Azerbaycan-İran İlişkileri (1991-2018)

Yıl 2020, , 1267 - 1273, 24.08.2020

Elçin Neciyev , Teymur Gasımlı

https://doi.org/10.18506/anemon.712411

Cited By: 1

Öz

Çağdaş dünyada Azerbaycan ve İran gibi birbirlerine coğrafi yönden yakın olan devletlerin stratejik iş birliği, bölgesel durumun değişmezliğine ve güvenin temin edilmesine, karşılıklı ekonomik ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesine uygun şartların ortaya çıkarılmasında önemli rol oynar. Azerbaycan ve İran önemli jeopolitik öneme, stratejik önemi yüksek büyük enerji hammaddelerine sahip olan devletlerdir. Ortak tarih, kültür ve din iki devlet arasında ilişkilerin yüksek seviyede korunmasını şart hale getiren amillerdir. İran (1648 bin km2) göre Yakın ve Orta Doğu’nun en büyük devletidir, açık denizlere çıkışı vardır. Bu amil İran’ın dünyanın birçok ülkeleri ile ekonomik ilişkilerini kolaylaştırır. 8 milyar ton belirlenmiş petrol hammaddesi bakımından İran dünyada ilk sıralarda yer alan bir devlettir. İtiraf etmek gerekir ki, çeşitli alanlarda uzun zamanlı Azerbaycan – İran münasebetlerinin geliştirilmesi için uygun zemin vardır.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, İran, İlişkiler

Relationship Between Azerbaijan and Iran (1991-2018)

Öz

Azerbaijan and Iran are states geographically close to each other. This proximity plays an important role in strategic cooperation, ensuring the stability of the regional situation and establishment of trust, and in revealing the conditions suitable for developing mutual economic and cultural relations. Azerbaijan and Iran are states with large energy raw materials of geopolitical and strategic importance. Common history, culture and religion are agents that make it necessary to maintain a high level of relations between the two states. Iran is the largest state in the Near and Middle East, with its territory (1648 thousand square kilometers). This factor facilitates the economic relations of Iran with many countries of the world. Iran is one of the top countries in the world with its determined 8 billion tons of petroleum raw materials. In this case, it must be admitted that there is a suitable ground for developing long-term Azerbaijan-Iran relations in various fields.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, Iran, Relations

Kaynakça

• ADR-İran İlişkileri,1919-1920, Batı yayınevi,2017 Bakü.S 72-74 2. Sübhan Talıblının "İran İslam Cumhuriyeti Kafkas politikasında Dağlık Karabağ sorunu (1991-2005 yılları)" Bilim ve Eğitim yayınevi Bakü 2017. S 150 3.Haşimi,A. İran Azerbaycan arasında Ekonimi,Siyasi İlişkiler (1991-1997). Stockholm,1999.Sayfa,105 4.Haydar Aliyevin petröl strategiyası.Azarbaycan Respublikası Prezidentinin katibliyi.Cild1-2.Bakı,2001,479s. 5.Hasanov,A. Uluslararası Münasibetler Azarbaycannın dış siyaseti.Bakü,2005, 752s 6. Nesibli,N Azarbaycanın. Jeopolitkası ve petrol.Bakı 200,192s 7.Faruk Arslan. Hazarın Kültür vadisi. Petrol imparatorluğundalı güc savaşları. İstanbul,2005,129s. 8.Babaoğlu,H. Azerbaycanın Uluslararası İlişkiler Siyasi,ideoloji ve Diplomatik meseleler.Bilim yayınevi Bakü 2007.S 150. 9. Nesib Nesibzade, Bölünmüş Azerbaycan Birleşik Azerbaycan, Bakü, Ay-yıldız, 1997, s. 236 10. Cemil Hasanlı, Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin Dış Politikası (1918-1920).Bakü, Garısma yayınevi,S.150-250
• Makaleler 1. Azərbaycan-İran əməkdaşlığı: əsas istiqamətlər və imkanlar = Azerbaijan-Iran cooperation: main directions and opportunities / M. Məhəmmədi [et al.]; layihənin rəh. F. Məmmədov; red.: C. Vəliyev, M. Məhəmmədi; Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzi.- Bakı: Costco Company, 2018.- 204 s.- Azərbaycan və ingilis dillərində. 2. Ömer Faruk Ünal Azerbaycan ve Türkmenstan ortaklığında”Kepüz”problemi Qafqaz Universiteti Dergisi.1998,s.43-53. 3.Akdevelioğlu, Atay, “İran İslam Cumhuriyeti’nin Orta Asya ve Azerbaycan Politikaları”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 1, Sayı 2 (Yaz 2004), s. 129-160. 4. Aslanlı,Kenan, İran- Azerbaycan Ekonimi İlişkiler. 2017 İran Araştırmaları Merkezi (İRAM). 5. İRAN AZERBAYCAN'A YAKLAŞIYOR, Dünya Bülteni (14 Kasım 2017) AVRASYA İNCELEMELERİ MERKEZİ CENTER FOR EURASIAN STUDIES. Kaynak Al Monitor Dünya Bülteni için çeviren: Mustafa Doğan 6. Hüseyin Raşit YILMAZ,BLOKLAR ARASI GERİLİMİN YENİ CEPHESİ: AZERBAYCAN-İRAN, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Eylül 2012 N 201254. 7. Nesib Nesibli, “Azerbaycan ve Moskova-Erivan-Tahran İttifakının Jeopolitik kuşatması”, Stratejik Analiz, Cilt 1, Sayı 4, 2000, s. 61-62. 8. İbrahimpur Əsədullah Ramezan, Bakü Devlet Üniversitesi Doktora öğrencisi, Azərbaycan və İran İslam Respublikası arasında Beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlığın əsas istiqamətləri. İqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi, 01(308)-2018 9. Araz,Aslanlı, „Qordi Düyünü“Xəzərin statusu və Transxəzər əməkdaşlığı kontekstində İran-Azərbaycan münasibətləri. Konrad-Adenauer-Stiftung Cənubi Qafqaz üzrə Regional Proqram Akhvlediani Agmarti 9a 0103 Tbilisi, Gürcüstan www.kas.de/kaukasus 10. Современное состояние азербайджано-иранских двусторонних отношений: тенденции развития,( Azerbaycan-İran ikili ilişkilerinin şu anki durumu: kalkınma eğilimleri) Ağazade Mirmehdi Mirkamil,Post-graduate student, the department of Theory and history of international relations, People's Friendship University of Russia. 117198, Russia, g. Moscow, ul. Miklukho-Maklaya, 21A. 11. Sübhan Talıblı, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Diplomatları, Xalq Cəbhəsi.- 2010.- 17 iyun.- S.14. (http://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2010/iyun/124223.htm). 12. Harun Yılmaz, Kraliçe Mary Üniversitesi Öğretim üyesi, Cumhuriyet Hükümetinin İranla ilişkileri nasıl idi.( https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-43870815).
• İnternet Kaynakları
• 1. https://www.bbc.com/azeri/region-43584246 (10.12.2018) 2. https://sputnik.az/azerbaijan/20170305/409239530/azerbaycan-iran-elaqeleri-en-yuksek-seviyyededir.html (10.12.2018) 3. http://atv.az/news/politics/95325-azerbaycan-iran-munasibetleri-siyasi-iqtisadi-sahede-emekdasliq-inkisaf-edir-video (11.12.2018) 4. https://www.gunaz.tv/az/meqaleler/azerbaycan-iran-munasibetleri-m10271 (12.12.2018) 5. http://xalqqazeti.com/az/news/9059 (12.12.2018) 6. http://newtimes.az/tr/relations/3188/ (19.12.2018) 7. http://ekoavrasya.net/duyuru.aspx?did=68&Pid=10&Lang=TR (20.12.2018). 8. https://www.mynet.com/azerbaycan-ve-iran-ticari-iliskileri-gelistirecek-110103941892 (20.12.2018). 9. http://www.gumilev-center.az/iran-v-3-strateji-m-kdas/ (20.12.2018). 10. http://www.movqe.az/news/siyaset/151.html (20.12.2018). 11. http://www.respublica-news.az/index.php/siyas-t/item/19114-azaerbaydzan-khalg-dzumhuriyyaeti-iran-diplomatik-munasibaetlaerinin-tarikhinae-dair-muhum-maenbae (21.12.2018). 12. http://tabriz.mfa.gov.az/news/4/3127 (21.12.2018).