LİBERAL DEVLET ANLAYIŞINDA VERGİLENDİRME: AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ FEDERAL YÜKSEK MAHKEME KARARLARINDA KONGRENİN VERGİLENDİRME YETKİSİNİN SINIRLARI

Yıl 2022, Cilt: 39 Sayı: 2, 125 - 170, 12.01.2023

Özgür Aydın Bilge Bingöl Schrijer

https://doi.org/10.55792/anayasayargisi.1233259

Öz

Çalışma, liberal devlet anlayışında vergi müdahalelerinin hukuki
meşruiyetini tartışarak, Amerika Birleşik Devletler’inde Kongrenin
vergilendirme yetkisinin sınırlarına yönelik Federal Yüksek Mahkeme
kararlarını incelemektedir. Liberal devletlerde vergilendirme “kötü
ama gerekli” olarak görülmektedir. Öte yandan ABD bir federal devlet
olduğundan, ABD Anayasası’nda konu çoğu zaman federal devletin
yetkilerini aşıp aşmadığı üzerinden tartışılmaktadır. Ancak yargı
kararlarındaki asıl mesele, “devletin insan yaşamına müdahale edebilme
kapasitesinin meşru sınırları” üzerinde şekillenmektedir. Bu doğrultuda
Federal Yüksek Mahkeme, Kongrenin vergilendirme ile ilgili anayasal
yetkilerinin sınırını tartışırken vergilendirmenin anlamı üzerinde de
durmaktadır. Mahkeme, kimi zaman vergilendirmeyi caydırıcı -hatta
kimi zaman cezalandırıcı- bir etki ortaya çıkartıp çıkartmaması ve gelir
oluşturma özellikleri üzerinden değerlendirmektedir. Ancak ABD
Federal Yüksek Mahkemesi vergilendirme yetkisi ile ilgili kesin anayasal
sınırlar çizmekten kaçınmakta ve meseleyi pragmatist bir yaklaşımla ele
almaktadır.

Anahtar Kelimeler

LİBERAL DEVLET, VERGİLENDİRME YETKİSİ, ABD KONGRESİNİN VERGİLENDİRME YETKİSİ, SOSYAL SÖZLEŞME TEORİSİ, yasamaorganının vergilendirme yetkisinin yargısal denetimi