The Relationship Between Bitcoin and Financial Macro Variables: A Var Analysis On Turkey

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: İktisadi ve İdari Bilimler, 107 - 118, 18.12.2020

Hüseyin İşcan

https://doi.org/10.18506/anemon.670329

Cited By: 1

Öz

The aim of this study, the relations between Bitcoin, exchange rate, Stock Exchange Istanbul index and interest rate variables are to examine using weekly data for the period 2013:11-2019:10 for Turkey. In the study, by establishing a VAR model, long-term and causality relationships between variables were investigated, and analysis was concluded with effect-response graphs and variance decomposition table. As a result of the study, there was no long-term correlation and causation relationship between Bitcoin and other variables; however, causation relations between the other variables were determined. According to the impact-response charts, the exchange rate reacted negatively to a shock to Bitcoin for three weeks, and the response in other weeks was meaningless. It is seen that there is on crypto coins in Turkey a certain awareness, but this awareness there is not in long-term investment dimension and there is not strong enough to affect macro variables. It needs some time to spread the technology, which can be considered new in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Bitcoin, Exchange rate, Borsa İstanbul Index, Interest rate

Bitcoin İle Finansal Makro Değişkenler Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Var Analizi

Öz

Bu çalışmada amaç; Bitcoin, döviz kuru, Borsa İstanbul Endeksi ve faiz değişkenleri arasındaki ilişkileri Türkiye için 2013:11-2019:10 dönemi haftalık verileri kullanarak incelemektir. Çalışmada VAR modeli kurularak değişkenler arasındaki uzun dönem ve nedensellik ilişkileri araştırılmış, etki-tepki grafikleri ve varyans ayrışım tablosuyla analiz sonuçlandırılmıştır. Çalışma sonucunda Bitcoin ile diğer değişkenler arasında uzun dönemde herhangi bir eşbütünleşme ilişkisi ve nedensellik ilişkisi tespit edilememiş, ancak diğer değişkenlerin kendi aralarında nedensellik ilişkileri saptanmıştır. Etki-tepki grafiklerine göre Bitcoin’e verilen bir şoka döviz kuru üç haftalık negatif tepki göstermiş diğer haftalarda verilen tepki anlamsız olmuştur. Türkiye’de kripto paralar üzerinde belirli bir farkındalığın olduğu ancak bu farkındalığın uzun vadeli yatırım boyutunda ve makro değişkenleri etkileyebilecek güçte olmadığı görülmektedir. Türkiye’de yeni sayılabilecek olan bu teknolojinin yaygınlaşabilmesi için belirli bir zamana ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Bitcoin, Döviz kuru, Borsa İstanbul Endeksi, Faiz Oranı

Kaynakça

• Ağan, B. ve Aydın, Ü. (2018). Kripto Para Birimlerinin Küresel Etkileri: Asimetrik Nedensellik Analizi, https://www.researchgate.net/publication/328278747_Kripto_Para_Birimlerinin_Kuresel_Etkileri_Asimetrik_Nedensellik_Analizi (Erişim Tarihi: 26.10.2019)
• Andersson, G. ve Wegdell, A. (2014). Prospects of Bitcoin: An Evaluation of Its Future, Lund University Master Thesis, Sweden.
• Aslan, A. (2018). Kripto Para Olgusu ve Blockchain Teknolojisi: Ekonomik Aktörlerin Tepkisi, Maliyet Analizi, VAR Modeli ve Granger Nedensellik Testi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ateş, B. A. (2016). Kripto Para Birimleri, Bitcoin ve Muhasebesi, Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 349-366.
• Atik, M., Köse, Y., Yılmaz, B. ve Sağlam, F. (2015). Kripto Para: Bitcoin ve Döviz Kurları Üzerine Etkileri, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6(11), 247-261.
• Baur, D. G., Dimpel, T. ve Kuck, K. (2018). Bitcoin, Gold and The US Dollar – A Replication and Extension, Finance Research Letters, 25, 103-110.
• Bhattacharjee, S. (2016). A Statistical Analysis of Bitcoin Transactions During 2012 to 2013 In Terms of Premier Currencies: Dollar, Euro and Rubles, Vidwat, The Indian Journal of Management, 1-5.
• Chu, J., Nadarajah, S. ve Chan, S. (2015). Statistical Analysis Of The Exchange Rate Of Bitcoin, Plos One, 10 (7), 1-27.
• Çeker, S.M. (2018). Kripto Paralar ve Ekonomik Etkileri, Yıldız Teknik Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Yayınlanmış Bitirme Tezi, İstanbul.
• Çütçü, İ. ve Kılıç, Y. (2018). Bitcoin Fiyatları İle Borsa İstanbul Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik ilişkisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(3), 235-250.
• Çütçü, İ. ve Kılıç, Y. (2018). Bitcoin Fiyatları İle Dolar Kuru Arasındaki İlişki: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 349-366.
• Dağlı, İ. (2019). Kripto Paraların Dünya Ekonomisindeki Makroekonomik Boyutu ve Türk Lirası Bazında Yatırım-Tasarruf Aracı Olarak Kripto Paralara Genel Bir Bakış, Uygulamalı Ekonomi ve Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 40-49.
• Dai, W. (1998), B-money, http://www.weidai.com/bmoney.txt, (Erişim Tarihi: 30.10.2019).
• Dirican, C. ve Canöz, İ. (2017). Bitcoin Fiyatları İle Dünyadaki Başlıca Borsa Endeksleri Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: ARDL Modeli Yaklaşımı İle Analiz, Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(4), 377-392.
• Durbilmez S.E. ve Türkmen, Y.E. (2019). Blockchain Teknolojisi Ve Türkiye Finans Sektöründeki Durumu, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 30-45.
• Dyhberg, A. H. (2016). Bitcoin, Gold and The Dollar – A GARCH Volatility Analysis, Finance Research Letters, 16, 85-92.
• European Central Bank (Ecb), (2012). Virtual Currency Schemes, https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemes201210en.p-df, (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• Fallahpour, M., Shirmohammadi, S., Semsarzadeh, M., & Zhao, J. (2014). Tampering detection in compressed digital video using watermarking. IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement, 63(5), 1057-1072.
• Financial Action Task Force (Fatf), (2014). Virtual Currencies: Key Definitions and Potential AML/CFT Risks, http://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports/Virtual-currency-key-definitions-and-potential-aml-cft-risks.pdf, (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• Georgoul, I., Pournarakis, D., Bilanakos C., Sotiropoulos, D.N., Giaglis, G.M. (2015). Using Time-Series and Sentiment Analysis to detect the Determinants of Bitcoin Prices, SSRN: https://ssrn.com/abstract=2607167 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2607167.
• Granger, C.W (1969). Investigating Casual Relations by Ecoometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica, Journal of the econometric society, 424-438.
• Güleç, Ö.F., Çevik, E. ve Bahadır, N. (2018). Bitcoin İle Finansal Göstergeler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 18-37.
• Halving 101: Bitcoin Halving Ne Demek? Bitcoin Blok Ödülü Yarılanması Nedir? (2020), https://tr.investing.com/news/cryptocurrency-news/halving-101-bitcoin-halving-ne-demek-bitcoin-blok-dulu yarlanmas-nedir-1952916, (Erişim Tarihi: 17.06.2020).
• Herbert, J. & Litchfield, A. (2015). A Novel Method for Decentralised Peer-to-Peer Software License Validation Using Cryptocurrency Blockchain Technology, 38th Australian Computer Science Conference (ACSC), 27-35.
• İçellioğlu, C.Ş ve Öztürk, M. B. E. (2017). Bitcoin İle Seçili Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin Araştırılması: 2013-2017 Dönemi İçin Johansen Testi ve Granger Nedensellik Testi, Maliye ve Finans Yazıları, (109), 51-70.
• Kadılar, C. (2000). Uygulamalı Çok Değişkenli Zaman Serileri Analizi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kanat, E. ve Öget, E. (2018). Bitcoin İle Türkiye Ve G7 Ülke Borsaları Arasındaki Uzun Ve Kısa Dönemli İlişkilerin İncelenmesi, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(3), 601-614.
• Karaoğlan, S., Arar, T. ve Bilgin, O. (2018). Türkiye’de Kripto Para Farkındalığı ve Kripto Para Kabul Eden İşletmelerin Motivasyonları, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 6(2), 15-28.
• Katsiampa, P. (2017). Volatility Estimation For Bitcoin: A Comparison of GARCH Models, Economics Letters, 158, 3-6.
• Kesebir, M. ve Günceler, B. (2019). Kripto Para Birimlerinin Parlak Geleceği, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, No. 17: 605-625.
• Khalılov, M.C.K., Gündebahar, M., Kurtulmuşlar, İ., (2017). Bitcoin ile Dünya ve Türkiye’deki Dijital Para Çalışmaları Üzerine Bir İnceleme, 19. Akademik Bilişim Konferansı, 8-10 Şubat 2017, Aksaray.
• Klein, T., Thu, H. P., Walther, T. (2018). Bitcoin is Not The New Gold–A Comparison of Volatility, Correlation, And Portfolio Performance, International Review of Financial Analysis, 59, 105-116.
• Koçoğlu, Ş., Çevik, Y. E. ve Tanrıöven, C. (2016). Bitcoin Piyasalarının Etkinliği, Likiditesi ve Oynaklığı, İşletme Araştırmaları Dergisi, 8 (2), 77-97.
• Kristoufek, L. (2015). What Are The Main Drivers Of The Bitcoin Price? Evidence From Wavelet Coherence Analysis, Plos One, 10(4), 1-19.
• Lemieux, V. L. (2016). Trusting records: Is blockchain technology the answer? Records Management Journal, 26(2), 110-139.
• Mert, M. ve Çağlar, E. A. (2019). Eviews Ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Min, H. (2019). Blockchain technology for enhancing supply chain resilience, Business Horizons, 62(1), 35-45.
• Miraz, M.H., ve Ali, M. (2018). Applications of Blockchain Technology beyond Cryptocurrency, Annals of Emerging Technologies in Computing (AETiC), 2 (1), 1-6.
• Nair, J., ve Motwani, D. A. (2018). Crypto Currency: Bubble or Boom, International Journal of Advance Research in Computer Science and Management Studies, 6(1), 35-42.
• Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System, http://www.bitcoin.org/bitcoin.pdf (Erişim Tarihi: 30.10.2019).
• Satoshi Nedir? (2020), https://kriptokoin.com/satoshi-nedir/ (Erişim Tarihi: 20.06.2020)
• Sims, C. (1980). Macroeconomics And Reality, Econometrica, 48, 1-48.
• Song, Y. (2016). A Study of Bitcoin Price's Relationship With Local Currency Exchange Rate and Stock Market Index in Emerging Economies Using VECM, ETD Collection for Fordham University.AAI10246887, https://fordham.bepress.com/dissertations/AAI10246887.
• Szetela, B., Mentel G. ve Gedek S. (2016). Dependency Analysis between Bitcoin and Selected Global Currencies, Dynamic Econometric Models, 16, 133-144.
• Topaloğlu, E.A. (2019). Kripto Para Bitcoin ve Döviz Kurları İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 367-382.
• Turan, Z. (2018). Kripto Paralar, Bitcoin, Blokchain, Petro Gold, Dijital Para ve Kullanım Alanları, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-5.
• Vishnumurthy, V., Chandrakumar, S. ve Sirer, E.G. (2005). KARMA: A Secure Economic Framework for Peer-to-Peer Resource Sharing, Department of Computer Science, Cornell University, Ithaca, NY 14853.
• Yıldırım, H. (2018). Günlük Bitcoin İle Altın Fiyatları Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi: 2012-2013 Yılları Arası Johansen Eşbütünleşme Testi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 2328-2343.
• Zheng, Z., Xie, S., Dai, H.N., Chen, X., Wang, H., (2018). Blockchain challenges and opportunities: a survey, Int. J. Web and Grid Services, 14(4), 352-375.
• https://coin-turk.com/, (Erişim Tarihi: 01.11.2019).
• https://tr.investing.com/crypto/bitcoin/btc-usd-historical-data, (Erişim Tarihi: 28.10.2019).