ÖZGÜRLÜKLER BAĞLAMINDA 1982 ANAYASASI’NIN EVRİMİ

Yıl 2020, Cilt: 37 Sayı: 2, 1 - 30, 30.12.2020

Sevtap Yokuş

Öz

1982 Anayasası, özellikle ilk şekliyle özgürlükleri kullanılamaz hâle
getirmişti. 1995 Anayasa değişiklikleri, siyasal katılım haklarının önünü
açmayı hedefledi. 2001 ve 2004 Anayasa değişiklikleri, Avrupa Birliği’ne
üyelik sürecini hızlandırmak için yapıldı ve Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi ile uyum amaçlandı. 2010 Anayasa değişiklikleri, Anayasa
Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolunu açtı. 1995, 2001, 2004 ve 2010
Anayasa değişiklikleri esas olarak özgürlükleri genişletmeyi hedefledi.
2017 Anayasa değişikliklerinde ise, özgürlüklerin genişletilmesi yerine
otoriteyi güçlü kılmak tercih edildi.

Anahtar Kelimeler

Anayasa değişikliği, sınırlama rejimi, olağanüstü hâl, demokratik anayasa, özgürlükçü demokrasi

Kaynakça

• AKARTÜRK, Ekrem. A (1998). 1995 Anayasa Değişikliği Işığında Memurların Sendikal Hakları, İstanbul: Alkım Yayını.
• ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz (2002). “2001 Yılı Anayasa Değişikliklerinin Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılmasında Getirdiği Yeni Boyut”, Anayasa Yargısı, S.19, Antalya 2002, ss.141-176.
• ARSLAN, Zühtü (2002). “Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması:Anayasa’nın 13. Maddesi Üzerine Bazı Düşünceler”, Anayasa Yargısı, S.19, Antalya 2002, ss.216-231.
• EROĞUL, Cem (2003). “Değişen Egemenlik Anlayışının hak ve Özgürlüklerin Korunmasına ve Anayasa Yargısına Etkileri”, Anayasa Yargısı, S. 20, Ankara: 2003, ss.196 213.
• GÖZLER, Kemal (1990). “Olağanüstü Hal Rejimlerinde Özgürlüklerin Sınırlandırılması Sistemi ve Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukuki Rejimi”, Ankara Barosu Dergisi, S.1990/4, ss. 561- 590.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref (1995). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Bireysel Başvuru Hakkı, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkez Yayınları.
• HAKYEMEZ, Yusuf Şevki (2002). “2001 Yılında Yapılan Anayasa Değişikliklerinin Siyasi Parti Özgürlüğü Üzerindeki Etkileri”, Anayasa Yargısı, S. 19, Antalya: 2002, ss. 550-571.
• İNCEOĞLU, Sibel (2012). “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa”, Demokratik Anayasa Görüşler ve Öneriler, Hazırlayanlar. Ece Göztepe ve Aykut Çelebi, İstanbul: Metis Yayınları, ss. 298-338.
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (1996). “Hukuk Kalıbında Yoğrulmuş Devlet Anayasa ve Toplum”, Cumhuriyet Gazetesi, 10 Aralık 1996.
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (1997). “1995 Anayasa Değişiklikleri”, Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl.1, S.1, Kasım 1997, ss. 387-413.
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (2002). “2001 Anayasa Değişiklikleri: Ulusal-Üstü Etkiden Ulusal Tepkiye”, Anayasa Yargısı, S. 19, Antalya 2002, ss. 105-118.
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (2002). Özgürlükler Hukuku, 6. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (2002)“2001 Anayasa Değişiklikleri: Ulusal-üstü Etkiden Ulusal Tepkiye”, Anayasa Yargısı, S. 19, Ankara: 2002, ss. 105-118.
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (2010). Halk Neyi Oylayacak, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• KABOĞLU, İbrahim Ö. (2012). Hangi Anayasa?, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• ODER, Bertil Emrah (2011).“2010 Yılında Anayasal Gelişmeler”, Güncel Hukuk, Ocak 2011/1-85, ss. 13-15.
• ÖZBUDUN, Ergun (2015). Anayasalcılık ve Demokrasi, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ÖZBUDUN, Ergun (2017). Türk Anayasa Hukuku, 17. Basım, Ankara: Yetkin Yayınları.
• SABUNCU, Yavuz (2002). Anayasaya Giriş, 8. Bası, Ankara: İmaj Yayıncılık, s.65.
• SAĞLAM, Fazıl (1984). “KHK Çalışma Yetkisinin Sınırları Uygulaması Yaygınlaşmasından Doğabilecek Sorunlar”, Anayasa Yargısı, S.1, ss. 261- 276.
• SAĞLAM, Fazıl (2002). “2001 Yılı Anayasa Değişikliğinin Yaratabileceği Bazı Sorunlar ve Bunların çözüm Olanakları”, Anayasa Yargısı, S.19, Antalya 2002, ss. 288-310.
• SARTORİ, Giovanni (1996). Demokrasi Teorisine Geri Dönüş, Çev: Tuncer Karamustafaoğlu, Mehmet Turhan, Ankara: Yetkin Yayınları.
• ŞİRİN, Tolga (2018). “İnsan Hakları Olmadan gelişme Olur mu?”, Türkiye’nin Anayasa Gündemi, Derleyen. İbrahim Ö. Kaboğlu, Anayasa Hukuku Araştırmaları Derneği, İstanbul: İletişim Yayınları, ss.81-85.
• TANÖR, Bülent (1986). İki Anayasa 1961-1982, İstanbul: Beta Yayınları.
• TÜRMEN, Rıza (2000). “Avrupa İnsan hakları Sözleşmesi’nin İç hukukumuza Etkisi”, Anayasa Yargısı, S.17, Ankara: 2000, ss. 32-42.
• UYGUN, Oktay (1992). 1982 Anayasası’nda Temel Hak ve Özgürlüklerin Genel Rejimi, İstanbul: Kazancı Yayınları.
• ÜSKÜL, Zafer (1987). “Yasalara Uygun Anayasa”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, S:89, Ekim 1987, ss. 3-5.
• YOKUŞ, Sevtap (2002). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde ve 1982 Anayasası’nda Hak ve Özgürlüklerin Kötüye Kullanımı, Ankara: Yetkin Yayınları.
• YOKUŞ, Sevtap (2004). “1982 Anayasası’nda Yürütme Erkinin Ağırlığı”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Ayferi Göze’ye Armağan), 2004/1-2, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları, ss. 239-255.
• YÜZBAŞIOĞLU, Necmi (1993). Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Bloku, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını.
• YÜZBAŞIOĞLU, Necmi (2004). “Mayıs 2004’te Anayasanın 90’ıncı Maddesine Eklenen Hükmün Türk Anayasallık Blokuna Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme” Bülent Tanör Armağanı, İstanbul: Legal Yayıncılık, ss. 782-818.