The Crime of Sexual Abuse of Children in the 1858 Penal Code

Yıl 2024, , 733 - 746, 01.08.2024

Funda Öztürk

https://doi.org/10.54699/andhd.1445261

Öz

There are many statements about the importance of woman and children in Islamic religious and legal texts. Naturally, women and children are especially valuable for the Ottoman Empire, which adopted Islamic law. On the other hand, the proclamation of Tanzimat led to important changes in Ottoman law and the concept of “child” was included for the first time in the 1858 Penal Code. Another issue that makes this legal regulation important is that the crime of sexual abuse committed against the child is clearly stated and the child is protected within the legal context. Thus, with the penal code, the existence of the child in the legal dimension in social classification has been made visible. In this study, the crime of sexual abuse committed against a child in the Ottoman society will be discussed and the society’s perspective on the child and the changing position of the child with the 1858 Penal Code will be explained. In this context, child abuse cases that are reflected in the courts and are the subject of complaints will be tried to be revealed in line with archival documents.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Law, 1858 Penal Code, Tanzimat, Child, Sexual Abuse

1858 Ceza Kanunname-i Hümayunu’nda Çocukların Cinsel İstismarı Suçu

Öz

İslam dini ve hukuku metinlerinde kadın ve çocukların önemine dair pek çok ifade bulunmaktadır. İslam hukukunu benimsemiş olan Osmanlı Devleti açısından da tabii olarak kadın ve çocuklar hususen değerlidir. Buna mukabil Tanzimat’ın ilanı Osmanlı hukukunda önemli değişiklere yol açmış ve ilk kez 1858 Ceza Kanunname-i Hümayunu’nda “çocuk” kavramına yer verilmiştir. Bu hukuki düzenlemeyi önemli kılan diğer husus ise çocuğa karşı işlenen cinsel istismar suçunun açıkça ifade edilmesi ve çocuğun hukuki bağlamda koruma altına alınmasıdır. Böylece ceza kanunuyla birlikte toplumsal sınıflandırmada hukuki boyutta çocuğun varlığı görünür kılınmıştır. Bu çalışma ile Osmanlı toplumunda çocuğa karşı işlenmiş cinsel istismar suçu ele alınarak toplumun çocuğa bakış açısı ve çocuğun 1858 Ceza Kanunname-i Hümayunu ile değişen konumu anlatılacaktır. Bu bağlamda mahkemelere yansıyan ve şikâyet konusu olan çocuk istismarı vakaları arşiv belgeleri doğrultusunda ortaya konmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Hukuku, 1858 Ceza Kanunname-i Hümayunu, Tanzimat, Çocuk, Cinsel İstismar

Kaynakça

• Ahmed Lütfi: Mirât-ı ‘Adâlet yahud Tarihçe-i ‘Adliyye-i Devlet-i ‘Aliyye, 1304.
• Ahmet Lütfi: Osmanlı Adalet Düzeni, (Çev.) BEYLEM, Erdinç, Marifet Yayınları, İstanbul, 1997.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet: İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı Kamu Hukuku, Cilt 1, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul, 2011.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet: “1274/1858 Tarihli Osmanlı Ceza Kanunnâmesinin Hukukî Kaynakları, Tatbik Şekli ve Men-i İrtikab Kanunnâmesi”, Belleten, 1987, Cilt 51, Sayı 199, s. 153-191.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet: Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, Fey Vakfı Yayınları, İstanbul, 1990.
• AKGÜNDÜZ, Said Nuri: Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Hukuku Uygulaması, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2010.
• Ali Haydar Efendi: Dürerü’l-Hükkâm Şerhu Mecelleti’l-Ahkâm, Cilt 3, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2017.
• ARAZ, Yahya: “Osmanlı İstanbul’unda Çocuk Olmak”, (Ed.) YILMAZ, Coşkun: Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi Toplum, İBB Kültür Yayınları, İstanbul, 2015, s. 476-489.
• APAYDIN, Bahadır: Kapitülasyonların Osmanlı-Türk Adli ve İdari Modernleşmesine Etkisi, Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009.
• AYDIN, M. Akif: “Hukûk-ı Âile Kararnamesi”, TDV İslam Ansiklopedisi, 1998, Cilt 18, s. 314-318.
• BERKES, Niyazi: Türkiye’de Çağdaşlaşma, (Çev.) KUYAŞ, Ahmet, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
• BOZKURT, Gülnihal: “Tanzimat ve Hukuk”, Tanzimat’ın 150. Yılında Uluslararası Sempozyumu (31 Ekim-3 Kasım 1989), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1994, s. 271-277.
• CİN, Halil / AKGÜNDÜZ, Ahmet: Türk Hukuk Tarihi, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul, 2017.
• CİN, Halil / AKYILMAZ, Gül: Türk Hukuk Tarihi, Sayram Yayınları, Konya, 2020.
• DEMİREL, Fatmagül: Adliye Nezareti Kuruluşu ve Faaliyetleri (1876-1914), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2010.
• DEVELLİOĞLU, Ferit: Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara, 2006.
• DÖNMEZER, Sulhi / ERMAN, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt 1, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1997.
• KARAKOÇ, Serkiz: Ceza Kanûnu-Tahşiyeli, Sanat Matbaası, 1331.
• KİLİ, Suna / GÖZÜBÜYÜK, Şeref: Türk Anayasa Metinleri (Sened-i İttifaktan Günümüze), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2000.
• LEWIS, Bernard: Modern Türkiye’nin Doğuşu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2007.
• MERAN, Necati: Açıklamalı-İçtihatlı 5237 Sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2007.
• ORTAYLI, İlber: İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Timaş Yayınları, İstanbul, 2008.
• ORTAYLI, İlber: Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Cedit Neşriyat, Ankara, 2012.
• ORTAYLI, İlber: Osmanlı Toplumunda Aile, Kronik Yayınları, İstanbul, 2019.
• OTACI, Cengiz: Hukukun Laikleşme Serüveni, Birey Yayın, Ankara, 2004.
• ŞENTOP, Mustafa: Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Hukuku, Yaylacık Matbaası, İstanbul, 2004 (Ceza Hukuku).
• ŞENTOP, Mustafa: “Tanzimat Dönemi Kanunlaştırma Faaliyetleri Literatürü”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2005, Cilt 3, Sayı 5, s. 647-672.
• TAHİROĞLU, Bülent: “Tanzimat’tan Sonra Kanunlaştırma Hareketleri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985, s. 588-601.
• TUĞ ONARAN, Başak: “1858 Ceza Kanunname-i Hümayunu’nda Irz ve Namus Kavramlarının Kodifikasyonu ve Toplumsal Cinsiyet”, Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 2022, Cilt 5, Sayı 2, s. 209-239.
• ÜÇOK, Coşkun / MUMCU, Ahmet / BOZKURT, Gülnihal: Türk Hukuk Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007.