Öz
Tunceli is a geography that transmits its belief structure in the center of ocak system and through the oral tradition for centuries. In this system, twelve ocaks are made interrelated and the origin of all these ocaks is based on a legend. It is said that the legend of “Şıh Delil Berhucan” is the legend on which the Pilvenk tribe emerged. The aim of this study is to examine the motifs of this legend and to develop a perspective on the syncretic belief structure of this legend. aaaaaaaaaaaaaaaaa
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alptekin, A. B. (2014). Efsane ve Motifleri Üzerine, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Barkan, Ö. L. (1993). Kolonizatör Türk Dervişleri, İstanbul: Hamle Yayınları.
- Çoruhlu, Y. (2004). Eski Türklerde Ölüm, Cogito, S.40, 244-268.
- Devellioğlu, F. (1996). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
- Elçin, Ş. (1993). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Eliade, M. Şamanizm, İlkel Esrime Teknikleri, Ankara: İmge Kitabevi.
- Ergun, P. (2010). Türk Kültüründe Ruhlar ve Orman Kültü, Milli Folklor, 22 (87), 113-120.
- Ersal, Mehmet. (2016). Alevilik: Kavramlar ve Ocak Sistemi- Çubuk Havzası Örneği, Ankara. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayınları.
- Fatiş, E. (2014). Gazalî ve İbn-i Sinâ’nın Cismani Haşre Yaklaşımı. Kelâm Araştırmları Dergisi, 12 (2), 147- 170.
- Karadavut, Z. (1994), Kemiklerden Dirilme Motifinin Kaynakları ve Anadolu’daki Varyantları Üzerine, Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’na 55. Yıl Armağanı, Kayseri: Bizim Gençlik Yayınları.
- Ocak, A. Y. (2016). Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Evliya Menâkıbnâmeleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Ocak, A. Y. (2017). Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Önal, M. Naci (2003). Muğla Efsaneleri, Muğla: Muğla Üniversitesi Yayınları.
- Örnek, S. V. (2014).100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. Ankara: Bilgesu Yayınları.
- Roux, J. P. (1999). Altay Türklerinde Ölüm, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Roux, J. P. (2017). Eski Türk Mitolojisi, Ankara: Bilgesu.
- Sagalyev, A. M. (2017). Ural-Altay Mitolojisinde Arketipler ve Semboller, Bilge Kültür Sanat: İstanbul.
- Şimşek, E. (2015). Elikli Tekkesi (Zeynel Abidin) Hakkında Anlatılan Efsane Üzerine Bir Değerlendirme, Tarihi ve Kültürüyle Zile Sempozyumu, (Tokat, 9-12 Ekim 2008) İstanbul 2009, 257-265.
- Taş, S. (2019). Tunceli’de Geçiş Törenleri: Doğum, Evlenme ve Ölüm. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Elazığ: Fırat Üniversitesi.
- Tosun, İ.- Koç, A. (2017). Tunceli İli Yer Adlarının Köken, Yapı ve Anlamları, Turkish Studies, 12(34), 411-421.
- Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Yar, E.- Yalgın E. (2014). Şeyh Dilo Belîncân’ın Şeceresinin Kısa Bir Analizi, Tunceli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(3), 7-32.
Öz
Tunceli, inanç yapısını ocak sistemi merkezinde ve sözlü gelenek çerçevesinde yüzyıllar boyunca sürdürüp yaşatan bir coğrafyadır. Bu sistem içinde, mevcut on iki ocak birbirleriyle ilişkili kılınmakta ve bu ocakların hepsinin çıkış noktası, birer efsaneye dayanmaktadır. Amacımız, Tunceli’deki on iki ocaktan biri olan Şıh Delil Berhucan ocağının ve bu ocağın ardılları oldukları söylenen Pilvenk aşiretinin ortaya çıkış biçiminin dayandığı efsane olan Şıh Delil Berhucan efsanesinin motiflerini incelemek ve bu yolla efsanenin barındırdığı senkretik inanç yapısına yönelik bir bakış açısı geliştirmektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alptekin, A. B. (2014). Efsane ve Motifleri Üzerine, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Barkan, Ö. L. (1993). Kolonizatör Türk Dervişleri, İstanbul: Hamle Yayınları.
- Çoruhlu, Y. (2004). Eski Türklerde Ölüm, Cogito, S.40, 244-268.
- Devellioğlu, F. (1996). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
- Elçin, Ş. (1993). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Eliade, M. Şamanizm, İlkel Esrime Teknikleri, Ankara: İmge Kitabevi.
- Ergun, P. (2010). Türk Kültüründe Ruhlar ve Orman Kültü, Milli Folklor, 22 (87), 113-120.
- Ersal, Mehmet. (2016). Alevilik: Kavramlar ve Ocak Sistemi- Çubuk Havzası Örneği, Ankara. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayınları.
- Fatiş, E. (2014). Gazalî ve İbn-i Sinâ’nın Cismani Haşre Yaklaşımı. Kelâm Araştırmları Dergisi, 12 (2), 147- 170.
- Karadavut, Z. (1994), Kemiklerden Dirilme Motifinin Kaynakları ve Anadolu’daki Varyantları Üzerine, Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’na 55. Yıl Armağanı, Kayseri: Bizim Gençlik Yayınları.
- Ocak, A. Y. (2016). Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Evliya Menâkıbnâmeleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Ocak, A. Y. (2017). Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Önal, M. Naci (2003). Muğla Efsaneleri, Muğla: Muğla Üniversitesi Yayınları.
- Örnek, S. V. (2014).100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. Ankara: Bilgesu Yayınları.
- Roux, J. P. (1999). Altay Türklerinde Ölüm, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Roux, J. P. (2017). Eski Türk Mitolojisi, Ankara: Bilgesu.
- Sagalyev, A. M. (2017). Ural-Altay Mitolojisinde Arketipler ve Semboller, Bilge Kültür Sanat: İstanbul.
- Şimşek, E. (2015). Elikli Tekkesi (Zeynel Abidin) Hakkında Anlatılan Efsane Üzerine Bir Değerlendirme, Tarihi ve Kültürüyle Zile Sempozyumu, (Tokat, 9-12 Ekim 2008) İstanbul 2009, 257-265.
- Taş, S. (2019). Tunceli’de Geçiş Törenleri: Doğum, Evlenme ve Ölüm. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Elazığ: Fırat Üniversitesi.
- Tosun, İ.- Koç, A. (2017). Tunceli İli Yer Adlarının Köken, Yapı ve Anlamları, Turkish Studies, 12(34), 411-421.
- Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Yar, E.- Yalgın E. (2014). Şeyh Dilo Belîncân’ın Şeceresinin Kısa Bir Analizi, Tunceli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(3), 7-32.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Ağustos 2020 |
| Kabul Tarihi | 24 Mart 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 8 Sayı: 4 |
Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.