Türk ve Amerikan Toplumlarında Aile Kavramının Atasözleri ile Yansıtılması: Mesnevî ve Poor Richard's Almanack

Yıl 2022, , 393 - 403, 30.04.2022

Ercan Kaçmaz , Tuba Baykara

https://doi.org/10.18506/anemon.890559

Öz

Çalışmamızda yaşadığı dönemlerin önemli şahsiyetleri olan Mevlâna ve Benjamin Franklin'in eserlerinde aile kavramı üzerine söylenmiş atasözleri ele alınmaktadır. Mevlâna'nın Mesnevî adlı eseri ile Franklin'in Poor Richard's Almanack adlı eseri bu çalışmada kullanılan temel eserlerdir. Kültürün ayrılmaz parçaları olarak görülen atasözleri her iki eserde de yoğun olarak kullanılmıştır. Bu makale ile aile kavramına atasözleri üzerinden karşılaştırmalı bir çalışma ile ışık tutulması planlanmaktadır. Aile kavramı ile ilgili atasözleri tartışılırken, daha çok karı-koca, kadın-erkek, anne-baba, çocuklar, evlilik ve sevgi gibi aileye ilişkin sözcükler detaylı olarak incelenmektedir. Bahsi geçen iki tarihi şahsiyetin özellikleri, görev ve sorumlulukları ele alınırken kullanılan atasözlerindeki olumlu ve olumsuz yönler karşılaştırılmaktadır. Akabinde kadın, erkek ve aile ilişkileri irdelenirken, her iki toplumun bu ilişkilere bakışlarındaki önemli noktalar gün yüzüne çıkartılmaktadır. Atasözleri ve kültür farklılığını konu alan bu çalışmanın Türk ve Amerikan kültürü ile ilgili çalışmalara katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mevlâna, Benjamin Franklin, Atasözü, Aile

Reflecting the Concept of Family in Turkish and American Societies through Proverbs: The Masnavi and Poor Richard’s Almanack

Öz

In this study the proverbs on the concept of family in the works of Mawlana and Benjamin Franklin, important personalities of their time, are analyzed. Mawlana's The Masnavi and Franklin's Poor Richard's Almanack are the main texts used in this study. Proverbs, which are seen as inseparable parts of culture, are widely used in both works. With this article, it is planned to shed light on the concept of family with a comparative study through proverbs. While the proverbs about the concept of family are discussed, the words related to the family such as husband-wife, woman-man, mother-father, children, marriage, and love are examined in detail. The positive and negative aspects of the proverbs used when dealing with the characteristics, duties and responsibilities of the two historic figures are compared. Subsequently, while examining the relations of women, men, and family, light is shed on the important points in the views of both communities on these relations. This study, which deals with proverbs and cultural differences, is expected to contribute to studies on Turkish and American culture.

Anahtar Kelimeler

Mawlana, Benjamin Franklin, Proverb, Family

Kaynakça

• Aksan, D. (2003). Her yönüyle dil: Ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
• Aksoy, Ö. A. (2017). Atasözleri ve deyimler sözlüğü (7. baskı). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Baym, N., et al. (1979). The Norton anthology of American literature (shorter 4th edition). New York: W.W. Norton & Company.
• Bradley, S., et al. (1974). American tradition in literature (volume 1, 4th edition). Canada: Grosset & Dunlap.
• Erenoğlu, D. (2007). Güvâhî’den günümüze atasözleri ve deyimler. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 2/4 Fall, 1150-1167.
• Franklin, B. (1890). The Prefaces, proverbs, and poems of Benjamin Franklin: Originally printed in Poor Richard's Almanacs for 1733-1758, Paul Leicester Ford (Ed.), New York and London: G. P, Putnam's Sons, The Knickerbocker Press.
• Franklin, B. (1868). Autobiography of Benjamin Franklin: Edited from his manuscript, with notes and an introduction, John Bigelow (Ed.), Philadelphia: J. B. Lippincott & Co.
• Houston, A. (2008). Benjamin Franklin and the politics of improvement. New Haven and London: Yale University Press.
• Isaacson, W. (2003). Benjamin Franklin: an American life. New York and London: Simon and Schuster Paperbacks.
• Kerschen, L. (2012). American proverbs about women, printed in the United States of America (1st Edition), BookLocker.com, Inc.
• Longman dictionary of contemporary English, new edition, for advanced learners (2009). Harlow: Pearson Education Limited.
• Manser, M. H. (2007). The facts on file dictionary of proverbs (2nd edition). New York: Infobase Publishing.
• Meister, C. W. (1952). Franklin as a proverb stylist. American literature, vol. 24, No. 2 (May, 1952), pp. 157-166. Published by: Duke University Press, Stable URL: http://www.jstor.org/stable/2921795 Accessed: 12.01.2021.
• Mieder, W. (2005). Proverbs are the best policy. Logan, Utah: Utah State University Press.
• Mevlâna, (2005). Mesnevî: seçme öyküler (prepared by Selim Gündüzalp). İstanbul: Zafer Yayınları.
• Mevlâna. (1990-1991). Mesnevî (volume I, II, III, IV, V, VI: translated by: Veled İzbulak, reviewed by: Abdülbaki Gölpınarlı). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Morris, R. B. (1973). Seven who shaped our destiny: The founding fathers as revolutionaries. New York: Harper & Row.
• Nicholson, R. A. (1925). The Mathnawí of Jalálu'ddín Rúmí, edited from the oldest manuscripts available: With critical notes, translation, & commentary, volume I & II containing the translation of the first & second books. Cambridge: Cambridge University Press.
• Okray Z. (2015). Türk atasözleri ve deyimlerinde kadın imgesi. EUL Journal of Social Sciences (VI-I) LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2015, pp. 93-102.
• Pencak, W. (1992). Politics and ideology in Poor Richard’s Almanack. The Pennsylvania Magazine of History and Biography, Vol. 116, pp. 183-211, Stable URL: http://www.jstor.org/stable/20092701 Accessed: 12.01.2021.
• Speake, J. (2008). The Oxford dictionary of proverbs (5th edition). Oxford; New York: Oxford University Press.
• Vakkasoğlu, V. (2005). Aşk çağlayanı Mevlâna (15. baskı). İstanbul: Nesil Yayınları.
• No name, (No date). (Accessed: 22.01.2021.) https://www.biblegateway.com/passage/?search=Matthew%2015%3A4&version=NIV
• Ceyhan, S. (No date). (Accessed: 18.01.2021.) https://islamansiklopedisi.org.tr/mesnevi--mevlana
• Khattab, M. (No date). (Accessed: 22.01.2021.) https://quran.com/17/23-30
• No name, (No date) (Accessed: 18.01.2021.) https://sozluk.gov.tr/