05.12.2024

Özcan Şimşek

https://doi.org/10.26672/anatolianbryology.1562063

Öz

Çanakkale’nin Yenice ilçesi, farklı tiplerde arazi özelliklerine sahip olması, Kaz Dağı ekosisteminin bir parçası olması, ibreli ve yaprak döken geniş ormanlara sahip olması, biyolojik çeşitlilik ve endemizm oranının yüksek olma potansiyeli taşıması, ciğerotları için son derece uygun habitatlara sahip olması ile dikkat çekmektedir. Buna rağmen yasal mevzuatlarla korunan alanlarının olmaması bu bölgedeki biyolojik çeşitliliğinin detaylı bir şekilde ortaya konulması ihtiyacını göstermektedir. Ciğerotları da floristik biyolojik zenginliğin önemli birer unsurudur. Bununla birlikte gerek Çanakkale ilinde gerekse Yenice ilçesinde ciğerotları florası konusunda yapılan çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Bu sebeplerden yola çıkarak gerçekleştirilen bu çalışma ile Yenice ilçesinin ciğerotları florası araştırılmıştır. Çalışma boyunca Yenice ilçesinin çeşitli bölgelerinde alanı temsil edebilecek özellikte toplamda 74 farklı noktadan 295 ciğerotu örneği toplanmıştır. Toplanan örnekler uygun yöntemlerle teşhis edilerek herbaryum materyali haline getirilmiştir. Yapılan çalışmanın sonucunda alandan toplam 17 familyaya ait 29 ciğerotu türü ile 1 boynuzotu türü tespit edilmiştir. Tespit edilen ciğerotlarıdan 7 takson Henderson kareleme sistemine (1961) göre B6 karesi için, 13 ciğerotu taksonu ise Çanakkale ili için yeni kayıttır.

Anahtar Kelimeler

Ciğerotları, Marchantiophyta, Boynuzotları, Anthocerotophyta, Flora, Yenice, Türkiye

Proje Numarası

FBA-2020-3430

Liverwort (Marchantiophyta) and Hornwort (Anthocerotophyta) Flora of Yenice District (Çanakkale): New Floristic Findings from the Northern Part of Mount Ida (Kaz Dağı)

Öz

The Yenice district of Çanakkale stands out due to its diverse land features, being part of the Kaz Dağı (Mount Ida), its expansive coniferous and deciduous forests, and its potential for high biological diversity and endemism. It also provides highly suitable habitats for liverworts. However, the absence of legally protected areas highlights the need for a detailed assessment of the region's biodiversity. Liverworts are key components of floristic biological richness. Nevertheless, studies on the liverwort flora in both Çanakkale province and Yenice district are quite limited. Based on these considerations, this study aimed to investigate the liverwort flora of the Yenice district. During the study, a total of 295 liverwort specimens were collected from 74 different sites representative of the district’s various regions. The collected specimens were identified using appropriate methods and preserved as herbarium material. As a result of the study, 29 liverwort species from 17 families and 1 hornwort species were identified from the area. Of the identified species, 7 taxa are new records for the B6 grid square according to Henderson’s grid system (1961), and 13 taxa are new records for Çanakkale province.

Anahtar Kelimeler

Liverworts, Marchantiophyta, Anthocerothophyta, Flora, Yenice, Hornworts, Türkiye

Etik Beyan

This research did not involve human or animal subjects and therefore does not require ethical approval.

Destekleyen Kurum

This work was supported by Çanakkale Onsekiz Mart University The Scientific Research Coordination Unit,

Proje Numarası

FBA-2020-3430

Kaynakça

• Alataş M. Ursavaş S. 2019. Palu İlçesi (Elazığ/Türkiye) briyofit florası. Biological Diversity and Conservation. Anonymous. 1999. Çanakkale Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Çanakkale Çevre Durum Raporu, Çanakkale.
• Arslan G.T. Karabulut M. Keçeli, T. 2015. Ayazma Tabiat Parkı (Çanakkale), Kaz Dağları Milli Parkı (Balıkesir) Ciğerotu Florasına Katkılar, XII. Ulusal Ekoloji Ve Çevre Kongresi, Muğla. Conference paper.
• Atherton I. Bosanquet. S. Lawley M. 2010. Mosses and Liverworts of Britain and Ireland a field guide, British Bryological Society Press, 848p., Plymouth.
• Ayhan Ç.K. Taşlı T.C. Özkök F. Tatlı H. 2020. Land use suitability analysis of rural tourism activities: Yenice, Turkey. Tourism Management, 76, 103949.
• Casas C. Brugués M. Cros R.M. Sérgio C. Infante M. 2009. Handbook of Liverworts and Hornworts of the Iberian Peninsula and Balearic Islands. Institut d'Estudis Catalans, 177 s., Barcelona.
• Conrad H.S. Redfearn P.L. 1979. How to know the mosses and liverworts. WCB/McGraw-Hill, 302 p., USA. Crandall-Stotler B. Stotler R.E. Long D.G. 2009. Phylogeny and Classification of Marchantiophyta. Edinburgh Journal of Botany. 66:1, 155 – 198.
• Erdağ A. Kürschner H. 2017. Türkiye Bitkileri Listesi (Karayosunları). İstanbul.
• Goffinet B. Shaw A.J. 2009. Bryophyte Biology. Cambridge University Press, Cambridge, UK, p. 565. Gökler İ. 2015. Çanakkale İli Boynuzsu Otları ve Ciğerotları Üzerine Taksonomik ve Ekolojik Bir Araştırma. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi. 6:2, 35-43.
• Gökler İ. Özenoğlu H. 1999. Kazdağı Milli Parkı ve çevresi ciğerotlarının taksonomisi ve ekolojisi. Ekoloji Çevre Dergisi, 8:30, 22-26.
• Gökler İ. Öztürk M. Kesercioğlu, T. 1985. “Checklist of Liverworts (Hepaticae) Recorded From Turkey”, E.U. Fac. of Science J. 8: 1-10.
• Güner A. Özhatay N. Ekim T. Başer K.H.C. 2000. Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Vol:XI. Edinburg Univ. Press. Edinburgh, England.
• Henderson D.M. 1961a. Contribution to the Bryophyte Flora of Turkey: IV. Notes from Royal Botanic Garden Edinburgh, 23: 263-278.
• Henderson D.M. 1961b. Contributions to the Bryophyte Flora of Turkey V: Summary of present knowledge. Notes from Royal Botanic Garden Edinburgh, 23: 279- 301.
• Hodgetts N.G. Söderström L. Blockeel T.L. Caspari S. Ignatov M.S. Konstantinova N.A. Lockhart N. Papp B. Schröck C. Sim Sim M. et.al. 2020. An annotated checklist of bryophytes of Europe, Macaronesia and Cyprus. Journal of Bryology. 42: 1, 1-116.
• Keçeli S. Ursavaş S. 2019. Contributions to the Liverwort and Hornwort (Marchantiophyta and Anthocerotophyta) Flora of Kocaçay Delta (Karacabey-Bursa) Floodplain Forest. Anatolian Bryology. 5:1, 45-55.
• Keçeli T. 2004. Batı Karadeniz Bölgesi (Bolu-Zonguldak-Bartın-Kastamonu) Ciğerotları Florası. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Ana Bilim Dalı. PhD thesis, Ankara.
• Keceli T. Abay G. 2007. Pallavicinia lyellii (Hook.) Carruth. in Turkey, new to southwestern Asia. Cryptogamie Bryologie, 28:3, 249.
• Keçeli T. Abay G. Ursavaş S. 2011a. Barbilophozia lycopodioides (Wallr.) Loeske, new to liverwort flora of Turkey. Cryptogamie Bryologie, 32:3, 273-277.
• Keçeli T. Ursavaş S. Abay G. 2011b. Türkiye’nin B6 Karesinin Bryophyta Kontrol Listesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 13:19, Bartın.
• Özdemir T. Batan N. 2016. New national and regional bryophyte records, 47. 18. Frullania teneriffae (F.Weber) Nees. Journal of Bryology. 38:2, 157.
• Özenoğlu Kiremit H. Keçeli T. 2009. An Annotated Check-list of the Hepaticae and Anthocerotae of Turkey. Cryptogamie Bryologie, 30:3, 343-356.
• Paton J.A. 1999. The Liverwort Flora of The British Isles. 626s., England.
• Petrov S. 1975. Bryophyta Bulgarica, Clavis diagnostica. Academia Scientiarum Bulgarica, 536 s., Sofia. (Bulgarca).
• Schofıeld W.B. 2001. Introduction to Bryology. Department of Botany Universty of British Colombia.
• Schumacker R. Váňa J. 2005 Identification Keys to The Liverworts and Hornworts of Europe and Macaronesia (Distribution and Status), Second Edition, SORUS Publishing & Printing House, ISBN: 83-89949-11-3, Poznaň, Poland, 210 pp.
• Şimşek Ö. 2023. Çanakkale İli Ciğerotları (Marchantiophyta) ve Boynuzotları (Anthocerotophyta) Florası Kontrol Listesi. 3rdInternational Conference on Scientific and Academic Research (pp.947-952). Konya, Turkey
• Smith A.J.E. 1996. The Liverworts of Britain and Ireland, ISBN: 0-521-42473-9, Cambridge University Press, 384 pp.
• Söderstrom L. Hagborg A. Von Konrat M. Bartholomew-Began S. Bell D. Briscoe L. Brown E. Cargillm D. Costa D. Crandall-Stotler B. Cooper E. Dauphin G. Engel J. Feldberg K. Glenny D. Gradstein S. He X. Heinrichs J. Hentschel J. Ilkiu-Borges A. Katagiri T. Konstantinova N. Larraín J. et al. 2016. World Check-list of Hornworts and Liverworts. Phyto Keys 59: 1–828 doi: 10.3897/phytokeys.59.6261.
• Unan, A.D. Potemkin, A. Ursavaş, S. Çalışkan, S. Ören, M., 2021. New records of two Scapania species (Scapaniaceae, Marchantiophyta) from north of Turkey. Plant Biosystems, 155:4, 679-684.
• URL 1. http://www.canakkaleyenice.gov.tr/ilcemiz-tanitim-bilgileri [Access Date: 07.11.2022].
• URL 2. https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Çanakkale_districts.png [Access Date: 07.11.2022].
• Ursavaş S. Keçeli, T. 2019a. Weissia multicapsularis, a rare moss species new to Turkey and Asia. Plant Biosystems, 153:5, 669-672.
• Ursavaş S. Keçeli T. 2019b. The Moss Flora of Kocaçay Delta (Karacabey-Bursa) Floodplain Forests in Turkey. Anatolian Bryology. 5:1, 22-34.
• Ursavaş S. Keçeli T. 2021. Acarlar Gölü Longoz Ormanı (Sakarya) Karayosunu Florası. Anatolian Bryology. 7:1, 23-32.
• Ursavaş S. Tuttu, G. 2020. Çankırı Karatekin Üniversitesi, Orman Fakültesi Araştırma ve Uygulama Ormanının Karayosunu Florasına Katkılar. Anatolian Bryology. 6:1, 27-40.
• Watson E.V. 1981. British Mosses and Liverworts. 519 s., Cambridge University Press.