1903 Manzikert Earthquake in the Ottoman Empire Archive Documents

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 61 - 66, 10.04.2018

Cihat Tanış

https://doi.org/10.18506/anemon.303488

Cited By: 2

Öz

Eastern Anatolia is one of the most risky seismic zones of Turkey. A
number of earthquakes with changing intensities occurred in the region
throughout the history. The Manzikert Earthquake was one of those seisms.
Registering a magnitude of 6,3 according to the data of AFAD, the earthquake
caused 2803 direct fatalities. Thousands of homes were devastated as well. In
order to pick up the pieces after the devastation caused by the earthquake, the
Ottoman State rushed to help the people within the bounds of possibility. At
the first stage, the state headed for meeting the basic needs, namely tent and
bread. In parallel, pickaxes, shovels and labourers were sent to rescue the
people from the wreckage in an expeditious manner. In addition to this direct
assistance by the state, donations and grants from different cities were
collected and sent to the local people. The earthquake-affected region was
rehabilitated in this way. Hence, this study aims to reveal the social and
material effects of the 1903 Manzikert earthquake in the related region as well
as to what extent the state responded to the incident.   

Anahtar Kelimeler

Muş, Manzikert, Bulanık, Earthquake, Aid

Osmanlı Arşiv Belgelerinde 1903 Malazgirt Depremi

Öz

Doğu
Anadolu Bölgesi Türkiye’nin en riskli deprem bölgelerinden birisidir. Bölgede
tarih boyunca irili ufaklı birçok deprem yaşanmıştır. 1903 yılında Malazgirt’te
yaşanan felakette bu depremlerden birisidir. 6,3 şiddetinde olan bu deprem
sonrasında Malazgirt ve çevresinde 2803 kişi hayatını kaybederken binlerce bina
hasar görmüştür. Depremin bölgede oluşturduğu yıkımın üzerine Osmanlı Devleti
bölgeye imkânları dâhilinde yardım etmeye çalışmıştır. Bu bağlamda ilk etapta
çadır, ekmek gibi temel ihtiyaçlar giderilmiştir. Bunlara ilaveten enkaz
altında kalanların ivedi şekilde çıkarılabilmesi için bölgeye kazma, kürek ve
amele gönderilmiştir. Ayrıca devletin doğrudan yaptığı bu yardımların yanı sıra
farklı şehirlerden değişik yollarla yardımlar toplanarak bölge insanına
ulaştırılmıştır. Böylelikle felaketzedelerin yaraları sarılmaya çalışılmıştır.
Bu çalışmanın amacı, tarih ilminin penceresinden bakarak, 1903 Malazgirt
depreminin bölgede sebep olduğu sosyal ve maddi etkiler ile devletin ne ölçüde
afete müdahil olduğunu ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Muş, Malazgirt, Bulanık, Deprem, Yardımlar

Kaynakça

• Bikçe, M. (2015). Türkiye’de Hasara ve Can Kaybına Neden Olan Deprem Listesi (1900-2014). Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, İzmir.
• Bikçe, M. (2016). A database for fatalities and damages due to the earthquakes in Turkey (1900–2014). Natural Hazards, 83(3), 1359-1418.
• BOA, BEO, 2055/154104; 2055/154094; 2056/154199; 2058/154316; 2068/155080; 2058/154323; 2059/154384; 2062/154579; 2063/154699; 2068/155080; 243/00041; 2161/16206; 2135/160061; 2155/161600; 2200/164960; 2080/155931; 2196/157159.
• BOA, DH.MKT, 737/73; 714/20.
• BOA, DH.TMIK.M, 153/41.
• BOA, HR.TH, 287/115.
• BOA, İ.DH, 1412/23.
• BOA, İ.HUS, İ.HUS, 105/1; İ.HUS, 105/11; 107/116.
• BOA, ŞD, 1890/25.
• BOA, Y.H.A.US, 447/14; 447/18.
• BOA, Y.MTV, 243/00041.
• Devellioğlu, F. (2002). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara:.Aydın Kitabevi.
• Işık, E., Aydın, M. C., Bakış, A., & Özlük, M. H. (2012). Bitlis ve Civarındaki Faylar ve Bölgenin Depremselliği, Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(2), 153-169.
• Işık, E., Bozkurt, N., & Taşkın, V. (2017). Muş İli Yapı Stoğunun Kanada Sismik Tarama Yöntemi ile İncelenmesi ve Bölgenin Depremselliği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(2), 421-429.
• JMO (2017). Türkiye’nin Diri Fay Hattı Haritası. (Erişim: 01.05.2017), http://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/ aac58e46db1fcb2_ek.jpg?tipi=2&turu=H&sube=0
• Kesik, M. (2000). XII. Yüzyılın İlk Yarısında Anadolu’da Meydana Gelen Doğal Afetler ve Depremler, Tarih Boyunca Anadolu’da Doğal Afetler ve Deprem Semineri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, s. 29-40.
• Kılıç, O. (1999). Mühimme Defterlerine Göre XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Devleti’nde Meydana Gelen Depremler. Osmanlı, 5, 671-677.
• Muşmal, H. (2008). Konya Eyaleti Ilgın Kazası’nda Yaşanan 1866 Depremi Üzerine Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 517-527.
• Özer, S. (2016). 1938 Yılı Kırşehir Depremi. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 3(5), 99-115.
• Sezer, C. (2014). 1914 Isparta-Burdur Depreminde Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin Yapmış Olduğu Yardımlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 17-34.
• Ürekli, F. (2010). Osmanlı Döneminde İstanbul’da Meydana Gelen Afetlere İlişkin Literatür. TALİD, 8(16), 101-130.
• Üzen, İ. (2014). 1942 ve 1943 Erbaa Depremleri. Karadeniz Araştırmaları, 40, 77-93.
• Yapıcı, H. (2015). Tarih Boyunca Erzurum’da Meydana Gelen Zelzeleler. Mavi Atlas, (5), 14-20.
• Yazıcı, M. (2012). 1851 Meğri Depremi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 114-129.