Anatolian High School Teachers’ Burnout Levels Related to Various Variables

Yıl 2018, , 925 - 934, 02.12.2018

Bilgen Kıral

https://doi.org/10.18506/anemon.399220

Cited By: 5

Öz

The purpose of this research was to investigate the relationship between occupational burnout levels of teachers and various variables. The study was carried out with 294 volunteer Anatolian High School teachers in 2016-2017 academic year in Aydın. The research was designed in a relational screening model which is one of the quantitative research methods. In the study, Maslach Burnout Inventory adapted to Turkish by Ergin (1992) was used. The research data were collected by going to schools.  The collected data were analyzed by SPSS package program. As a result of the research it was determined that the teachers experienced the emotional exhaustion the most. There was no significant difference in burnout levels according to teachers' gender, marital status, and service year in school. In the study age, branch, seniority, education status and occupation were determined as variables affecting burnout. It suggested that teachers can be helped to relax psychologically by carrying out supportive activities such as burnout strategies.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Burnout, Anatolian High School

Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi

Öz

Araştırma Anadolu Lisesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenlerle ilişkisini ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma 2016-2017 akademik yılında Aydın ilinde 294 gönüllü Anadolu Lisesi öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmada Ergin (1992) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Maslach Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır. Araştırma verileri okullara gidilerek toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin en çok duygusal tükenme yaşadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin cinsiyetine, medeni durumuna ve çalışılan okuldaki hizmet yılına göre tükenmişlik düzeylerinde anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Araştırmada yaş, branş, kıdem, öğrenim durumu ve mesleğini severek yapma durumu tükenmişliği etkileyen değişkenler olarak tespit edilmiştir. Öğretmenlere tükenmişlikle başetme stratejileri hakkında destek faaliyetleri yürütülerek öğretmenlerin psikolojik anlamda rahatlamalarına yardımcı olma gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Tükenmişlik, Anadolu Lisesi

Kaynakça

• Adiloğulları, G. E. (2013). Beden eğitimi öğretmenlerinin duygusal zekâ ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Akbaba, H. (2016). Meslek liselerinde görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri Ankara Yenimahalle İlçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Amasralı, A. (2016). Ortaokul ve lise matematik öğretmenlerinin örgütsel sinizm tutumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (Amasya ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Antoniou, A. S., Polychroni, F. ve Vlachakis, A. N. (2006). Gender and age differences in occupational stress and professional burnout between primary and high‐school teachers in Greece. Journal of Managerial Psychology, 21 (7), 682-690.
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Bilgen, S. ve Genç, S. Z. (2014).The Rate of burnout of elementary school teachers and elementary mathematics teachers. International Journal of Educational Researchers, 5 (1), 1-9.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve F. Demirel, (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemAkademi.
• Can, A. (2016). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde veri analizi. Ankara: PegemAkademi.
• Capel, S. A. (1987). The incidence of and influences on stress and burnout in secondary school teachers. British Journal of Educational Psychology, 57(3), 279-288.
• Croom, D. B. (2003). Teacher burnout in agricultural education. Journal of Agricultural Eucation, 44(2), 1-13.
• Çelebi, E. (2013). Elazığ ve Malatya il merkezinde bulunan özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve ilgili faktörler. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Çelikkaleli, Ö. (2011). Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve mesleki yetkinliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (4), 38-53.
• Çintiriz, Ş. (2016). Mesleki ve teknik anadolu liselerinde kültür dersi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyinin tespiti:Beşiktaş ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Darmody, M. ve Smyth, E. (2011). Job satisfaction and occupational stress among primary school teachers and school principals in Ireland. Dublin: The Teaching Council.
• Demirhan-Harmanda, E. (2011). Ankara il merkezinde görev yapan okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile çocuklarda görülen istenmeyen davranışları değerlendirmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Diri, M. S. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin iş doyumlarının mesleki tükenmişlik düzeylerine etkisi Aydın ili örneği. Yüksek lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Diri, M. S. ve Kıral, E. (2016). Ortaokul öğretmenlerinin iş doyumlarının mesleki tükenmişlik düzeylerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 125-149.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması.VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22, 25.
• Evers, W. J. G.; Brouwers, A.ve Tomic, W. (2002). Burnout and self-efficacy: A study on teachers' beliefs when implementing an innovative educational system in the Netherlands. British Journal of Educational Psychology, 72(2), 227-243.
• Fang; W. ve Yan, X. (2004). Job burnout among elementary and high school teachers: Caracteristics and relationship with social support. Acta Psychologica Sinica, http://en.cnki.com.cn/Article_en/CJFDTOTAL-XLXB200405010.htm
• Fisher, M. H. (2011). Factors influencing stress, burnout, and retention of secondary teachers. Current Issues in Education, 14 (1).
• Freudenberger, H. J. (1977). Burnout: Occupational hazard of the child care worker. Child Care Quarterly, 6(2), 90-98.
• Friedman, I. A. (2000). Burnout in teachers: Shattered dreams of impeccable professional performance. Psychotherapy in Practice, 56(5), 595–606.
• Friedman, I.A. (1996). Multiple pathways to burnout: Cognitive and emotional scenarios in teacher burnout. Anxiety, Stress, and Coping, 9, 245–259.
• Goswami, M. (2013).A study of burnout of secondary school teachers in relation to their job satisfaction. Journal of Humanities and Social Science,10 (1), 18-26.
• Gündoğdu, G. B. (2013). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeyleri üzerine bir çalışma: Mersin ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi, Mersin.
• Holmes, E. (2005). Teacher well-being. New York: RoutledgeFalmer.
• Karahan, Ş. ve Uyanık-Balat, G. (2011).Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz-yeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 1-14
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara:Nobel Yayın Dağıtım.
• Kıral, B. (2008). Ortaöğretim okul yöneticilerinin yaşadıkları stres belirtileri düzeyi.yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• López, J. S. Castro Bolaño, C. ve María José Santiago Mariño, M. (2010). Exploring stress, burnout, and job dissatisfaction in secondary school teachers. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 10(1), 107-123
• Maraşlı, M. (2005). Bazı özelliklerine ve öğrenilmiş güçlülük düzeylerine göre lise öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri. Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 23(3), 27-33.
• Maslach, C. (1976). Burned-out. Human Behavior, 9 (5), 16-22.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B. ve Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annu. Rev. Psychol., 52, 397–422.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B. ve Leiter, M. P. (1986). Maslach Burnout Inventory. CA: Consulting psychologists press
• Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
• Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1986). The measurement of burnout. CA: Consulting Psychologist Press.
• Norfolk, D. (1989). İş hayatında stress. İstanbul:Form yayınları.
• Özel, S. (2016). Farklı liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin iş doyumlarına ilişkin algıları ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki Tekirdağ/Çerkezköy örneği. Yüksek lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Pedrabissi, L.; Rolland, J. P. ve Santinello, M. (1993). Stress and burnout among teachers in Italy and France. The Journal of Psychology, 127 (5). 529-535.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2003). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Furkan Ofset
• Sağlam, M. ve Sağlam, A.Ç., (2005). Öğretmenlik mesleğinin maddî yönüne ilişkin genel bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 317-328.
• Teltik, H. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki yeterlilik algılarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Uğuz, S. (2016). Adana'da mesleki ve teknik anadolu liselerinde İngilizce öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi üzerine bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ural A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık
• Yıldız, E. (2012). Mesleki tükenmişlik ve rehber öğretmenler üzerine bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33 (2), 37-61.
• Yılmaz, E. (2017). Lise öğretmenlerinde tükenmişlik, iş doyumu ve algılanan sosyal destek: Bursa ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz-Toplu, N. (2012). Okul öncesi ve ilköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.