Baykan Sezer As The Possibility Of Native Sociology

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 4, 93 - 100, 27.08.2019

Ahmet Ayhan Koyuncu Recep Bozkurt

https://doi.org/10.18506/anemon.543947

Cited By: 1

Öz

In the
19th century, sociology emerged with the efforts to solve the problems in the
West. Sociology has been used instrumentally for the new social problems that
emerged in the West, the search for order against these problems and the
solution of the problems of legitimacy of world sovereignty. Sociology emerged
as a product of the West's own internal dynamics. But in our country, Sociology
presented as a prescription for the problems of Turkish society by taking the
recipes developed against the problems of the West. However, Turkish sociology
did not consist entirely of this imitator and transporter approach. One of the
original / local contributions in this direction is Baykan Sezer. Sezer pointed
out the necessity of building a, Turkish Sociology that is appropriate to the
conditions of the Turkish society, by taking and evaluating our problems within
the framework of East-West relations and conflict, explaining our social
structure and establishing a relationship with our tradition of thought and our
history. Sezer, influenced by Kemal Tahir, tried to understand the Turkish
society and its problems within the East-West dilemma by putting historicity in
the center of sociology.The study will try to discuss the views of Sezer as an
opportunity of Turkish sociology.

Anahtar Kelimeler

Western Sociology, Turkish Sociology, Kemal Tahir, Baykan Sezer, East-West Conflict, Native Sociology

Yerli Sosyolojinin İmkânı Olarak Baykan Sezer

Öz

19.
yüzyılda Batı’da yaşanan sorunlara çözüm getirme çabalarıyla sosyoloji bilimi ortaya
çıkmıştır. Batı’da ortaya çıkan yeni toplumsal sorunlar ve bu sorunlara karşı
düzen arayışı ve dünya egemenliğinin meşruluğu problemlerinin çözümü için sosyoloji
araçsal bir şekilde kullanılmıştır. Ülkemizde Batı’nın sorunlarına karşı
geliştirilen çözüm reçeteleri alınıp Türk toplumunun sorunlarına hazır reçete
olarak sunulmuştur. Ancak Türk sosyolojisi bütünüyle bu taklitçi ve nakilci
yaklaşımdan ibaret olmamıştır. Bu yöndeki özgün/yerli katkılardan biri Baykan
Sezer’dir. Sezer, Türk toplumunun sorunlarını Doğu-Batı ilişkileri ve çatışması
çerçevesinde ele alıp değerlendiren, sosyal bünyemizi açıklayan, düşünce
geleneğimiz ve tarihimizle ilişki kuran bir “Türk Sosyolojisi” inşa etme
kaygısında olmuştur. Sezer, Kemal Tahir’den etkilenerek sosyoloji biliminin
merkezine tarihselliği koyarak Doğu-Batı ikilemi içerisinde Türk toplumunu
anlamaya çalışmış, Türk sosyolojisinde yerlilik üzerinde durmuştur. Bu
çalışmada Türk sosyolojisinin bir imkânı olarak Sezer’in görüşleri ele
alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Batı Sosyolojisi, Türk Sosyolojisi, Kemal Tahir, Baykan Sezer, Doğu-Batı Çatışması, Yerli Sosyoloji

Kaynakça

• Ceylan, M. C. (2007). Türk Sosyolojisinde Yerelci Yaklaşımlar: Baykan Sezer Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Çağan, K. (2007). Türk Sosyolojisi ve Baykan Sezer. AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 69-86.
• Eğribel E. & Özcan, U. (2008). Baykan Sezer. İçinde: M.Ç. Özdemir (Der). Türkiye’de Sosyoloji: İsimler-Eserler-II, ( 491-522), Ankara: Phoenix Yayınları.
• Eğribel, E. (2010). Kemal Tahir Düşüncesinin Dinamizmi: Sosyalizm, Batılılaşma ve Doğu Sorunu. İçinde: K. Kayalı (Ed.), Bir Kemal Tahir Kitabı Türkiye’nin Ruhunu Aramak (s.66-81). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Erdoğan, A. (2014). Meşrutiyet’in Evrimci Dergisi: Ulûm-ı İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası. Sosyoloji Dergisi 3. Dizi, 28(1). 73-91.
• Ertürk, R. (2003). Ölümünün 1. Yılında Baykan Sezer, Sosyoloji Dergisi 3. Dizi, 22. 1-4.
• Kaçmazoğlu, H. B, (1999). Ziya Gökalp. İçinde: E. Kongar (Ed.), Türk Toplum Bilimcileri I (s.27-73). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2003). Türk Sosyoloji Tarihi II. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2004). Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi. İçinde: E. Eğribel & U. Özcan (Ed.), Baykan Sezer’e Armağan Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi. (s.160-166). İstanbul: Kızıl Elma Yayıncılık.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2013). Türk Sosyolojisi Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Karakaş, M. (2003). Bozkırdaki Çekirdek: Köy Enstitüleri Tartışmalarına Farklı Bir Bakış. İçinde: E. Eğribel & U. Özcan (Ed.), Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına Sosyoloji Yıllığı- Kitap 10. İ.Ü. Sosyoloji Araştırma Merkezi Kemal Tahir Vakfı Çalışması. (s.43-67). İstanbul: Kızıl Elma Yayıncılık.
• Karakaş, M. (2016). Türk Düşüncesinin Kaderi. İçinde: Ö. Buçukcu (Ed.), Türkiye’de Sosyolojinin Doğuşu ve Sosyoloji-Batılılaşma İlişkisi. (s.91-149). İstanbul: Tezkire Yayıncılık.
• Kızılçelik, S. (2003). Kemal Tahir’in Türk Sosyolojisindeki Yeri ve Önemi. İçinde: E. Eğribel & U. Özcan, (Ed.), Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına Sosyoloji Yıllığı- Kitap 10. İ.Ü. Sosyoloji Araştırma Merkezi Kemal Tahir Vakfı Çalışması. (s.103-125). İstanbul: Kızıl Elma Yayıncılık.
• Kızılçelik, S. (2008). Baykan Sezer’in Sosyoloji Anlayışı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Köktürk, G. V. (2013). Baykan Sezer’de Doğu-Batı Sorunu. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Orçan, M., (2004). Baykan Sezer’le Türk Sosyolojisinin Kimlik Arayışı. İçinde: E. Eğribel & U. Özcan (Ed.), Baykan Sezer’e Armağan Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi. (s.214-221). İstanbul: Kızıl Elma Yayıncılık.
• Özcan, U. (2004). Baykan Sezer’in Doğu-Batı Çatışması Kuramı Üzerine. İçinde: E. Eğribel & U. Özcan, (Ed.), Baykan Sezer’e Armağan Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi. (s.148-159). İstanbul: Kızıl Elma Yayıncılık.
• Sezer, B. (t.y.). Sosyolojinin Ana Başlıkları. İstanbul: Sümer Kitabevi.
• Sezer, B. (1988). Türk Sosyolojisinin Ana Sorunları. İstanbul: Sümer Kitabevi Yayınları.
• Sezer, B. (1991a). Türk Sosyolojisinin Önündeki Sorunlar. İçinde: İ. Coşkun (ed.). 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji. (s.7-12). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Sezer, B. (1991b). 75. Yıl Açılış Konuşması. İçinde: İ. Coşkun (ed.). 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji. (s.25-27). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Sezer, B. (1991c). Batı Sosyolojisinin Doğu Toplumlarına Yaklaşımı. İçinde: İ. Coşkun (ed.). 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji. (s.39-47). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Sezer, B. (1993). Sosyolojide Yöntem Tartışmaları. İstanbul: Sümer Kitabevi.
• Sezer, B. (1998). Sosyologca 2 İçin Önsöz, Sosyologca, S.2, (64-66).
• Sezer, B. Eğribel, E. Özcan, U. (t.y.). Toplum Bilimleri ve Sosyolojinin Sonu Görüşleri Üzerine. İçinde: M.Ç. Özdemir (Ed.). Sorgulanan Sosyoloji. (s.19-26). Ankara: Eylül Yayınları.
• Şan, M. K. (2004). Baykan Sezer ve Toplum Çıkarlarımız Açısından Sosyolojiye Yeniden Bakmak. İçinde: E. Eğribel & U. Özcan, (Ed.), Baykan Sezer’e Armağan Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi. (s.182-205).
• İstanbul: Kızıl Elma Yayıncılık.Tahir, K. (1989a). Notlar/Sanat ve Edebiyat 1, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Tahir, K. (1989b). Notlar/Sanat ve Edebiyat 2, İstanbul: Bağlam Yayınları.