AİHM KARARLARI BAĞLAMINDA GÖRÜNTÜ HAKKI

Yıl 2021, Cilt: 38 Sayı: 1, 205 - 242, 30.06.2021

Murat Has

Öz

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesinde düzenlenmiş
olan özel hayata saygı hakkı, herkesin dışarıdan bir müdahaleye maruz
kalmaksızın kendi kişiliğini geliştirmesini ve kişinin diğer insanlarla
etkileşime geçtiği alanlarda özel hayatına diğer kişiler tarafından
müdahalede bulunulmamasını istemesini sağlamaktadır. Bu bağlamda
diğer kişiler tarafından müdahaleye uğrayan kişinin görüntüsü de
Sözleşme’nin 8. maddesinde özel hayata saygı hakkı kapsamında
korunmaktadır. Bu sebeple kişinin görüntüsünün kendisinden izinsiz
olarak elde edilmesi, türetilmesi, saklanması ve yayımlanması her olayın
kendi şartları çerçevesinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
tarafından özel hayata müdahale olarak değerlendirilebilmektedir.
Bu çalışmada AİHM’in kişinin görüntü hakkına dair vermiş olduğu
kararlar incelenerek bu kararlar bağlamında Mahkemenin görüntü
hakkına dair genel içtihadının açıklanması amaçlanmaktadır. Bunun
için ilk olarak AİHM’in özel hayatın korunması kavramını nasıl
değerlendirdiği açıklanmıştır. Sonrasında özel hayatın bir alt unsuru
olan mahremiyet bakımından kişinin görüntü hakkı “kişi”, “konu” ve
“yer” açısından incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken AİHM’in genel
içtihadı ortaya konduktan sonra konunun daha iyi anlaşılabilmesi için
karar özetlerinden faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel hayata saygı hakkı, mahremiyet, kişinin görüntüsü, görüntü hakkı, makul beklenti

Kaynakça

• AKYÜREK, Güçlü (2013). Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu, Ankara: Seçkin Yayınları.
• ARSLAN ÖNCÜ, Gülay (2011). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Özel Yaşamın Korunması Hakkı, İstanbul: Beta Yayınları.
• ARSLAN ÖNCÜ, Gülay (2013). Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı, içinde İnceoğlu, Sibel (Der.), Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme (ss. 301-332), İstanbul: Beta Yayınları, 3. Baskı.
• ARSLAN ÖNCÜ, Gülay (2019). Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı, Ankara: Avrupa Konseyi Yayını.
• Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinin Özel Yaşam Hakkı Üzerine 1165 (1998) Sayılı Kararı, (2007). Gemalmaz, H. Burak (Çev.), içinde İçel, Kayıhan, Ünver, Yener (Der.), Özel Yaşam, Medya ve Ceza Hukuku (ss. 137- 140), Ankara: Seçkin Yayınevi.
• DIGGELMANN, Oliver / CLEIS, Maria Nicole (2014). “How the Right to Privacy Became a Human Right”, Human Rights Law Review, V. 14, No. 3, ss. 441-458.
• EKER KAZANCI, Behiye (2007). “Kişilerin İzinsiz Görüntülerinin Alınmasının TCK m. 134 Çerçevesinde Korunması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 1, ss. 131-164.
• EREN, Abdurrahman (2004). Özgürlüklerin Sınırlanmasında Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri, İstanbul: Beta Yayınları.
• GAVISON, Ruth (1980). “Privacy and the Limits of Law”, The Yale Law Journal, V. 89, No. 3, ss. 421-471.
• GEDİK, Ömer (2008). Türk Yargı Kararları Çerçevesinde Türkiye’de Kitle İletişim Özgürlüğü, Ankara: Seçkin Yayınları.
• GOMEZ-AROSTEGUI, H. Tomas (2005). “Defining Private Life Under the European Convention on Human Rights by Referring to Reasonable Expectations”, California Western International Law Journal, V. 35, No. 2, ss. 153-202.
• GORMLEY, Ken (1992). “One Hundred Years of Privacy”, Wisconsion Law Review, V. MCMXCII, ss. 1335-1441.
• HALİLOĞLU, Naciye Betül (2019). “Yargılamaya ve Mahkumiyete İlişkin Verilerin Genel Bilgi Toplama (GBT) Sisteminde Tutulması: Anayasa Mahkemesinin Bülent Kaya ve E.Ç.A. Kararlarının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Işığında Değerlendirilmesi”, Anayasa Yargısı, C. 36, S. 2, ss. 349-400.
• HARRIS, David, O’BOYLE, Michael, BATES E. P., BUCKLEY, Carla (2009). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Karan, Ulaş, Bingöllü Kılcı, Mehveş (Çev.), Ankara: Avrupa Konseyi Yayını.
• İNCEOĞLU, Sibel (1997-1998). “ABD Anayasa Hukukunda Mahremiyet Hakkı”, İnsan Hakları Yıllığı, C 19, 20, ss. 173-186.
• İNCEOĞLU, Sibel (2013). Adil Yargılanma Hakkı, içinde İnceoğlu, Sibel (Der.), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa (ss. 209-286), İstanbul: Beta Yayınları, 3. Baskı.
• İTİŞGEN, Rezzan (2016). “Kişi Görüntü ve Fotoğraflarının Basında İzinsiz Kullanımının AİHM ve Yargıtay İçtihatları Açısından Değerlendirilmesi”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 11, S. 116, ss. 24-40.
• KOCH, Arnd (2007). “Hukuka Aykırı Resim Çekimlerine Karşı Ceza Hukuku Koruması – Alman Ceza Kanunu md. 201a”, Hakeri, Hakan (Çev.), içinde İçel, Kayıhan, Ünver, Yener (Der.), Özel Yaşam, Medya ve Ceza Hukuku, Ankara: Seçkin Yayınevi, ss. 203-224.
• MOREHAM, Nicole A. (2006). Privacy in Public Places, Cambridge Law journal, V. 65, ss. 606-635.
• Resolution 1165 (1998), “Right to privacy”, adopted by the Parliamentary Assembly on 26 June 1998, (24th Sitting), https://assembly.coe.int/nw/ xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=16641&lang%20=en (Erişim Tarihi: 25/4/2021).
• ROAGNA, Ivana (2012). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Gösterilmesi Hakkının Korunması, Alkış Schäling, Gül (Çev.), Ankara: Avrupa Konseyi Yayını.
• SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar (2013). “Özel Hayatın Kapsamı; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Işığında Bir Değerlendirme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 17, S. 3, ss. 127-266.
• SCHABAS, William A. (2015). The European Convention on Human Rights, Oxford: Oxford University Press.
• SOLOVE, Daniel J. (2004). The Digital Person Technology and Privacy in the Information Age, New York: New York Universty Press.
• SOLOVE, Daniel J. (2008). Understanding Privacy, London: Harvard Universty Press.
• YÜKSEL, Saadet (2012). Özel Yaşamın Bir Parçası Olarak Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Gizliliğin e Önleyici Denetimle Müdahale, İstanbul: Beta Yayınları.
• YÜZER, Dilara (2013). 1982 Anayasası’nda Basın Özgürlüğü Karşısında Kişilik Hakkı ve Korunması, Ankara: Yetkin Yayınları.
• WARREN, Samuel D., BRANDEİS, Louis D. (1890). “The Right to Privacy”, Harvard Law Review, V. 4, No. 5, ss. 193-220.