Kitabê Mela Mehemed Elî HunijîMewlidê Pêxemberî De Hunerê Edebî

Yıl 2019, , 255 - 263, 07.10.2019

İlyas Akman

https://doi.org/10.18506/anemon.552100

Öz

Some author in the
literatures of nations are very important. Especially, the place of the authors
who wrote first works is special. Mela Mehemed Elî Hunij is one of these people
in Zazaki/Zazaish literature. Because, he is one of first writers who write
first works in Zazaish literature. His mawlid is third Zazakî mawlid. I
analyzed the work in terms of literary arts in my article. Mela Mehemed Elî
Hunij uses most of the literary arts such as quotation, pun, metaphor,
comparison, personification, question, repeat, alliteration, assonance in his
work.

Anahtar Kelimeler

Zazaish/Zazaki Literature, Mela Mehemed Elî, Classical Literature, Mawlid

Kitabê Mela Mehemed Elî Hunijî Mewlidê Pêxemberî De Hunerê Edebî

Öz

Ulusların
edebiyatlarında bazı edebiyatçılar çok önemlidir. Özellikle de ilk yazılı
eserleri veren yazarların yeri müstesnadır. Zaza Edebiyatı’nda da Mela Mehemed
Elî Hunij, bu kişilerden biridir. Çünkü o, Zaza Edebiyatı’nda ilk yazılı
eserleri veren yazarlardan biridir. Onun Mewlidê
Pêxemberî adlı eseri, Zazaca yazılmış olan üçüncü mevlittir. Biz
çalışmamızda bu mevlidi edebi sanatlar açısından analiz ettik. Gördük ki Hunij
eserinde birçok edebi sanata başvurmuştur. Teşbih, teşhis, intak,cinas,mecaz,
nida, istifham, iktibas, asonans, aliterasyon, iştikak, iade, hüsni talil,
telmi’, tekrir, mecazı mürsel bu sanatlardandır.

Anahtar Kelimeler

Zaza Edebiyatı, Mela Mehemed Elî, Klasik Edebiyat, Mevlit

Kaynakça

• Arslan, Z. (2016). Kıraatlere Nahvî Bir Bakış: Fâtiha Sûresi Örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3(2), 169-193.
• Aydın, İ. (2013). Hakikat ve Mecaz’ın Terimleşme Süreci. İslâmî İlimler Dergisi 8 (1), s.23-31.
• Bekki, S. (2012). Âşık Tarzı Şiir Geleneğinde Mülemma. İçinde: Abdülkadir Erkal (Ed.), I. Uluslararası Âşık Sümmâni ve Âşıklık Geleneği Sempozyumu Bildirileri (s.485-500). Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Çelikelden, G. (2014). Teşbîh ve İstiârenin Belâgat Kitaplarındaki Görünümü Üzerine. Türklük Bilimi Araştırmaları (35), 61-83.
• Çetin, N. (1998). Edebî Sanatlar. İçinde: Z. Güneş (Ed.), Edebiyat Bilgi ve Kuramları, (s.200-226). Eskişehir: AÖF Yayınları.
• Deştij, Ş.,& Necaranij, E. (2014). Mala Mehemed Elî Hûnî. Rojnameyê Zazakî (6) , 4-5.
• Ece, S. (2002). İktibas. AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (19), 39-53.
• Eliaçık, M. (2014). Belagat Kitaplarında Tekrîr Sanatının Tarif ve Tasnifi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2 (7), 1-7.
• Gürbüz, F. (2008). Mecaz Kapsamındaki Anlamlar ve Bu Anlamlar Arasındaki İnce Ayrıntılar. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi 10 (2), 197-212.
• Hunij, M.M.E. (2004). Mewlidî Peyxemberî. WK Merdimîn (Transkrîbekerdox). Vate (22), 56-72.
• İskender, P. (2005). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Karataş, T. (2007). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kayapınar, M. (2011). Belâgatta Nidâ Üslûbu. C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (2), 159-166.
• Kocakaplan, İ. (2005). Açıklamalı Edebî Sanatlar. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Külekçi, N. (2005). Açıklamalar ve Örneklerle Edebî Sanatlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Nair, A. (1999). Divan Şiirinde Musiki ve Makamlar. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
• Önal, M. (2008). Edebî Dil ve Üslup. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (36 ), 23-47.
• Sarıca, B. (2016). Atasözlerinde Ses Eşlikleri. İçinde: M Sarıca, B. Sarıca (Ed.), Dil Bilimleri Kültür ve Edebiyat (s.11-23). Ankara: Padam Yayınları.
• Uzun, M. (2002). Mela Mehmed Elî Hunî û Edebîyato Kırdkî (Zazakî). Kovara Vateyî (18), 56-67.
• Yeşilkaya, Ş. (2014). Edebîyatê Kırdkî (Zazakî) de Mewlid û Mehemed ‘Elî Hunî. Têza Mastirî. Çewlig: Unîversîteya Çewligî.
• Yetik, E. (1996). Tasavvufi Açıdan Fátiha Tefsiri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (8), 45-108.