Okul Yönetimine Katılım: Rehber Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 6, 1787 - 1806, 11.12.2020

Ertuğ Can , Urania Nikolayidis

https://doi.org/10.18506/anemon.761859

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, resmî kurumlarda görevli rehber öğretmenlerin okul yönetimine katılım durumlarını belirlemektir. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi kapsamında fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2019-2020 öğretim yılında İstanbul’da görevli 31 rehber öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri 6 açık uçlu soru ile bireysel yüz yüze görüşmeler yapılarak toplanmış ve içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, rehber öğretmenlerin okul yönetimine katılımları yeterli görülmemektedir. Rehber öğretmenler, genellikle resmî toplantılar yoluyla okul yönetimine katılmaktadır. Rehber öğretmenlere göre, okul yönetimine katılım sorunların çözümü, iş birliği ve kararlara katılma bakımından gerekli ve önemlidir. Ancak bazı nedenlerle, rehber öğretmenler okul yönetimine etkili olarak katılamamaktadır. Rehber öğretmenlerin okul yönetimine etkili katılımını sağlamak için, yasal düzenlemeler yapılması, rehberlik hizmetlerinin düzenlenmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi, yönetici ve öğretmenlerin eğitilmeleri faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Yönetime katılım, Okul yönetimi, Okul yönetimine katılım, Rehber öğretmen

Teşekkür

İyi çalışmalar dilerim.

Participation in School Management: A Research on School Counselor

Öz

The purpose of this research is to determine the participation status of the school counselors working in official institutions to school management. In the research, phenomenology design was used within the scope of qualitative research method. The study group of the research consists of 31 school counselors working in Istanbul in the 2019-2020 academic year. The data of the research were collected by making individual face-to-face interviews with 6 open-ended questions and evaluated with content analysis. According to the results of the research, the participations of school counselors in school administration is not considered sufficient. School counselors usually participate in school management through formal meetings. According to the school counselors, participation in school management is necessary and important in terms of solving problems, cooperation and participation in decisions. However, for some reasons, school counselors cannot participate effectively in school management. In order to ensure effective participation of school counselors in school management, it may be beneficial to make legal arrangements, arrange of guidance services, improve of working conditions, training of managers and teachers.

Anahtar Kelimeler

participation in management, school management, participation in school management, school counselor

Kaynakça

• Adegoke, B. (2010). Influence of teachers' participation in decision making on job productivity in secondary schools. Munıch. https://www.grin.com/document/178868, web adresinden 22 Eylül 2020 tarihinde edinilmiştir.
• Açıkgöz, K. (1984). Öğretmenlerin okuldaki kararlara katılımı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akdemir, A.S. (2009). Resmî ilköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin karara katılma durumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akpınar, B. & Bengisoy, A. (2017). Rehber öğretmenlerin okul müdürlerinin rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri. Curr Res Educ, 3(3), 129-141.
• Aksay, O. & Ural, A. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin okulla ilgili kararlara katılımı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 433-460.
• Aldemir, G. (1996). Öğretmenlerin okul yönetimine katılma düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alıç, M. (1996). İnsan ilişkileri yaklaşımının eğitim yönetimine etkisi. Eğitim Yönetimi, 2(2), 173-182.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E. & Tuğba Salalı, E. (2014). Okul müdürlerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 25-52.
• Apple, M.W. & Beane, J.A. (2011). Demokratik okullar. (M.Sarı, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Attri, A.K. (2014). Teachers participation in school administration: A study on gender difference. Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies, 2(13), 1600-1606.
• Aydın, M. (1994). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Babaoğlan, E. & Yılmaz, F. (2012). İlköğretim okullarında karara katılma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 1-12.
• Bäckman, E. & Trafford, B. (2007). Democratic governance of schools. Council of Europe Publishing, Strasbourg.
• Balcı, A. (2001). Etkili okul ve okul geliştirme, kuram, uygulama ve araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Balyer, A., Özcan, K. & Yıldız, A. (2017). Teacher empowerment: School administrators’ roles. Eurasian Journal of Educational Research, 70 (2017), 1-18
• Başaran, İ.E. (1986). Öğretmenlerin yönetime katılması. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1-2).
• Başaran, İ.E. (1996). Eğitim yönetimi. Ankara: Yargıcı Matbaası.
• Bilge, C. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin karara katılma ve iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki (Ankara İli Altındağ İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bilgin, T. (1996). Zonguldak merkez ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin okul yönetimince alınan kararlara katılabilme derecelerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bingül, M. & Hacıfazlıoğlu, Ö. (2011). Sınıf öğretmenlerinin yönetici olma eğilimleri: İstanbul Esenyurt İlçesi örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 861-881.
• Bogdan, R. C. & Biklen, S.K. (1998). Qualitative research for education: An ıntroduction to theory and methods. (3rd ed.). Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Yayınları.
• Camadan, F. & Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
• Can, E. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliğinin değerlendirilmesi. International Social Sciences Studies Journal, 4(23), 4556-4560.
• Can, E., Nikolayidis, U. & Işık-Can, C. (2018). Millî Eğitimde rehberlik hizmetleri: Mevzuat değişikliği ve uygulamaya etkisi. E.B. Çelik, E. Kıral & A.Çilek, (Ed.). Eğitimden Kareler, içinde (s.171-201). Ankara: Eyuder yayınları.
• Can, E. (2010). İlköğretim okullarında görevli rehber öğretmenlerin karşılaştıkları sorunların incelenmesi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, (20 -22 Mayıs 2010), Elazığ, s. 911-917.
• Can, E. (2011). Sınıf öğretmenlerinin rehberlik ve danışma ihtiyaçlarının belirlenmesi. 10.Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, (5-7 Mayıs 2011) Sivas, 2(1), 496-501.
• Can, E., Gündüz, Y. & Işık-Can, C. (2013). The role of committee meetings in teachers’ participation in management. 2. International Conference on Interdisciplinary in Education, 30 Ocak-1 Şubat, Girne-KKTC.
• Can, E. & Serençelik, G. (2017). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin okul yönetimine katılımlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 525-542.
• Can, E. & Ozan, C. (2020). Sınıf öğretmenlerinin okul yönetimine katılımlarının incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 49(225), 55-87.
• Can, E. & Bayramoğlu, A. (2016). Ortaöğretimde okul yönetimine katılım. K.Beycioğlu, N. Özer, D. Koşar ve İ. Şahin, (Ed.). Eğitim yönetimi araştırmaları, içinde (s.104-125), Ankara: Pegem Akademi.
• Celep, C. (1990). Öğretmenlerin okul yönetiminde karara katılması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 14(78), 34-42.
• Cemaloğlu, N. (2002). Öğretmen performansının artırılmasında okul yöneticisinin rolü. Millî Eğitim Dergisi, Kış-Bahar 2002, 153-154.
• Chopra, P. (2020). Teachers’ participation in school decision-making processes and practices: The case of an ındian government secondary school. Italian Journal of Sociology of Education, 12(1), 41-55.
• Conley, S. (1991). Review of research on teacher participation in school decision making. Review of Research in Education, 17, 225-266.
• Creswell, J.W. (2002). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. Upper Saddle River, New Jersey: Merrill Prentice Hall.
• Demirtaş, Z. & Alanoğlu, M. (2015). Öğretmenlerin karara katılımı ve iş doyumu arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(2), 83-100.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Elma, C. (2000). Yönetsel etkililiğin bir göstergesi olarak yetki devri. C. Elma ve K. Demir. (Ed.). Yönetimde çağdaş yaklaşımlar, uygulamalar ve sorunlar, içinde (s.181-199), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdoğan, İ. (2006). Okul yöneticilerinin genel özellikleri ve yöneticilik tutumlarıyla ilgili bir araştırma. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 103-118.
• Erkan, S. (2001). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş. Ersoy, A. ve Yalçınoğlu, P. (Çev.Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gliner, J.A., Morgan, G.A. & Leech, N.L. (2015). Research methods ın applied settings an integrated approach to design and analysis. Selahattin Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Goddard, Y.L., Goddard, R.D. & Tschannen-Moran, M. (2007). A theoretical and empirical ınvestigation of teacher collaboration for school ımprovement and student achievement in public elementary schools, The Teachers College Record, 109(4), 877-896.
• Göksoy, S. (2014a). Okul yönetiminde karara katılım. Abant İzzet baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 253-268.
• Göksoy, S. (2014b). Participation of teachers in school administration and their organizational citizenship behaviors. International Journal of Humanities and Social Science, 4(7), 171-182.
• Göktürk, S. & Mueller, R.O. (2010). Multidimensionlity of teacher participation in school decision making. Journal of Applied Sciences, 10(14), 1421-1427.
• Güçlü, N. (2000). Okula dayalı yönetim. Millî Eğitim Dergisi, 148, http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/148/6.htm, web adresinden 15 Eylül 2020 tarihinde edinilmiştir.
• Güçlü, N., Özer, A., Kurt, T. & Koşar, S. (2015). Okulda karar alımı döngüsü: Liderlik stilleri, karar verme stratejileri ve kişilik özelliklerinin karar sürecine etkilerinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1756-1791. doi:10.14687/ijhs.v12i2.3470
• Güçlüol, K. (1985). Eğitim yönetiminde karar ve örnek olaylar. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Günay, G. & Özbilen, F.M. (2018). Öğretmenlerin okul yöneticiliği istekliliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 13(19), 1331-1344.
• Gürkan, M. (2006). Meslekî ve teknik eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin karara katılma durumları. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hallak, J. (1995). Managing schools for educational quality and equity: Finding the proper mix to make it work. Educational Planning: The International Dimension, pp.107-118. Jacques Hallak, Francoise Caillods (Ed.) Garland Publıshıng, Inc. New York & London.
• Hoy, W.K. & Miskel, C.G. (2012). Educational administration, theory, research and practice. Selahattin Turan (Çev.Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Karadağ, E. & Öner, S. (2012). The relationship between the levels of participation of high school teachers in school management and their perception of organization climate. Journal of Research in International Business Management, 2(1), 10-15.
• Karagöz, M.E. (2009). Anadolu liselerinde görev yapan öğretmenlerin karara katılma durumları. Yüksek lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karakütük, K. (2001). Demokratik laik eğitim, çağdaş toplum olmanın yolu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karaman-Kepenekçi, Y. (2003). Demokratik okul. Eğitim Araştırmaları, 4(13), 44-53.
• Kartal, S. (2008). İlk ve ortaöğretim kurumlarında velinin okul yönetimine katılımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9(1), 23-30.
• Kaya, Y.K. (1986). Eğitim Yönetimi. Ankara: Bilim Yayınları.
• Köklü, M. (2012). Ortaöğretim okulları öğretmenlerinin kararlara katılma durumları, katılma istekleri, iş doyumları, çatışmaları yönetme biçemleri. Eğitim ve Bilim, 37(165). http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/1223/423 adresinden erişildi.
• Kuzgun, Y. (2009). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lalruatsanga, I. (2016). Participation of secondary school teachers in school management with reference to their gender, teaching experience and types of management in Aizawl city. Dissertation Master of Philosophy in Education of Mizoram University, Aizawl.
• Lunenburg, F. C. & Ornstein, A. C. (2013). Educational administration. Gökhan Arastaman (Çev.Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Meşeci, F., Özcan, N., Bozdemir, P. & Diğerleri. (2007). Öğretmen ve müdürlerin okul psikolojik danışma ve rehberlik servisine yönelik algıları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 157-171.
• Miles, M. B. & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London, UK: Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği.10 Kasım 2017 tarih ve 30236 sayılı R.G.http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171110-2.htm, web adresinden 24 Nisan 2020 tarihinde edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Güçlü yarınlar için 2023 eğitim vizyonu belgesi. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf, web adresinden 14 Mayıs 2020 tarihinde edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2020). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği.14 Ağustos 2020 tarih ve 31213 sayılı R.G. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/08/20200814-2.htm, web adresinden 19 Eylül 2020 tarihinde edinilmiştir.
• Mondal, P. (2016). Participation of higher secondary school teachers in school administration. Global Journal of Human Social Science, 16(6), 1-26.
• Mosoge, M.J. & Van Der Westhuizen, P.C. (1998). School-based management: Implications for the new roles of principals and teachers. Koers, 63(1&2), 73-87.
• Njoroge, N. & Kathuri, N. (2017). Influence of participatory management on school performance in public primary schools in Nakuru North Sub County, Kenya. International Journal of Recent Research in Social Sciences and Humanities, 4(3), 33-43.
• Öner, S. (2007). Ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin okul yönetimine katılma düzeyleri ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdaş, F., Ekinci, A. & Öter, Ö. M. (2018). Eğitim ve öğretimin geliştirilmesinde öğretmenler kurulu kararlarının etkisi. Turkish Studies Educational Sciences, 13(11), 1041-1058.
• Özdemir, M. (2019). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özdemir, S. (1996). Okula dayalı yönetim. Eğitim Yönetimi, 2(3), 421-426.
• Özdemir, S. & Cemaloğlu, N. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme ve karara katılma. Millî Eğitim Dergisi, 146(2), 54-63.
• Özden, Y. (1996). Okullarda katılmalı yönetim. Eğitim Yönetimi, 2(3), 427-438.
• Rawis, J. A. M. & Kaligis, J.N. (2017). Teacher participation in decision-making in high school achievement (Case Study on SMU Negeri 1 Manado). International Journal of Humanities and Social Science Invention, 6(5), 29-35.
• Sharma, P. & Kumari, S. (2017). A study of participation of secondary school teachers in administration. International Journal of Advanced Education and Research, 2(4), 234-238.
• Smylie, M. A. (1992). Teacher participation in school decision making: Assessing willingness to participate. Educational Evaluation and Policy Analysis, 14(1), 53-67.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F.G. (2013). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, H. (2010). Kişisel rehberlik ve psikolojik danışma. A. Kaya (Ed.). Psikolojik Danışma ve Rehberlik (ss. 157-196). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şişman, M. (2006). Eğitimde demokrasi ve sosyal adalet: Türkiye eğitim sisteminin değişmeyen miti. Türk Eğitim Sisteminde Yeni Paradigma Arayışları Bildiriler Kitabı, 4-5 Kasım, Ankara. Eğitim Bir-Sen Yayınları, 291-305.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2003). Eğitimde yerelleşme ve demokratikleşme çabaları, teorik bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 9(34), 300-315.
• Tagay, Ö. & Savi Çakar, F. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1168-1186.
• Taiwo, A.E. & Ogunlade, L.A. (2020). Teachers’ decisional participation and job satisfaction in secondary schools in Ekiti State, Nigeria. International Journal of Educational Administration and Policy Studies, 12(1), 1-11. https://academicjournals.org/journal/IJEAPS/article-full-text-pdf/7F6881563020, web adresinden 17 Eylül 2020 tarihinde edinilmiştir.
• Taymaz, H. (1989). Okul yönetimi. Anakara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Turnbull, B. (2002). Teacher participation and buy-in: Implications for school reform initiatives. Learning Environments Research, 5, 235–252,
• UNESCO. (2018). Improving teacher support and participation in Local Education Groups. Final projet report. UNESCO, France.
• Üzüm, H. & Kurt, T. (2019). Okullarda katılımcı karar verme sürecinin incelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi/JRES, 6(1), 95-112.
• Westheimer, J. (2008). Learning among colleagues: Teacher community and the shared enterprise of education. In Cochran-Smith, M., Feiman-Nemser, S. and McIntyre, J (eds.). Handbook of Research on Teacher Education. Reston, VA: Association of Teacher Educators; Lanham, MD: Rowman.
• Yıldırım, İ. (1989). Okul örgütlerinde karar verme ve karara katılma. Eğitim ve Bilim, 13(73), 18-24.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.