Kripto Varlık Dolandırıcılığı

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 555 - 581, 31.07.2023

Samet Sarıkaya

https://doi.org/10.54699/andhd.1245157

Cited By: 1

Öz

Kripto varlıklar günden güne yaygınlığını arttıran sanal varlıklardır. Dünyada -özellikle Türkiye’de- bu denli yaygın olmalarının sebebi çalışmada açıklanmaya çalışılacaktır. Bunun yanı sıra kripto varlıkların ceza hukuku boyutuna ağırlık verilecek ve malvarlığına karşı suçlar arasında yer alan dolandırıcılık suçuyla kesişimi incelenecektir. Kripto varlıkların malvarlığı olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceğine ilişkin görüşlerin üzerinde durulacaktır. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 158. maddesinin (f) bendinde yer alan ve nitelikli dolandırıcılık suçuna sebebiyet veren hâlin kripto varlık dolandırıcılığı çerçevesinde değerlendirmesi yapılacaktır. Ayrıca aynı fıkranın (g) bendinde yer alan hâlin kripto varlık dolandırıcılığı kapsamındaki yaygınlığından ve uygulama alanından bahsedilecektir. Kripto varlık dolandırıcılığının işlenme yöntemleri belirtilecektir ve bu yöntemler, dolandırıcılık suçunun unsurları kapsamında incelenecektir. Son olarak Kanun’da yer alan madde metninde, adli para cezası verilmesine ilişkin hesaplama yöntemine yönelik tartışmaya yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kripto Varlıklar, Dolandırıcılık, Nitelikli Dolandırıcılık, Bilişim Hukuku, Türk Ceza Hukuku

Crypto Asset Fraud

Öz

Crypto assets are virtual assets that increase their prevalence day by day. The reason why they are so common in the world, especially in Turkey, will be tried to be explained in this study. In addition, the criminal law aspect of crypto assets will be emphasized and the intersection of crypto assets with fraud crime, which is among the crimes against assets, will be examined. Opinions on whether crypto assets should be considered as property will be discussed. The situation in subparagraph (f) of Article 158 of the Turkish Penal Code No. 5237 and causing qualified fraud will be evaluated within the framework of crypto asset fraud. In addition, the prevalence and application area of the subparagraph (g) of the same paragraph within the scope of crypto asset fraud will be mentioned. The methods by which crypto-asset fraud is carried out will be specified, and these crypto-asset fraud methods will be examined within the elements of the fraud crime. Finally, a discussion will be made about the calculation method regarding the imposition of judicial fines in the text of the article

Anahtar Kelimeler

Crypto Assets, Fraud, Aggravated Fraud, IT Law, Turkish Criminal Law

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin / AKSAN, Murat: Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019
• AKİPEK, Jale / AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ, Derya: Eşya Hukuku, 2. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• AKÖZ, Burak Cesur: Türk Ceza Kanunu Kapsamında Bilişim Suç ve Cezaları İle Örnek Yargısal Kararların Analizi ve Mevzuat Önerileri, Bilişim Uzmanlığı Tezi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Ankara, 2018.
• AKSOY DURSUN, Sanem: Eşya Kavramı, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• ANTALYA, Osman Gökhan: Eşya Hukuku Cilt IV/1, 6. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• ARIKAN, Necip İhsan: Para Kuramı Açısından Kripto Paraların Ekosistemi, Malatya İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya, 2020.
• AVCI, Mustafa: Osmanlı Ceza Hukuku Özel Hükümler, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
• BALCI, Murat / ÇAKIR, Kerim: “Kripto Para Dolandırıcılığı”, Terazi Hukuk Dergisi, 2021, Cilt 16, Sayı 181, s. 1684-1688 (Kripto Para Dolandırıcılığı).
• BALCI, Murat / ÇAKIR, Kerim: “Yasa Dışı Kripto Para Madenciliğinde Ceza Sorumluluğu”, İzmir Barosu Dergisi, 2022, Cilt 87, Sayı 2, s. 197-224.
• BALCI, Umut: “Kripto Paraların Ceza Hukuku Boyutu ve Türk Mevzuatındaki Muhtemel Düzenlenme Yeri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2021, Sayı 155, s. 203-259.
• BİLGİLİ, Fatih / DEMİRKAPI, Ertan: Hukukun Temel Kavramları, 13. Baskı, Dora Yayınları, Bursa, 2016. Blockchain Türkiye Platformu: “Terimler”, (Ed.) ÖZKAN, Özlem: Blockzinciri Teknolojisi Terminoloji Çalışması, Rumi Matbaacılık, İstanbul, 2019.
• BOCUTOĞLU, Ersan / BERBER, Metin / ÇELİK, Kenan: İktisada Giriş, 2. Baskı, Akademi Yayınevi, Trabzon, 2000.
• BOZKURT YÜKSEL, Armağan Ebru: “Bitcoin Elektronik Para, Sanal Para, Bitcoin ve Linden dolarına Hukuki Bir Bakış”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2015, Cilt 73, Sayı 2, 173-220.
• BULUT, Esra: “Klasik Ponzi Girişimcilikten Dijital Ponzi Girişimciliğe: Benzer Taktikler, Farklı Platformlar”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 2022, Cilt 14, Sayı 26, s. 18-54.
• BÜBERKÖKÜ, Önder: “Kripto Para Piyasalarında Finansal Risk Yönetimi”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2021, Cilt 6, Sayı 4, s. 18-54.
• CENTEL, Nur / ZAFER, Hamide / ÇAKMUT, Özlem: Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, 5. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• DİNLER, Zeynel: İktisada Giriş, 1. Baskı, Ekin Kitapevi Yayınları, Bursa, 1995.
• DÖNMEZER, Sulhi: Kişilere ve Mala Karşı Cürümler, 17. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2004.
• DRESCHER, Daniel: Blockchain Basics: A non- Technical Introduction in 25 Steps, 1. Baskı, Apress, Frankfurt, 2017.
• DÜLGER, Murat Volkan: Bilişim Suçları ve İnternet İletişim Hukuku, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• EKİCİ ŞAHİN, Meral: Dolandırıcılık Suçu, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• EREM, Faruk: Dolandırıcılık, Güzel İstanbul Matbaası, Ankara, 1956.
• ERTAŞ, Şeref: “Mülkiyet Hakkının Yeni Boyutu ve Bu Hakka Getirilen Daraltımların, Sınırlamaların Anayasa ve İnsan Haklarına Uygunluğu”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Sayı 11, s. 59-93.
• ESENER, Turhan: Hukuk Başlangıcı- Genel Hukuk Bilgisi, 6. Baskı, Alkım Yayınevi, İstanbul, 2002.
• GÖKCAN, Hasan Tahsin / ARTUÇ, Mustafa: Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu Şerhi IV. Cilt, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• GÜNDEL, Ahmet: Açıklamalı- İçtihatlı 765 ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunlarındaki Hırsızlık ve Dolandırıcılık Suçları, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
• GÜNDEL, Ahmet: Hırsızlık ve Dolandırıcılık Suçları, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki / ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar, 5. Baskı, Us-A Yayıncılık, Ankara, 2016.
• HATİPOĞLU, Osman Gökhan: “Kamu Politikası Analizi Açısından Türkiye’de Kripto Para Politikaları”, Maliye ve Finans Yazıları, 2021, Sayı 116, s. 171-202.
• İHTİYAROĞLU, Uğur: “Bilişim Sistemine Girme Suçunun Yargı Kararları Bağlamında İncelenmesi”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, Cilt 10, Sayı 2, s. 406-440.
• İMAMOĞLU, Deniz Alp: Kripto Para Birimleri ve Türk Hukukunda Düzenlenmesi, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• KAMIŞLI, Gani: Yargıtay Kararları Çerçevesinde Dolandırıcılık Suçu, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021
• KAPANCI, Kadir Berk: “Özel Hukuk Penceresinden Blokzincir: Sanal Para Değerleri ve Akıllı Sözleşmeler Üzerine Değerlendirmeler”, (Ed.) AKSOY RETORNAZ, Eylem / GÜÇLÜTÜRK, Osman Gazi: Gelişen Teknolojiler ve Hukuk 1- Blokzincir, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020, s. 113-155.
• KARAKEHYA, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• KURT, Levent: Tüm Yönleriyle Bilişim Suçları ve Türk Ceza Kanunundaki Uygulaması, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
• LAMMER, Dominique M. / HANSPAL, Tobin / HACKETHAL, Andreas: “Who Are The Bitcoin Investors? Evidence From Indirect Cryptocurrency Investments”, Frankfurt, Leibniz Institute for Financial Research SAFE, 2019, Sayı 277, s. 1-47.
• LEWIS, Anthony: The Basics of Bitcoin and Blockchains, Mango Publishing, Coral Gables, 2018.
• LYNCH, Daniel C. / LUNDQUIST, Leslie: Digital Money, 1. Baskı, John Wiley & Sons, Inc., New York, 1995.
• MARILENA, Mironiuc / ROBU, Ioan Bogdan / ROBU, Mihaela Alina: “The Fraud Auditing: Empirical Study Concerning the Identification of the Financial Dimensions of Fraud”, Journal of Accounting and Auditing Research & Practice, 2012, Cilt 2012, s. 1-13.
• MERAN, Necati: Dolandırıcılık, Sahtecilik, Güveni Kötüye Kullanma, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• MICHAEL, Abramowicz: “Cryptocurrency-Based Law”, Arizona Law Review, 2016, Cilt 58, Sayı 2, s. 359-420.
• MISHKIN, Frederic Stanley: The Economics of Money, Banking & Financial Markets, 4. Baskı, Pearson-Addison-Wesley Publishers, Toronto, 2001.
• NEBİL, Füsun Sarp: Bitcoin ve Kripto Paralar, 1. Baskı, Pusula Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• OĞUZMAN, Mustafa Kemal / SELİÇİ, Özer / OKTAY ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, 20. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017.
• ORTA, Mesut: Bilişim Suçları ve Elektronik Delillerin Toplanması Muhafazası Değerlendirilmesi Sunulması (Adli Bilişim), 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• ÖZBEK, Veli Özer / DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar / TEPE, İlker: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
• ÖZDEMİR, Gençer: “Kripto Paraların Eşya Niteliği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, Cilt 11, Sayı 1, s. 289-306.
• ÖZDOĞAN, Burak / AKYÜZ, Fatma / GÜVEN, Ebru: “Blockchain Teknolojisi Temel Kavram ve Uygulamaları”, (Ed.) AKDOĞAN, Nalan / ASLAN, Ümmühan: Blockzinciri Teknolojisi ve Kripto Varlıklar Eko Sistemi, 1. Baskı, Gazi Kitapevi, Ankara, 2022, s. 15-25.
• ÖZEN, Muharrem / BAŞTÜRK, İhsan: Temel Hak ve Özgürlükler Bağlamında Bilişim- İnternet ve Ceza Hukuku, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2011.
• ÖZLÜK, Betül: “Mülkiyet ve Zilyetlik Üzerine Düşünceler”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, Cilt 27, Sayı 1, s. 139-166.
• PARLAR, Ali: Türk Ceza Hukukunda Dolandırıcılık Suçları, 2. Baskı, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2015. PISA, Michael / JUDEN, Matt: “Blockchain and Economic Development: Hype vs. Reality”, Center For Global Development, 2017, Sayı 107, s. 1-47.
• PİRİNÇÇİ, Ayşe Esra: “Yeni Dünya Düzeninde Sanal Para Bitcoin’in Değerlendirilmesi”, Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2018, Cilt 1, Sayı 1, s. 45-52.
• SAY, Cem: 5 Soruda Blokzinciri, İncekara Matbaacılık, İstanbul, 2019.
• SAYMAZ, İsmail: Tosun Bank, 1. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2020.
• SİRMEN, Lale: Eşya Hukuku, 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• ŞENKARDEŞ, Çağla Gül: Blokzincir Teknolojisi ve NFT’ler, 1. Baskı, Ceres Yayınları, İstanbul, 2022.
• ŞIKLAR, İlyas: Para Teorisi ve Politikası, 1. Baskı, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2004.
• ŞİMŞEK, Suat: “Mülkiyet Hakkının Kapsamı, Sınırlandırma Nedenleri Ve Şartları Açısından 1982 Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz -I”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2010, Sayı 91, s. 181-228.
• TAHAN, Özge: “Kripto Paraların Türk ve Alman Ceza Hukuku Düzenlemeleri Yönünden Değerlendirilmesi”, Suç ve Ceza Dergisi, 2021, Cilt 14, Sayı 1, s. 99-159.
• TARAKÇIOĞLU, Zeynep Esra: “Kripto Varlıklar ve Ceza Hukuku Sorumluluğu”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, Cilt 11, Sayı 2, s. 296-352.
• TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Ruhan / ÖNOK, Rıfat Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 18. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• TOROSLU, Nevzat: Ceza Hukuku Özel Kısım, 1. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2005.
• ULUCAN ÖZKUL, Fatma / BAŞ, Ece: “Dijital Çağın Teknolojisi Blokzincir Ve Kripto Paralar: Ulusal Mevzuat ve Uluslararası Standartlar Çerçevesinde Mali Yönden Değerlendirme”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 2020, Cilt 20, Sayı 60, s. 57-74.
• ÜZÜMCÜ, Rabia / YILDIRIM, Yasin: “Kripto Paraların Hukuki Statüleri ve Sözleşmeler İçerisindeki Yerleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2022, Cilt 13, Sayı 33, s. 271-291.
• WERBACH, Kevin: Blokzinciri ve Yeni Güven Mimarisi, (Çev.) USTA, Ahmet, 1. Baskı, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2021.
• WU, Yutang: Detecting Fake Trading Volume on Cryptocurrency Exchange, New York University Leonard N. Stern School of Business, New York, 2019.
• YASLIDAĞ, Beyhan: Forex Piyasası İşlemleri ve Kripto Paralar (Türev Piyasalar- Teknik Analiz), 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021 (Forex Piyasası).
• YASLIDAĞ, Beyhan: Kripto Paralar Nedir- Nasıl İşlem Yapılır Yatırım Stratejileri, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021 (Kripto Paralar).
• YAŞAR, Osman / GÖKCAN, Hasan Tahsin, ARTUÇ, Mustafa: Türk Ceza Kanunu Yorumlu-Uygulamalı, Cilt IV, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
• YAVUZ, Melih Sefa: “Ekonomide Dijital Dönüşüm: Blockchaın Teknolojisi Ve Uygulama Alanları Üzerine Bir İnceleme”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2019, Cilt 4, Sayı 1, s. 15-29.
• YAVUZASLAN SÖYLEMEZ, Seda: Dijital Ekosistemin Yükselen Değeri Blockchain Teknolojisi ve Kripto Varlıklar, Gazi Kitapevi, Ankara, 2022.
• YENİDÜNYA, Caner / DEĞİRMENCİ, Olgun: Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Bilişim Suçları, 1. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2003.
• YILMAZ, Tayfun: “Kripto Paralarda Fiyat Balonu Keşfi: COVID-19 Pandemi Dönemi Üzerine Bir Araştırma”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 2022, Cilt 7, Sayı 17, s. 90-103.
• YIRTIMCI, Esra: Dolandırıcılık Suçu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2010.
• YURTÇİÇEK, Mehmet Sıddık: Hukuki Açıdan Elektronik Para, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• ZAPATA, Tan Tahsin: Medeni Hukuk, 28. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2021.
• ZHAO, Hao / GAO, Xiangping / JIANG, Yuchao / LIN, Yi / ZHU, Jin / DING, Sicong / DENG, Lijun / ZHANG, Ji: “Radiocarbon-dating an early minting site: the emergence of standardised coinage in China”, Antiquity, 2021, Cilt 95, Sayı 383, s. 1161-1178.