Futbol ve Kimlik: K-Pet Süper Lig (KKTC) Takım Armaları Özelinde Bir Analiz

Yıl 2020, , 105 - 114, 24.02.2020

Ceren Yegen , Metin Karayol

https://doi.org/10.18506/anemon.526343

Öz

Kamusal
gündemde büyük önem taşıyan bir olgu olarak futbol, bir duygudaşlık
ilişkisidir. Sporun en çok izlenen türlerinden olan futbol; bireysel, kültürel
ve sınıfsal paydaşlıklara da işaret eder. Futbol kulüpleri ilgili paydaşlığın
bir zeminidir. Futbol kulüpleri armaları ile simgesel mesajlar verir,
taraftarın kolektif belleğine seslenirler. Bu armalarda milli kimlik de öne
çıkar, armalar kültürel ve tarihsel süreçleri/geçmişi hatırlatır. Bu yüzden
armalarda etkili ve retoriği güçlendirici metaforlar kullanılır. Bu çalışmada
da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) K-Pet Süper Lig takımlarının (2018-2019
sezonunda mücadele eden) armaları incelenmiş, kimlik bağlamında ilgili
armalardaki kültürel ve nasyonal kodlar ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Böylelikle armalarda nelerin öne çıkarıldığı ve hangi değerlere dikkat çekilmek
istendiğinin anlaşılması amaçlanmıştır. Çalışmada Hjelmslev’in semiyotik
çözümleme modeli kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Spor, Futbol, Mesaj, Kimlik, KKTC, K-Pet Süper Lig

Football and Identity: An Analysis on K-Pet Super League (TRNC) Teams’ Emblems

Öz

Football
as a phenomenon that has great importance in the public agenda, is a
sympathetic relationship. Football is one of the most watched types of sport,
also refers to individual, cultural and class partnerships. Football clubs are
the basis of relevant partnerships. Football clubs give symbolic messages with
their emblems, they address the collective memory of the fan. National identity
is also prominent in these emblems, and these emblems recall cultural and
historical processes/history. For this reason, effective and rhetoric
strengthening metaphors are used in emblems. In this study, the emblems of the
Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) K-Pet Super League teams (Competing
in the 2018-2019 season) were examined and the cultural and national codes in
the related emblems in the context of identity were put forward. Thus, it is
aimed to understand what is highlighted in the emblems and which values are
desired to be drawn. In the study, Hjelmslev’s semiotic analysis model was
used.

Anahtar Kelimeler

Sport, Football, Message, Identity, TRNC, K-Pet Super League

Kaynakça

• Agos Gazetesi. (2009). “Milliyetçiliğin ve cinsiyetçiliğin yeniden üretildiği alan: Futbol”, 24 Şubat 2009, URL: http://acikradyo.com.tr/arsiv-icerigi/milliyetciligin-ve-cinsiyetciligin-yeniden-uretildigi-alan-futbol.
• Adîr, G., Adîr, V. & Pascu, N. E. (2012). Logo design and the corporate identity, Procedia - Social and Behavioral Sciences 51 (2012): 650-654.
• Ağar, S. (2006). Türk Spor İdaresinde Türkiye Futbol Federasyonu’nun Yeri ve İşlevi -Kurumsal İnceleme-, TBB Dergisi, Sayı 63, ss. 271-320.
• Altunay, E. (1999). “Ezoterizm Nedir?”, URL: http://www.hermetics.org/Ezoterizm%20Nedir.html.
• Badir, S. (2014). The Semiotic Hierarchy, URL: http://www.signosemio.com/hjelmslev/semiotic-hierarchy.asp.
• Baş, M. (2008). Futbolda Taraftar ve Takım Özdeşleşmesi (Trabzonspor Örneği), T.C. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
• Bayat, N. (2010). Şiirde Anlatım ve İçeriğin Dilbilimsel Boyutları, folklor/edebiyat 16 (61): 157-168.
• Boydaş, O. (2017). Ezoterizm, Mu Uygarlığı ve Mu Kozmogonik Diyagramı, Kent Akademisi/Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi, 10 (3): 338-350.
• Boztaş, E. & Düz, N. (2014). İKONOGRAFİK VE İKONOLOJİK ELEŞTİRİ YÖNTEMİNE GÖRE TINTORETTO’NUN “İSA’NIN VAFTİZİ” ADLI ESERİNİN ANALİZİ, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (29): 319-329.
• Buchanan, R. (1992). Wicked Problems in Design Thinking, Design Issues, 8 (2): 5-21.
• Calhoun, C. (2012). Milliyetçilik, 3. Baskı, Çev B. Sütçüoğlu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Cengiz, A. K. (2016). “Bİ(R)Yerli” Olmak: Anlatılar ve İmgeler Üzerinden Antakyalılık, T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji (Sosyal Antropoloji) Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
• Cenikli, A., Dalkılıç, M., Yiğit, E. & Bozkurt, V. (2017). Modern Futbolun Tarihi, Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar 2017, Sayı 14, ss. 53-63.
• Churchward, J. (2015). Kayıp Kıta Mu, Çev. Pelin Tornay, İstanbul: Omega Yayın.
• Cornell Maple Bulletin 103 (2007). Creating a Logo, by Tara Gustafson and Brian Chabot.
• Çamdereli, M. & Gürer, M. (2008). Futbolda görsel kimlik öğesi olarak kulüp armaları, İletişim kuram ve araştırma dergisi, Sayı 26, Kış-Bahar 2008, ss.135-168.
• Çatalbaş, R. (2011). Türklerde Hayvan Sembolizmi ve Din İlişkisi, TURAN-SAM Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 3 (12): 49-60.
• Çavdar, I. (2007). “Renklerin Anlattıkları”, 28.07.2007, URL: http://blog.milliyet.com.tr/renkler-ve-anlattiklari/Blog/?BlogNo=54541.
• Çoban, İ. (2015). Türk İkonografisinde Kartal Motifi ve Çağdaş Türk Resmine Yansımaları, idil, 4 (16): 57-80.
• Devecioğlu, S., Çoban, B., Karakaya, Y. E. & Karataş, Ö. (2012). Türkiye’de Spor Kulüplerinin Şirketleşmeye Yönelimlerinin Değerlendirilmesi, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2012, X (2): 35-42.
• Dobson, S. & Goddard, J. (2001). The Economics of Football, Cambridge University Press.
• Doğan, T. N. (2017). “Renklerin Anlamları ve Psikolojik Etkileri”, 28.06.2017, URL: https://paratic.com/renklerin-anlamlari-ve-psikolojik-etkileri/.
• Doğru, C. (2008). Futbolda Rekabetçi Dengenin Yeniden Tesisi ve Futbol Emek Piyasasının Yeniden Düzenlenmesi: Ücret Tavanı Modeli, 2. Ulusal İktisat Kongresi/20-22 Şubat 2008.
• Enes, Ö. (2011). Spor Ayakkabıların Teknik ve İşlevsel Değişim Yoluyla Gündelik Kullanıma Yönelik Tasarımı, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil Anasanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi, İzmir.
• Erdoğan, İ. (2008). Futbol ve futbolu inceleme üzerine, İletişim kuram ve araştırma dergisi, Sayı 26 Kış-Bahar 2008, ss.1-58.
• Faste, T. & Faste, H. (2012). Demystifying “Design Research”: Design Is Not Research, Research Is Design, İDSA Education Symposium 2012, August 15, 2012, Boston.
• Giulianotti, R. & Armstrong, G. (2010). Sport, the military and peacemaking: history and possibilities, Third World Quarterly, 32, (3): 379-394.
• Günay, M. (2016). Türkiye’de Spor Cemiyetlerinin Kuruluşu ve Bu Cemiyetlerin Etnik Amaçlarla Kullanılması, International Journal of Science Culture and Sport, August 2016: 4 (Special Issue 1), pp. 383-393.
• Hacısoftaoğlu, İ., Akcan, F. & Bulgu, N. (2012). Hayali Cemaatler Olarak Taraftar Toplulukları: Ankaragücü Taraftar Grupları Örneği, Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. of Sport Sciences, 23 (4): 159-176.
• Hardy, G. (2011). Smashing Logo Design: The Art of Creating Visual Identities, Wiley.
• Hargrave, R. (2007). Football Fans and Football History: A Review Essay, Soccer & Society, 8: 2-3, 240-249.
• History of Football - The Origins - FIFA.com. (Erişim: Kasım 2018). URL: https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/the-game/index.html.
• Howard, J. A. (2000). SOCIAL PSYCHOLOGY OF IDENTITIES, Annu. Rev. Sociol. 26: 367-93.
• Hürriyet. (1997). “Semboller: Dünyanın ortak dili”, 12.08.1997, URL: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/semboller-dunyanin-ortak-dili-38011892.
• International Year of Light 2015. (2015). Logo Use & Identity Application Guidelines, URL: http://www.light2015.org.
• İlkdoğan, H. (2017). Göstergenin Toplum Düzlemindeki Yeri: Toplumsal Göstergebilim, idil, 2017, Cilt 6, Sayı 39, Volume 6, Issue 39, pp. 3147-3164.
• Kehily, M. J. (2009). What is identity? A sociological perspective. In: ESRC Seminar Series: The educational and social impact of new technologies on young people in Britain, 2 Mar 2009, London School of Economics, UK.
• Khronos Group Logo Usage Guidelines. (May 2018). Proper Logo Usage, URL: https://www.khronos.org/files/legal/Khronos-Logo-Usage-Guide.pdf.
• Logo Design Basic. (Erişim: Ekim, 2018). http://www2.latech.edu/~dehall/STEMdiscovery/design/logo_lecture.pdf.
• Meydan, S. (2009). Atatürk ve Kayıp Kıta Mu, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Narcotta-Welp, E. M. (2016). “The future of football is feminine” : a critical cultural history of the U.S. women's national soccer team, PhD (Doctor of Philosophy) thesis, University of Iowa, 2016.
• Nur, İ. H. (2013). Mesnevi’de Hayvan Karakterleri (Metaforları), AVKAE, 3 (1): 18-30.
• Öney, G. (1992). Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları, İş Bankası Yayınları.
• Özbek, M. (1999). Cumhuriyetle Başlayan Antropoloji, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cumhuriyetimizin 75. Yılı Özel Sayısı, ss. 105-107.
• Özdağ, S., Duman, S. & Fişekçioğlu, İ. B. (2011). Popüler Kültür: Futbol Mu “Putbol” Mu?, Türkiye Kickboks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi, Volume: 4, Sayı:1, ss. 11-22.
• Özsoy, S. (2011). Spor Gazetelerinin Başlıklarında Militarist ve Şiddet İçerikli Metaforlar, e-gifder, Sayı:1, Mart 2011, ss. 88-114.
• Papert, S. (1999). “Introduction: What is Logo? And Who Needs It?”, Logo Philosophy and Implementation, Graphic design by Le groupe Flexidée©Logo Computer Systems Inc.
• Pearson Brand Guidelines 2016. (2016). Logo, URL: https://www.pearson.com/content/dam/one-dot-com/one-dot com/global/Files/logos/Pearson_Guidelines_Logo.pdf.
• Pontious, M. F. (2013). Planning Curriculum in Art and Design, Wisconsin Department of Public Instruction Tony Evers, PhD, State Superintendent, Madison, Wisconsin.
• Saraçoğlu, H. (2007). Kuzey Afrika ve Asya Ülkelerinin Bayrakları Üzerine Bir İnceleme, ICANAS 38 (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi) Tarih ve Medeniyetler Tarihi, 10-15 Eylül 2007, VI. Cilt, ss. 2669-2684, 3135-3139, Ankara, 2012.
• Soygüden, A., Barut, Y. & İmamoğlu, O. (2016). Profesyonel Futbol Taraftarı ve Stadyum, Ed. Yahya Polat, 1. Baskı: Kasım 2016, PEGEM Akademi, Ankara.
• Smith, D. A. (1992). Is there A Global Culture?. Intermedia, 20 (4-5).
• Şahin, M. Y. & Tunçkol, H. M. (2010). İşçi Hareketlerinin Futbolun Tarihsel Gelişim Sürecine Etkisi, TSA / Yıl: 14, S: 1, Nisan 2010.
• Şahin, M. Y., Yenel, F. & Çolakoğlu, T. (2010). Spor ve Milliyetçilik Etkileşimi: Ulusal Kimlik Oluşturmada Sporun Yeri ve Önemi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1): 1244-1263.
• Şahindoğan, B. (2017). “Mitolojinin dili doğanın simgeleriyle oluşmuştur”, 22.01.2017, URL: https://www.evrensel.net/haber/305033/mitolojinin-dili-doganin-simgeleriyle-olusmustur.
• Şişci, F. (2018). Türk Mitolojisinde Güvercin Motifi ve Çağdaş Türk Resminde Temsili, idil, 7 (41): 47-53.
• Taura, T. & Nagai, Y. (2009). A Definition of Design and Its Creative Features, In: Proceedings of International Association of Societies of Design Research, URL: http://www.research.kobe-u.ac.jp/eng-mech-design/taura/img/taura_pub/72.pdf.
• Taylor, M. (2007). Footbal, Migration and Globalization, www.idrottsforum.org, 2007-03-14.
• The Olympic Studies Centre. (2017). OSC REFERENCE COLLECTION, FOOTBALL History of Football at the Olympic Games, 19.10.2017.
• Topçu, Ö. (2017). Kurumsal Kimlik Oluşturmada Bir Logonun Markaya Etkisi, e-Journal of New Media / Yeni Medya Elektronik Dergi – eJNM, 1 (2): 157-163.
• Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, Kanun Numarası: 5894, Kabul Tarihi: 5/5/2009.
• Ulrich, K. T. (2011). Design Is Everything?, J PROD INNOV MANAG 2011;28:394–398, r 2011 Product Development & Management Association.
• Ulun, C. & Yetim, A. A. (2016). Türkiye’deki Futbol Kulüplerinin Sportif Başarı Düzeyi ve Mali Yapı Açısından Rasyo (Oran) Analizi İle İncelenmesi: Galatasaray ve Fenerbahçe Örneği, Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 70-81, 2016.
• Ustakara, F. & Aydemir, M. (2016). Spor Kulüpleri ve Marka: İletişim Fakültesi Öğrencileri Örneğinde Bir Araştırma, Journal of Yasar University, 2016, 11/41, 16-29.
• Üzmez, S. (2016). “Balığın Simgesel Anlamları”, 14.11.2016, URL: https://www.google.com.tr/amp/m.milliyet.com.tr/amp/yazarlar/sureyya-uzmez/baligin-simgesel-anlamlari-2344352/.
• Vermaas, P. E. (2014). Chapter 2, Design Theories, Models and Their Testing: On the Scientific Status of Design Research, A. Chakrabarti and L. T. M. Blessing (eds.), An Anthology of Theories and Models of Design.
• Yegen, C. (2018). Siyasal İletişim, Propaganda ve Ulusal Kimlik, Kriter Yayınları, İstanbul.
• Yılmaz, L. (2016). Bizans Sanatında Yunus (Jonah) ve Yunus Sembolü Üzerine, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (44): 757-761.
• Yılmaz, M. & Saymalı, M. (2013). Göstergebilimsel Yöntem Işığında Otomotiv Firmalarının Amblemlerinin Çözümlenmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, Yıl:12 Sayı:23 Bahar 2013 s.167-179.
• Zamenopoulos, T. & Alexiou, K. (2007). Towards an anticipatory view of design, Design Studies 28 (2007) 411-436.
• Zelyurt, M. K. (2013). Dünyanın Çeşitli Bölgelerinde Etnik Gerilimler Bağlamında Futbol, Journal of the Human and Social Science Researches, 2 (2): 179-214.
• http://misirgizemleri.blogspot.com/2008/08/ezoterizme-gre-aslan-neyin-semboldr-1.html., Ezoterizme Göre Aslan Neyin Sembolüdür? – 1, 2008.