Müslüman ergenlerde depresyonun yordanmasında dini başa çıkmanın aracı rolü

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 110 - 115, 31.08.2025

Kübranur Varlıklıöz , Ayşegül Keskinkılıç , Oğuz Emre

https://doi.org/10.61534/anatoljhr.1605318

Öz

Amaç: Bu çalışma, ergenlik döneminde depresyonu yordamada dini başa çıkmanın aracı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır.
Yöntem: Araştırma güç analizi ile belirlenen 312 ergen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Kutcher Ergen Depresyon Ölçeği Kısa Formu ve Dini Başa Çıkma Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde korelasyon ve regresyon analizi tekniği kullanılmıştır.
Bulgular: Kendilerini “Çok dindar” olarak algılayan öğrencilerin “Biraz dindar” ve “Dindar olmayan” öğrencilere göre dini başa çıkma düzeylerinin daha yüksek olduğu; ayrıca “Dindar” grubundaki öğrencilerin dini başa çıkma düzeylerinin hem “Biraz dindar” hem de “Dindar olmayan” gruplarına göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Başka bir ifadeyle öğrencilerin öz değerlendirmeleri arttıkça dini başa çıkma düzeyleri de artmaktadır.
Sonuçlar: Sonuçlar kendilerini “Çok dindar, biraz dindar ve dindar olmayan” olarak tanımlayan grupların “Dindar” gruba kıyasla daha yüksek depresyon düzeyine sahip olduğunu ortaya çıkardı. Bu durum hem “dindar” hem de “biraz dindar” gruplara kıyasla “dindar olmayan” grup için geçerlidir. Yani hem çok dindar olmak hem de dindar olmamak depresyon düzeyini arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

adölesan , başa çıkma , depresyon , din

The role of religious coping in predicting depression in muslims adolescents

Öz

Aim: This study attempts to examine the role of religious coping in predicting depression during adolescence.
Method: The study was conducted with 312 adolescents chosen by power analysis. This study employed Demographic Information Form, the Kutcher Adolescent Depression Scale Short Form, and the Religious Coping Scale as data collection tools. Correlation and regression analysis technique was used in the analysis of the data.
Results: The students who perceived themselves as “Highly religious” were identified to have higher levels of religious coping compared to those who were “Somewhat religious” and “Nonreligious”; besides, the students in the “Religious” group had higher levels of religious coping than both the “Somewhat religious” and “Nonreligious” groups. In other words, the students’ level of religious coping increases as their self-assessment increases.
Conclusion: The results revealed that the groups who considered themselves as “Highly religious, somewhat religious and nonreligious” had a higher depression level compared to the “Religious” group. This is valid for the “nonreligious” group compared to both the “Religious” and “somewhat religious” groups. Namely, both being highly religious and nonreligious increases the level of depression.

Anahtar Kelimeler

adolescent , coping , depression , religion

Etik Beyan

Ethics committee approval was obtained from Social Sciences Research and Publication Ethics Committee of Ondokuz Mayıs University (Board Decision No: 2021/953) on November 26, 2021.

Destekleyen Kurum

This research received no specific grant from any funding agency in the public, commercial, or not-for-profit sectors.

Kaynakça

• Abdel Khalek, A., & El Nayal, G. K. (2011). Religiosity and its association with subjective well being and depression among Kuwaiti and Palestinian Muslim children and adolescents. Mental Health, Religion & Culture, 14(2), 117-127. https://doi.org/10.1080/13674670903540951
• Abu Raiya, H., Pargament, K. I., Mahoney, A., & Stein, C. (2008). A psychological measure of Islamic religiousness: Development and evidence for reliability and validity. The International Journal for the Psychology of Religion, 18(4), 291-315. https://doi.org/10.1080/10508610802229270
• Akça, S. Ö., Selen, F., Demir, E., & Demir, T. (2018). Cinsiyet ve yaş farklılıklarının ergenlerin depresyon, anksiyete bozukluğu, kendine zarar verme, psikoz, travma sonrası stres bozukluğu, alkol uyuşturucu bağımlılığı ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile ilişkili sorunlara etkisi. Dicle Medical Journal, 45(3), 255–264. https://doi.org/10.5798/dicletip.457235
• Altıntaş, S. (2015). Depresyon ile dinsel başa çıkmak mümkün mü?, The Journal of Academic Social Science Studies, 36, 403-428. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2954
• Anlayışlı, C., & Serin, N. B. (2020, Ocak 29-31). Lise öğrencilerinin depresyon düzeylerinin incelenmesi (KKTC Örneklemi). 3. Uluslararası Sosyal Bilimleri Kongresi (USBIK 2020), Kayseri-Türkiye, 787-796.
• Aydın, A. R. (2009). İnanma ihtiyacı ve dini ritüellerin psikolojik değeri, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(3), 87-100. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/52346
• Aydın, B. (2020). Çocuk ve ergen psikolojisi (7. baskı). Nobel Yayınevi.
• Ayten, A. (2010). Tanrı’ya sığınmak: Dini başa çıkma üzerine psiko-sosyal bir araştırma. İz Yayınları.
• Ayten, A., Göcen, G., Sevinç, K., & Öztürk, E. E. (2012). Dini başa çıkma, şükür ve hayat memnuniyeti ilişkisi: Hastalar, hasta yakınları ve hastane çalışanları üzerine amprik bir araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(2), 45-79. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/52243
• Ayten, A., & Sağır, Z. (2014). Dindarlık, dinî başa çıkma ve depresyon ilişkisi: Genel sığınmacılar üzerine bir araştırma. Marmara University Faculty of Theology Journal, 47, 5-18. https://doi.org/10.15371/MUIFD.2014478290
• Carpenter, T. P., Laney, T., & Mezulis, A. (2012). Religious coping, stress, and depressive symptoms among adolescents: A prospective study. Psychology of Religion and Spirituality, 4(1), 19.
• Çevik Demir, Ş. (2013). Ergenlerde benlik saygısı ve dini başa çıkma (Yayın No. 353418) [Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi].
• Dehne, K. L., & Riedner, G. (2001). Adolescence - a dynamic concept. Reproductive Health Matters, 9(17), 11-15. https://doi.org/10.1016/S0968-8080(01)90003-5
• Ekşi, H. & Sayın, M. (2016, May 19-22). The adaptation of religious coping scale into turkish language: A study of bilingual equivalance, validity and reliability. Paper presented at the AGP Humanities and Social Sciences Conference, BAU International Berlin University, Berlin, Germany.
• Ercan, S., Kula, N. (2021). Cinsiyetin dini başa çıkma üzerindeki etkisi: Meta–Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(2), 210-228. https://doi.org/10.51702/esoguifd.949743
• Folkman, S., Lazarus, R. S., Gruen, R. J., & Delongis, A. (1986). Appraisal, coping, health status, and psychological symptoms. Journal of Personality and Social Psychology, 50(3), 571-579. https://doi.org/10.1037//0022-3514.50.3.571
• Graber, J. A., & Sontag, L. M. (2009). Internalizing problems during adolescence. In R. M. Lerner & L. Steinberg (Eds.), Individual bases of adolescent development (pp. 642–682). John Wiley & Sons Inc.
• Gülen G., Erginöz E., Koçak C. (2022). İstanbul Silivri ilçesi lisede merkezi yönetim ve risk yönetimi. Türk Halk Sağlığı Dergisi, 20(1), 90-103. https://doi.org/10.20518/tjph.912781
• Hayta, A. (2000). U.Ü İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin ibadet ve ruh sağlığı ilişkisi üzerine bir inceleme, U. Ü. İ. F. Dergisi, 9(9), 498. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/144013
• Hyde, J. S., Mezulis, A. H., & Abramson, L. Y. (2008). The ABCs of depression: Integrating affective, biological, and cognitive models to explain the emergence of the gender difference in depression. Psychological Review, 115, 291-313. https://doi.org/10.1037/0033-295X.115.2.291
• Karani Altun, V. (2021). Din eğitimi açısından dindarlık ve olumlu dini başa çıkma arasındaki ilişkinin incelemesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(2), 549-571. https://doi.org/10.46353/k7auifd
• Koparan, Y. (2019). Suriyeli öğrencilerde sınav kaygısı ve dini başa çıkma ilişkisi üzerine bir araştırma (Yayın No. 583280) [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi].
• Kulu, F. (2019). Ergenlik döneminde dini başa çıkma ve anlam arayışı (Yayın No. 591408) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Murat, A., & Kızılgeçit, M. (2017). Dini başa çıkma ve psikopatoloji ilişkisi (Rize örneği). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(11), 111-151.
• Pargament, K., Feuille, M., & Burdzy, D. (2011). The brief rcope: Current psychometric status of a short measure of religious coping. Religions, 2(1), 51-76. https://doi.org/10.3390/rel2010051
• Sarizadeh, M. S., Najafi, M., & Rezaei, A. M. (2020). The prediction of depression based on religious coping and the components of positive youth development in adolescents, Mental Health, Religion & Culture, 1-14. https://doi.org/10.1080/13674676.2019.1710123
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik. (Yay. Haz. Figen Çok). İmge Kitabevi.
• Taşğın, E., & Çuhadaroğlu Çetin, F. (2006). Ergenlerde major depresyon: Risk etkenleri, koruyucu etkenler ve dayanıklılık, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13 (2), 87-94.
• Tatar, A., Bekiroğlu, B. (2019). Kutcher ergen depresyon ölçeği kısa formunun (KEDÖ-6-TR) Türkçe'ye çevrilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. International Social Mentality And Researcher Thinkers Journal, 5(22), 1200-1209. https://doi.org/10.31576/smryj.331
• Uçman, P., & Savaşır, I. (2021). Davranış bozuklukları ve tedavisi. In S. Karakaş & R. Eski (Çev. Ed.) Psikolojiye giriş (ss. 315). Eğitim Yayınevi.
• World Health Organization. (1998). The second decade: Improving adolescent health and development [Programme brochure]. Department of Child and Adolescent Health and Development.