ERGENLİKTE YAŞAM DOYUMU: OKUL TÜRLERİ BAĞLAMINDA BİR İNCELEME

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 1, 23 - 46, 16.03.2015

Zekeriya Çam , Müge Artar

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokula devam eden ergenlerin yaşam doyumu düzeylerini okul türleri bağlamında incelemektir. Bu amaçla Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir ilde yer alan üç Yatılı Bölge Ortaokulu (YBO) ve üç ortaokula devam eden 633 ergenlerden veri toplanmıştır. Örneklem 267 kız ve 362 erkek ergenden oluşmuştur. Katılımcıların yaş ortalamaları ise 13,26’dır. Araştırmanın verileri Çokboyutlu Öğrenci Yaşam Doyumu Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ikili karşılaştırmalar için t-test, çoklu karşılaştırmalar için ANOVA testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda kızların yaşam doyumu puan ortalamalarının erkeklere göre genel olarak daha yüksek olduğu görülmüştür. 8. sınıfa devam eden ergenlerin okul doyumu puan ortalamalarının 7 ve 6. sınıflara devam eden öğrencilere göre daha düşük olduğu görülmüştür. Okul türlerine göre yapılan karşılaştırmalarda ise benlik boyutunda yatılı bölge ortaokuluna devam eden öğrencilerin daha düşük, çevreden algılanan doyum boyutunda ise daha yüksek puanlar aldıkları görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşam doyumu, ergenler, Yatılı Bölge Ortaokulu

LIFE SATISFACTION DURING ADOLESCENCE: AN EXAMINING CONTEXT OF SCHOOL TYPES

Öz

The purpose of this study is to examine life satisfaction levels of adolescents attending lower secondary schools with respect to school types. For this purpose data was collected from 633 adolescents attending three lower secondary shools and three Regional Boarding Lower Secondary Schools (RBLSS) at a city of Eastern Anatolia Region in Turkey. The sample consist of 267 female and 362 male adolescents. Research data was obtained via Multidimensional Student Life Satisfaction Scale. In analyzing data t-test was used for dual comparisions and ANOVA test is used for mulitple comparisions. In this reserach was found that life satisfaction level of females were higher than males. Also eighth grade ad* Arş. Gör., Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, [e-mail]** Doç. Dr., Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, [e-mail]’ school satisfaction levels were lower than seventh and sixth grade adolescents. Comparisions respect to the school types showed that level of satisfaction with self in lower secondary school students’ lower than RBLSSs’ students. Although level of satisfaction with living environment in RBLLSs’students higher than lower secondary school students. Findings of study were discussed in the light of related literature.Keywrods: Life satisfaction, adolescents, Regional Boarding Lower Secondary School

Anahtar Kelimeler

Life satisfaction, adolescents, Regional Boarding Lower Secondary School

Kaynakça

• Ash, C., & Huebner, E.S. (2001). Environmental events and life satisfaction reports of adolescents: A test of cognitive mediation. School Psychology International, 22, 320–326.
• Aypay, A. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencileri için okul tükenmişliği ölçeği: Geçerlik ve gü- venirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 511-527.
• Aypay, A. ve Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşları ve okul tükenmişliği arasın- daki ilişkiler. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 181-199. [Online]: http://iojes.net adresinden 09 Eylül 2013 tarihinde indirilmiştir.
• Baker, J. A., Dilly, L. J., Aupperlee, J. L., & Patil, S. A. (2003). The developmental context of school satisfaction: Schools as psychologically healthy environments. School Psychology Qu- arterly, 18, 206-221.
• Baker, J. A., Terry, T., Bridger, R., & Winsor, A. (1997). Schools as caring communities: A relatio- nal approach to school reform. School Psychology Review, 26, 586-602.
• Bear, G. G., Manning, M. A., & Izard, C. E. (2003). Responsible behavior: The importance of social cognition and emotion. School Psychology Quarterly, 18(2), 140-157.
• Chafouleas, S. M., & Bray, M. A. (2004). Introducing positive psychology: Finding a place within school psychology. Psychology in the Schools, 41(1), 1-5.
• Clonan, S. M., Chafouleas, S. M., McDougal, J. L., & Riley-Tillman, T. C. (2004). Positive psycho- logy goes to school: Are we there yet? Psychology in the Schools, 41(1), 101-110.
• Çeçen-Eroğul, A. R. ve Bilge-Türk, S. (2013). Ergenlerde çocukluk örselenme yaşantıları ve öfke ifade tarzları ile benlik saygısı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Internati- onal Journal of Human Sciences, 10(1), 1421-1439.
• Çivitci, A. (2007). Çokboyutlu öğrenci yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Eğitim Araştırmaları, 26, 51-60.
• Çivitci, A. (2009). İlköğretim öğrencilerinde yaşam doyumu: Bazı kişisel ve ailesel özelliklerin rolü. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 29-52.
• Çivitci, A. (2010). Moderator role of self-esteem on the relationship between life satisfaction and depression in early adolescents. Emotional and Behavioural Difficulties, 15(2), 141-152.
• Çivitci, N., Çivitci, A. ve Fiyakalı, C. (2009). Anne-babası boşanmış ve boşanmamış olan ergen- lerde yalnızlık ve yaşam doyumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), 493-525.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542-575.
• Doğan, T., Karaman, N. G., Çoban, A. E., ve Çok, F. (2012). Ergenlerde arkadaşlık ilişkilerinin yordayıcısı olarak cinsiyet ve aileye ilişkin değişkenler. İlköğretim Online, 11(4), 1010-1020. [Online]: http://ilkogretimonline.org.tr adresinden 25 Eylül 2013 tarihinde indirilmiştir.
• Eryılmaz, A. (2011). Ergenlerin öznel iyi oluşlarıyla aile ortamları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Aile ve Toplum, 7(24), 93-101.
• Gadermann, A. M., Schonert-Reichl, K. A., & Zumbo, B. D. (2010). Investigating validity eviden- ce of the Satisfaction with Life Scale adapted for Children. Social Indicators Research, 96, 229-247.
• Gilman, R., & Huebner, E. S. (2003). A review of life satisfaction research with children and ado- lescents. School Psychology Quarterly, 18, 192-205.
• Gilman, R., & Huebner, E. S. (2006). Characteristics of adolescents who report very high life satis- faction. Journal of Youth and Adolescence, 35, 311-319.
• Hilooğlu, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin zorbaca davranışlarını yordamada sosyal beceri ve yaşam doyumunun rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Huebner, E. D. (2004). Research on assessment of life satisfaction of children and adolescents. Social Indicators Research, 66, 3-33.
• Huebner, E. S. (1994). Preliminary development and validation of a multidimensional life satisfac- tion scale for children. Psychological assessment,6(2), 149-158.
• Huebner, E. S. (2004). Research on assesment of life satisfaction of children and adolescents. Soci- al Indicators Research, 66, 3-33.
• Huebner, E. S., Drane, J. W., & Valois, R. F. (2000). Levels of demographic correlates of adolescent life satisfaction reports. School Psychology International, 21, 281–292.
• Huebner, E. S., Suldo, S. M., Smith, L. C., & McKnight, C. G. (2004). Life satisfaction in children and youth: Empirical foundations and implications for school psychologists. Psychology in the Schools, 41(1), 81-93.
• Huebner, E.S., Antaramian, S., Hills, K., Lewis, A., & Saha, R. (2010). Stability and predictive validity of the BMSLSS. Child Indicators Research, 4, 161-168.
• İnal, U. (2009). Adana il sınırları içerisindeki yatılı ilköğretim bölge okullarında bulunan öğretmen ve öğrencilerin okul yaşam kalitesi algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Karlıer-Soydaş, D. (2011). Ergenlerde ebeveyn izlemesi, sanal zorbalık ve yaşam doyumu ara- sındaki ilişkilerin cinsiyete göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kırtıl, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin duygusal zeka düzeyleri ile yaşam do- yumu düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Lewis, A. D., Huebner, E. S., Malone, P. S., & Valois, R. F. (2011). Life satisfaction and student engagement in adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 40(3), 249-262.
• Linley, P. A., Joseph, S., Harrington, S., & Wood, A. M. (2006). Positive psychology: Past, present and (possible) future. Journal of Positive Psychology, 1(1), 3-16.
• Lyubomirsky, S., King, L., & Diener, E. (2005a). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131, 803-855.
• Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M., & Schkade, D. (2005b). Pursuing happiness: The architecture of sustainable change. Review of General Psychology, 9(2), 111-131.
• McCabe, K., Bray, M. A., Kehle, T. J., Theodore, L. A., & Gelbar, N. W. (2011). Promoting happi- ness and life satisfaction in school children. Canadian Journal of School Psychology, 26(3), 177-192.
• Myers, D. G. (2000). The funds, friends, and faith of happy people. American Psychologist, 55, 56–67.
• Natvig, G. K., Albrektsen, G., & Qvarnstrom, U. (2003). Associations between psychosocial fac- tors and happiness among school adolescents. International Journal of Nursing Practice, 9, 166-175.
• Nickerson, A. B., & Nagle, R. J. (2004). The influence of parent and peer attachments on life sa- tisfaction in middle childhood and early adolescence. Social Indicators Research, 66(1-2), 35-60.
• Noddings, N. (2006). Eğitim ve Mutluluk (Çev. Zuhal Bilgin). İstanbul: Kitap Yayıncılık.
• Oishi, S., Diener, E. F., Lucas, R. E., & Suh, E. M. (1999). Cross-cultural variations in predictors of life satisfaction: Perspectives from needs and values.Personality and social psychology bulletin, 25(8), 980-990.
• Oliva, A., & Arranz, E. (2005). Sibling relationships during adolescence. European Journal of Developmental Psychology, (2)3, 253-270.
• Özdemir, Y. ve Koruklu, N. (2013). İlk ergenlikte ana-babaya bağlanma, okula bağlanma ve yaşam doyumu. İlköğretim Online, 12(3), 836-848. [Online]: http://ilkogretimonline.org.tr adresin- den 03 Ekim 2013 tarihinde indirilmiştir.
• Park, N. (2005). Life satisfaction among Korean children and youth a developmental perspecti- ve. School Psychology International, 26(2), 209-223.
• Santrock, L. (2012). Ergenlik. (Çev. D. M. Siyez). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Sheldon, K. M. ve King, L. (2001). Positive psychology. American Psychologist, (56)3, 216-263.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik. (Çev. F. Çok). Ankara: İmge Yayıncılık.
• Suldo, S. M., Riley, K. N., & Shaffer, E. J. (2006). Academic correlates of children and adolescents’ life satisfaction. School Psychology International, 27, 567-582.
• Yiğit, H. (2010). Ergenlerin benlik saygılarının yaşam doyumu ve bazı özlük nitelikleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensti- tüsü, Konya.