KÜRESELLEŞME BAĞLAMINDA KALKINMA POLİTİKALARINA SOSYOLOJİK BİR BAKIŞ

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 173 - 189, 16.03.2015

Atik Aslan

Öz

Bu çalışmada kalkınma politikalarının azgelişmişlik, yoksulluk, işsizlik, bölgesel dengesizlik gibi temel toplumsal sorunları ne düzeyde ortadan kaldırdığı ve sosyo-ekonomik açıdan bir gelişme sağlayıp sağlamadığı ele alınacaktır. Kalkınma projelerinin yoksulluğu, azgelişmişliği ve gelir dağılımındaki adaletsizliği gidermedeki rolü tartışılacaktır. Söz konusu toplumsal sorunların çözülmesi için ileri sürülen yaklaşımlar çalışmamızın temel problematiğini oluşturacaktır. Çalışmada takip edilen yöntem daha ziyade literatür taramasına dayanmaktadır. İnsani gelişme açısından ülkeler ve bölgeler arası farklılıkların nedenleri ve sosyo-ekonomik sorunların çözümü için uygulanan kalkınma politikalarının eleştirel bir yaklaşımla incelenmesi gerekliliği konunun önem derecesini göstermektedir. Kalkınma yazınında, kalkınma politikalarının toplumda var olan eşitsizlikleri azaltmadığı aksine eşitsizlikleri sürdürdüğü şeklinde eleştiriler bulunmaktadır. Ayrıca uygulanmakta olan kalkınma politikalarının etkinliği, yararlılığı ve geçerliliği tartışma konusudur. Çalışmamız neticesinde, uygulanan kalkınma politikalarının sosyo-ekonomik gelişme açısından istenilen başarıyı sağlayamadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnsani Gelişme, Bölgesel Dengesizlik, Kalkınma Politikaları, Küreselleşme

Kaynakça

• Aytür, M. (1970). Kalkınma Yarışı ve Türkiye, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Başkaya, F. (2011). Yeni Paradigmayı Oluşturmak, Ankara: Maki Basın Yayın.
• Başkaya, F. (2002). Kalkınma: Bir Efsanenin Sonu. Ankara: Özgür Üniversite Forumu, S.19.
• Başkaya, F. (2000). Kalkınma İktisadının Yükselişi ve Düşüşü, Ankara: İmge Kitabevi.
• Bernsteın, H. (2008). Modern Toplumsal Düşünce Sözlüğü. Kalkınma ve Azgelişmişlik. Ed: William Outhwaite, (Çev.) Melih Pekdemir, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Chang, H.J. (2009a). Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü, Çev: Tuba Akıncılar Onmuş,
• Chang, H.J. (2009b). Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma. Merdiveni Tekmelemek.( 89-122). Der: Fikret Şenses, (Çev.) Nil Demet Güngör, İstanbul: İletişim Yayın- ları.
• Chang, H.J. (2002). Kicking Away the Ladder: Development Strategy in Historical Pers- pective. London: Anthem Press.
• Clark, J. (1996). Kalkınmanın Demokratikleşmesi. (Çev.) Serpil Ural. Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayını.
• Colman, D. ve Frederick N. (1978). Economics of Change in Less Developed Countries. Oxford:Philip Allan Publishers Limited.
• Çabuk Kaya, N. (2010) Farkındalık Yaratarak Kadını Güçlendirme: Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Bir Kalkınma Modeli, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. Ankara: Sos- yoloji Derneği Yayınları, Cilt: 13 - Sayı: 2.
• Erbaş, H. (2009). Küreselleşme Kapitalizm ve Toplumsal Dönüşümler. Ankara: Palme Yayıncılık.
• Ercan, F. (1996). Gelişme Yazını Açısından Modernizm, Kapitalizm ve Azgelişmişlik. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Erkal, M. E. (1978). Bölgelerarası Dengesizlik ve Doğu Kalkınması. İstanbul: Şamil Ya- yınevi.
• Ertürk, Y. (1996). Alternatif Kalkınma Statejileri: Toplumsal Cinsiyet Kadın ve Eşitlik. Ankara: ODTÜ Gelişme Dergisi. Sayı:23. Sayfa: 341-356.
• Frank, A. G. (1981). Crisis in The Third World, London: Heineman.
• Freyssinet, J. (1985). Azgelişmişlik İktisadı. Çev: Mehmet Ali Kılıçbay - Tezer Öçal, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları. No:73.
• Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (2012) Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklen- mesi Programı Uygulama Rehberi, Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlü- ğü. Ankara. Erişim Tarihi: 20.02.2012. http://www.tedgem.gov.tr.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. Yayına Hazırlayan: Cemal Güzel. İstanbul: Kırmızı Ya- yınları.
• Gülalp, H. (1983). Gelişme Stratejileri ve Gelişme İdeolojileri. Ankara: Yurt Yayınları.
• Gündüz, A.Y. (2006). Bölgesel Kalkınma Politikası. Ankara: Baran Matbaacılık.
• Haque, M. S. (1999). Restructuring Development Theories And Policies: A Critical Study. Albany: State University of New York Press.
• Harrison, D. (1988). The Sociology of Modernization and Development. London: Unwin Hymin Ltd.
• Hirschman, A. O. (2007). Kalkınma İktisadi Yükselişi ve Gerilemesi. Der: Fikret Şenses. (Çev.) Sedef Öztürk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• İdem, Ş. (2002). Sürdürülebilemez Kalkınma: Sürdürülebilir Kalkınma mı? Yaşam mı. Özgür Üniversite Forumu Dergisi. Sayı(19).
• İnsel, A. (2006). İktisat İdeolojisinin Eleştirisi. İstanbul: Birikim Yayınları.
• İslamoğlu, H. (2010). Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Köylü. Yayına Hazırlayan: Ayşe Çavdar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kara, M. ve Yaman, A. (2008). Bölgesel Kalkınma Ajansları. Türkiye’de Bölgesel Kal- kınma Politikasının Dönüşümü Sürecinde Kalkınma Ajanslarının Kuruluş Çalış- maları: Son Durum ve Değerlendirmeler. İstanbul: Günaydın Ofset.
• Kaynak, M. (2007). Kalkınma İktisadı. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Keleş, İ., Metin, H.ve Özkan Sancak, H. (2005). Çevre Kalkınma ve Etik. Ankara: Birlik Matbaacılık.
• Keyder, Ç. (1999). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Keyder, Ç. (2009). Toplumsal Tarih Çalışmaları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kırım, A. (2008). Türkiye Nasıl Zenginleşir. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kırmızıaltın, E. (2008). Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü. Sürdürülebilir Kal- kınma. Ed: Fikret Başkaya ve Aydın Ördek, Ankara: Maki Basın Yayın.
• Lipset, S. M. (1963). Political Man, London: Mercury.
• Mair, L.(1987). Anthropology and Development. Hong Kong, Macmillan Educatin.
• Meier, G. M. (1989). Leading Issues in Economic Development. New York: Oxford Uni- versity Press.
• Merquior, J. G. (2008). Modern Toplumsal Düşünce Sözlüğü. Kalkınma. Ed: William Outhwaite. (Çev.) Melih Pekdemir. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nunnenkamp, P. (2007). Kalkınma İktisadi Yükselişi ve Gerilemesi. Üçüncü Dünyanın Geleceği, Mevcut Sorunlar ve Kalkınmada İşbirliğine Yönelik Sonuçlar. Derle- yen: Fikret Şenses. (Çev.) Sedef Öztürk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pike, A., Pose, A. R. ve Tomaney, J. (2008). Local and Regional Develpment. New York: Routledge.
• Rostow, W. W. (1971). Politics and the Stages of Growth. New York: Cambridge Univer- sity Press.
• Saltık, Ahmet ve Açıkalın, O. (2008). Kırsal Kalkınmanın Önderlerinden Dr.Ahmet Sal- tık’a Armağan. Kalkınmada Yeni Kavram ve Stratejiler. Ankara: Sürkal.
• Savran, S. (2008). Kod Adı Küreselleşme 21.Yüzyılda Emperyalizm. İstanbul: Yordam Kitap.
• Sen, A. (2004). Özgürlükle Kalkınma. Çev: Yavuz Alogan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Şenses, F. (2009a). Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma. Neoliberal Küreselleşme Kal- kınma İçin Bir Fırsat mı Engel mi?. Der: Fikret Şenses. (Çev.) Nil Demet Güngör.
• Şenses, F. (2009b). Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma. Neoliberal Küreselleşme Ça- ğında Yoksulluk Araştırmalarındaki Kayıp Bağlantılar: Türkiye Deneyiminden Çıkarılacak Dersler. Der: Fikret Şenses, (Çev.) Murat Koyuncu, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şenses, F. (2007). Kalkınma İktisadi Yükselişi ve Gerilemesi. Giriş. (Çev.) Sedef Öztürk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şenses, F. (2003). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Thorbecke, E. (2009). Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma. Kalkınma Doktrini Evrimi. Der: Fikret Şenses, (Çev.) Haki Pamuk, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Thornburg, M. W. (1949). Türkiye Nasıl Yükselir. (Çev.) Semih Yazıcıoğlu. İstanbul: Nebioğlu Yayınevi.
• Tümertekin, E. ve Özgüç. N. (2007). Ekonomik Coğrafya Küreselleşme ve Kalkınma. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Tüylüoğlu, Ş. ve Çeştepe, H. (2008). Kalkınma Ekonomisi. Kalkınma Teorilerinin Te- melleri ve Gelişimi. Bursa: Ekin Yayınevi.
• UNDP (2010) Human Development Report. New York: Published for the United Nations Development Programme.
• Veltmeyer, H. (2006). Latin Amerika ve Başka Bir Kalkınma. Çev: Özkan Akpınar. İstan- bul: Kalkedon Yayıncılık.
• Wallerstein, I. (2010). Modern Dünya Sistemi, Cilt:1. Çev: Latif Boyacı. İstanbul: Yarın Yayınları.
• Wallerstein, I. (1994) Capitalism and Development. Development, Lodester or Illusion?. Ed: Leslie Sklair. London: Routledge.
• Weiss, L.ve Hobson, J. M. (1999). Devletler ve Ekonomik Kalkınma. Çev: Kıvanç Dün- dar. Ankara: Dost Yayınları.
• Yerasimos, S. (1992). Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye. Cilt:3. Çev: Babür Kuzucu. İs- tanbul: Belge Yayınları.