Öz
anayasa mahkemelerinde ön denetiminin yapılması tercih edilmemektedir.
Genel eğilim, bu düzenlemelerin yayım sonrası, hatta yasalaşma sonrasında
denetlenmesi yönündedir. Türkiye’de de uygulanan yasalaşma
sonrası denetim ile kararnameler denetim dışı kalmakta ve kanunlaşan
kararnamelerin yargısal denetimi ise çoğu zaman yıllar sonra gerçekleşebilmektedir.
Türkiye’nin yaşadığı olağanüstü hâl tecrübeleri, denetimin
gecikmesi sebebiyle doğabilecek olumsuzlukları gidermek için denetimin
öncelenmesine ihtiyaç olduğunu göstermektedir.
Denetimsizliğin veya geç denetimin muhtemel sakıncalarının bertaraf
edilebilmesi hususunda literatürde, anayasa veya içtihat değişikliği
ile 1991 içtihadına geri dönüş sıklıkla tartışılmaktadır. Bu çalışmada
ise doktrinde daha önce net bir şekilde ileri sürülmeyen olağanüstü
hâl cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin bir anayasa değişikliği ile ön
denetime tabi tutulması hususu tartışılmıştır. Bu bağlamda konunun
dağılmaması için olağanüstü hâlin doğurduğu siyasi zorunlulukların
varlığını veya gerekliliğini tartışmadan, ön denetimin ihdası ile hukuk
devleti ilkesinin güçlü bir şekilde neden ve nasıl egemen kılınması
gerektiği üzerinde durulmuştur.
Bu çalışmada ön denetim hususu kısaca izah edilmiş ve pek çok
faydayı ihtiva eden bu usulün birtakım sakıncalara da mahal verebileceği
üzerinde durulmuştur. Bu itibarla ön denetim usulünün ülkemiz
özelinde getirilmesinin gerekliliği hususu detaylıca tartışılmıştır. Ayrıca bu denetimin şekil ve usulünün nasıl olması gerektiği irdelenmiştir. Son
olarak ön denetimin geniş kapsamlı mı yoksa dar kapsamlı mı kabul
edilmesi gerektiği hususunda mukayese yapılmıştır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 12 Ocak 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |