VERGİ YARGILAMASI BAKIMINDAN GEREKÇELİ KARAR HAKKI

Yıl 2022, Cilt: 39 Sayı: 2, 35 - 82, 12.01.2023

Gamze Gümüşkaya

https://doi.org/10.55792/anayasayargisi.1233227

Öz

Mahkeme kararlarının gerekçeli olması zorunluluğu, T.C. 1982
Anayasası’nda herhangi bir istisna getirilmeksizin hükme bağlanmıştır.
Bu bağlamda gerekçeli karar hakkı, mutlak bir nitelik taşımaktadır.
Vergi yargılamasının ayırıcı özellikleri dikkate alındığında vergi
yargılaması bakımından gerekçeli karar hakkının anlam ve kapsamının
ayrıca incelenmesi gerektiği düşünülmektedir. Vergi idaresinin hukuka
ve gerçeğe uygun bir vergilendirme işlemi yürütebilmesi için yargı
kararlarının doğru anlaşılıp uygulanması önemlidir. Bunun yanında
vergilendirmenin vergi ödevlilerinin mülkiyet hakkı başta olmak üzere
birtakım temel hak ve özgürlüklerine doğrudan bir müdahale niteliği
taşıması, bu müdahalelerin öngörülebilir olmasını gerektirmektedir.
Yargı kararlarının öngörülebilirliği ise yeterli ve makul bir gerekçeyle
açıklanması ile sağlanabilecektir. Öte yandan vergi yargılamasına
ilişkin olarak kamu hukuku kapsamında diğer bir yargı disiplini olan
ceza yargılamasında verilen mahkûmiyet kararlarından farklı olarak
gerekçenin kapsamı konusunda doyurucu bir yasal düzenleme yer
almamaktadır. Bu itibarla çalışmada, söz konusu hakkın anlam ve
kapsamına ilişkin olarak T.C. Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru
kararları başta olmak üzere ilgili yargı kararları incelenmekte ve konuya
ilişkin görüş ve değerlendirmelerimize yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

VERGİ YARGILAMASI, GEREKÇELİ KARAR, GEREKÇELİ KARAR HAKKI, ADİL YARGILANMA HAKKI, ANAYASA MAHKEMESİ

Kaynakça

• AKINCI, Müslüm (2008). İdari Yargıda Adil Yargılanma Hakkı, Ankara: Turhan Kitabevi. ALANGOYA, Yavuz (1979). Medeni Usul Hukukunda Vakıaların ve Delillerin Toplanmasına İlişkin İlkeler, İstanbul: Fakülteler Matbaası. ALP, Mustafa (2001). “Anayasa Hukuku Açısından Mahkeme Kararlarında Sözde (Görünürde) Gerekçe”, Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan (ss. 425-441), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını. ARSLAN, Ramazan; YILMAZ, Ejder; TAŞPINAR AYVAZ, Sema; HANAĞASI, Emel (2020). Medeni Usul Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları. ASLAN, Zehreddin; BARLASS, İrfan; BERK, Kahraman; ARAT, Nilay; KAĞITÇIOĞLU, Mutlu; SAYHAN, Şebnem; BARDAKÇI, Mehmet Akif; GÜMÜŞKAYA, Gamze; ALTINDAĞ, Halil (2020). Açıklamalı ve İçtihatlı İdari Yargılama Usulü Kanunu (Vergi Yargılaması Dahil), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• ATAY, Ender Ethem (2007). “İptal Davasının Nitelikleri ve İptal Kararının Uygulanması”, Danıştay ve İdari Yargı Günü 139. Yıl Sempozyumu, Danıştay Yayını No: 74, ss. 13-97.
• BEKRİ, M. Nedim (2014). “Gerekçeli Karar Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, C. 1., S. 3., ss. 205-228.
• BUDAK, Ali Cem; KARAASLAN, Varol (2017). Medeni Usul Hukuku, Ankara: Adalet Yayınevi.
• CANDAN, Turgut (2017). Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ankara: Yetkin Yayınları.
• FURTUN, İdris Hakan (2009). Vergi Hukukunda Mahkemelerin Hukuk Yaratma – Kanun Boşluğu Doldurma Yetkileri, Ankara: Yetkin Yayınları.
• GÖLCÜKLÜ, A. Feyyaz; GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref (2005). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi), Ankara: Turhan Kitabevi.
• GÜMÜŞKAYA, Gamze (2021). Hukuk Devleti Perspektifinden Vergi Hukukunda Özelgeler, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• GÜNDOĞDU, Süleyman Burak (2021). Medeni Yargıda Usûl Kurallarına Aykırılığın Anayasa Mahkemesi’nce Bireysel Başvuru Yoluyla Denetlenmesi, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.