Farklı kuşaklardan anneye sahip bireylerin aile iklimleri ile çocukluk dönemi mutluluk-huzur anıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 204 - 210, 31.12.2024

Asude Bayram , Fatma Elif Ergin

https://doi.org/10.61534/anatoljhr.1480223

Öz

Amaç: Kuşak kavramı; yakın zaman aralıklarında dünyaya gelen, aynı olaylara tanıklık etmiş ve benzer koşullarda yaşam sürmüş insan toplulukları için kullanılmaktadır. Ailede var olan ilişkilerin niteliği ile oluşan genel psikolojik ortama ise aile iklimi denmektedir. Aile iklimi; ilişkilerde kuşaklar arası farklılaşan noktalara kültürel bir bakış açısı sunmaktadır. Bu araştırmada annesi bebek patlaması, X ve Y kuşağı olan bireylerin; ebeveynleriyle yaşadıkları ailedeki genel psikolojik ortamla, çocukluklarında yaşadıkları mutluluk anıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Kartopu örnekleme yöntemi ile 232’si erkek, 232’si ise kadın olmak üzere, toplam 464 katılımcıdan “Aile İklimi Ölçeği”, “Çocukluk Dönemi Mutluluk/Huzur Anıları Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” aracılığı ile elde edilen veriler analiz edilmiştir.
Bulgular: Aile içi ilişkisellik ve bilişsel uyum, aile iklimini büyük oranda şekillendirmektedir. Anneleri daha genç kuşaktan olan bireylerin bilişsel esneklik puanlarının daha yüksek olma eğilimi gösterdiği tespit edilmiştir.
Sonuçlar: Araştırma sonuçlarına bakıldığında çocukluk dönemi mutluluk-huzur anılarının, aile ikliminin ve aile içi ilişkiselliğin, çocukluk dönemi mutluluk-huzur anılarının anlamlı yordayıcısı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

aile, anne, çocuk, kuşak

Examining the relationship between family climates and childhood happiness-peace memories of individuals with mothers from different generations

Öz

Aim: The concept of generation is used for human communities who were born in close time intervals, witnessed the same events and lived under similar conditions. The general psychological environment formed by the quality of the relationships existing in the family is called family climate. Family climate offers a cultural perspective on the points that differ between generations in relationships. In this study, it is aimed to examine the relationship between the general psychological environment in the family where individuals whose mothers are baby boomers, generation X and generation Y live with their parents and the memories of happiness they experienced in their childhood.
Methods: The study was conducted with the relational survey model, one of the quantitative research methods. With the snowball sampling method, the data obtained from a total of 464 participants, 232 of whom were male and 232 of whom were female, through the "Family Climate Scale", " Early Memories of Warmth and Safeness Scale" and "Personal Information Form" were analysed.
Results: Relationality and cognitive adjustment within the family shape the family climate to a great extent. It was found that individuals whose mothers were from younger generations tended to have higher cognitive flexibility scores.
Conclusion: When the results of the study were analysed, it was seen that early memories of warmth and safeness, family climate and intra-family relationality were significant predictors of early memories of warmth and safeness.

Anahtar Kelimeler

child, family, generation, mother

Kaynakça

• Akın, A., Uysal, R., & Çitemel, N. (2013). Çocukluk dönemi mutluluk/huzur anıları ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 71-80.
• Akpınar, Ş. N. (2021). Genç yetişkinlerde aile iklimi ile duygu durumları arasında sahte benlik algısının aracı rolü (Yayın No. 724520) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Arslan, A., & Ulaş, A. H. (2022). Değer odaklı aile eğitim programının anne babalık becerilerine, aile iklimine ve değer odaklı yaşama etkisi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 6(1), 88-109. https://doi.org/10.38015/sbyy.1097582
• Aygün, N. (2021). Algılanan ebeveyn tutumları ile ergenlerin gelecek beklentileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayın No.680783) [Yüksek lisans tezi, Biruni Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Bulgur, S. (2023). Bı̇reyı̇n ı̇çı̇ne doğduğu aı̇le ı̇klı̇mı̇ ı̇le benlı̇k gelı̇şı̇mı̇ arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇ [Yüksek lisans tezi, Demiroğlu Bilim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Cohen J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Lawrence Erlbaum Assocıates.
• Çutuk, S., & Akkuş Çutuk, Z. (2022). Sporsal perspektif. İçinde C. Şuta, T. K. Bahadır & Ş. G. Ülker (Ed.), Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde riskli davranışlar ile aile iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (s.61-75). Gazi Kitabevi.
• Daldaban, E. (2021). Üniversite öğrencilerinin romantizm ve eş seçimi tutumları ile aile iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 699515) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ekşi, Z. (2023). Gündelı̇k yaşam etkı̇leşı̇mlerı̇ ve sosyal değı̇şme: Üç kuşak aı̇le anlatısı [Doktora tezi, Maltepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Etlican, G. (2012). X ve Y kuşaklarının online eğitim teknolojilerine karşı tutumlarının karşılaştırılması (Yayın No. 335231) [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Gönül, B., Işık-Baş, H., & Şahin-Acar, B. (2018). Aile iklimi ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik açıdan incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(50), 165-200.
• Gönül, B., Işık, H., & Güneş, S. (2022). A multigroup analysis of family climate and volunteering: The mediating role of parental conversations in emerging adulthood. Applied Developmental Science, 26(2), 317-328. https://doi.org/10.1080/10888691.2020.1796666
• Hinkle, D. E., Wiersma, W., & Jurs, S. G. (2003). Applied statistics for the behavioral sciences. Houghton Mifflin.
• Kaplan, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları aile iklimi, kuşaklararası ilişkiler ve aile uyumunun değerlendirilmesi (Yayın No. 591923) [Uzmanlık tezi, Çukurova Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Karacaoğlu, D. (2019). Çocuklarda bilgisayar oyun bağımlılığı ile aile ilişkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 537956) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kaur, R., & Jaswal, S. (2005). Relationship between strategic emotional intelligence and family climate of Punjabi adolescents. The Anthropologist, 7(4), 293-298.
• Lazoğlu, M., Gümüșdaș, M., & Ejder Apay, S. (2022). X, Y, Z kuşağı lohusaların ebeveynlik davranışlarının karşılaştırılması. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 19(1), 1169-1175. https://doi.org/10.38136/jgon.809783
• Manici, İ. F., & Aydın, N. (2022). Öğretmen adaylarının çocukluk dönemi mutluluk/huzur anıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 161-173. https://doi.org/10.53629/sakaefd.111761
• Matos, M., Pinto-Gouveia, J. & Duarte, C. (2013). Internalizing early memories of shame and lack of safeness and warmth: The mediating role of shame on depression. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 41(4), 479-493. https://doi.org/10.1017/S135246581200109
• Matos, M., Gouveia, J. P., & Duarte, C. (2015). Constructing a self protected against shame: The importance of warmth and safeness memories and feelings on the association between shame memories and depression. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 15(3), 317-335.
• Okat, Ç., Özer, S., & Uçkan Çakır, M. (2021). Daha iyi bir dünya için trizm. İçinde C. Cobanoglu, E. Gunlu Kucukaltan, M. Tuna, A. Basoda, & S. Dogan (Ed.), Koronavirüs günlerinde X ve Y kuşaklarının gıda tüketimlerinin incelenmesi (s. 235-245). Scholar Commons.
• Okcu, B. (2020). Dinî gruba mensup bireylerde dini inanç, tutum ve davranış açısından kuşaklar arası farklılaşma [Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Oliveira, S., Ferreira, C. & Mendes, A. L. (2016). Early memories of warmth and safeness and eating psychopathology: The mediating role of social safeness and body appreciation. Protective Mechanisms of Eating Psychopathology, 59(2), 45-60. https://doi.org/10.14195/1647-8606_59_2_3
• Öztürk, N. (2017). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları aile iklimi ve anne- babaya bağlanma biçimleri ile özgüven düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 3(1), 9-22.
• Paçacıoğlu, B. (2018). Üç farklı kuşaktaki evli kadın ve erkeklerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ile aile işlevleri arasındaki ilişki (Yayın No. 505374) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. Encyclopedia of Statistics in Behavioral Science, 3, 1633-1636. https://doi.org/10.1002/0470013192.bsa514
• Santos, L., Silva, D. R., Rosario Pinheiro, M. & Rijo, D. (2023). Impact of early memories and current experiences of warmth and safeness on adolescents' psychological distress. Journal of Research on Adolescence, 33(3), 858-869. https://doi.org/10.1111/jora.12843
• Sarı, T. Z., Can, Y., & Polat, S. (2022). Intergenerational relationship quality in terms of lifelong learning: The effect of family climate on the quality of intergenerational relationship. International Journal on Lifelong Education and Leadership, 8(1), 22-35. https://doi.org/10.25233/ijlel.1082768
• Şakar, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinin özel yaşam alanları umut düzeyleri ile çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anıları, kişilik özellikleri ve algıladıkları duygusal istismar arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Şimşek, A. (2018). Sosyal bı̇lı̇mlerde araştırma yöntemlerı̇. İçinde Şimşek. A. (Ed.), Araştırma modelleri (s. 80-107). Anadolu Üniversitesi.
• Taş, B., & Bulut, S. (2019). Yetişkin bireylerde aile iklimi ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. İçinde M. E. Deniz, Ü. Polat, Y. Erişen & E. Bay (Ed.), V. Uluslararası TURKCESS eğitim ve sosyal bilimler kongresi tam metin kitabı (s. 1984-1998). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Derneği.
• Tekin Epik, M., Çiçek, Ö., & Altay, S. (2017). Bir sosyal politika aracı olarak tarihsel süreçte ailenin değişen/değişmeyen rolleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 35-58.
• Turgut, T. (2019). Üniversite öğrencilerinde aile iklimi ve iyi oluş arasındaki ilişkide benlik kurgularının aracı rolünün incelenmesi (Yayın No. 545268) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Türk Dil Kurumu. (2022). Sözlükler. https://sozluk.gov.tr
• Ulucan, S., & Gümüştekin, G. (2023). Değerler ile girişimcilik niyetleri arasındaki ilişkide aile ikliminin aracılık rolünün etkisi. Research Studies Anatolia Journal, 6(3), 211-244. https://doi.org/10.33723/rs.1274179
• Yaman Akpınar, T., & Özteke Kozan, H. İ. (2019). Çocukluk dönemi mutluluk anıları ile kendini toparlama gücünün çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-13.
• Yılmaz, H., & Ülker, M. (2018). Kadınlarda çocukluk dönemi mutluluk anıları ile ebeveynlik rollerine ilişkin kendilik algısı. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 47-57.
• Yılmaz, H. (2019). Çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anılarının bilişsel şemalar ve psikolojik semptomlarla ilişkisi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 167-192. http://dx.doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932116
• Yılmaz, H., & Büyükcebeci, A. (2019). Aidiyet ile mental iyi oluş arasındaki ilişkide çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anılarının aracı rolü. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 197-222. https://doi.org/10.31679/adamakademi.525012