Bâkıllânî’nin Nübüvveti Ispat Noktasında Berâhime’nin Eleştirilerine Verdiği Cevaplar

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: İDEKTA, 63 - 70, 31.07.2021

Ekrem Uysal

https://doi.org/10.18506/anemon.906741

Öz

İslâm itikâdında nübüvvet konusu en önemli meselelerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Genel olarak kelâmcılar bu konuyu imkân, lüzum, olgu ve ıspat noktasında ele alarak değerlendirmişlerdir. Buna göre Yüce Allah’ın nübüvvetin imkânı noktasında insanlara peygamber göndermesi aklen mümkün müdür, eğer mümkün ise bu nasıl gerçekleşmiştir gibi konular esas noktayı oluşturmaktadır. Nübüvvetin lüzumu konusunda ise tarih boyunca insanların aklî melekelerinin yanında peygamberlere ihtiyaç duyup duymayacakları önem arzetmektedir. Buradan hareketle nübüvveti kısmen veya tamamen inkâr eden Dehriyye, Berâhime ve Sümeniyye gibi akımlara karşı geliştirilen yöntemler ve ortaya konulan delillerle nübüvvet ıspat edilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte Yahudi ve Hristiyanlarla da nübüvvetin mahiyeti, peygamberlerde bulunması gereken sıfatlar, bazı peygamberlerin kabul edilip bazılarının reddedilmeleri gibi alanlarda görüş ayrılıklarından dolayı tartışmalar yaşanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kelam, Nübüvvet, Berâhime, Bâkıllânî, Eleştiri

Teşekkür

Çalışmalarınızda başarılar dilerim

Answers Of Al-Baqillani To Critisim Of Berahime In Terms Of Substantiation Of Prophethood

Öz

Prophethood appears to be one of the most important issues in Islamic belief. In general, theologians studied and assessed the issue in terms of possibility, necessity, phenomena and substantiation. Accordingly, the issues make the basic points such as is it mentally possible for almighty Allah to send humanity a prophet in the possibility of prophethood; and if possible, how did it occur? On the other hand, for the essence of prophethood, over the history, it has presented significance whether humanity needs prophets besides mental faculties.
Starting out from this point, the prophethood has been tried to be substantiated through the methods developed against such movements as Dehriyye, Berahime and Sumeniyye denying the prophethood partially or totally and the proofs that are put forth. On the other hand, some disputes have been experienced with Jews and Christians due to the difference views in several fields such as the essence of prophethood, the features that should be owned by prophets and acceptance some of the prophets but rejection of some others.

Anahtar Kelimeler

Kalam, Prophethood, Berâhime, Bâqillânî, Criticism

Kaynakça

• Arslan, H. (2012). Kelâm Tarihi ve Ekolleri. Malatya: Medipres Yayınları.
• Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. Ali. (1422/2002). Târîhu Bağdâd. (Nşr. Beşşâr Avvâd Ma’rûf) Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’İslâmî.
• Bağdâdî, Abdulkahir b. Tahir b. Muhammed. (1401/1981).Usûlü’d-Dîn. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Bâkıllânî, Ebû Bekir Muhammed b. Tayyib. (1963). el-İnsâf Fimâ Yecibu İtikâduhu ve lâ Yecûzu’l-Cehlu Bihî. thk. Muhammed Zahid el-Kevserî. Kahire: Müessesetü Hancî.
• Bâkıllânî, Ebû Bekir Muhammed b. Tayyib. (1407/1987). Kitâb-u Temhîdi’l-Evâil ve Talhisi’d-Delâil. (Thk. İmadüddin Ahmed Haydar) Beyrut: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekafiyye.
• Bâkıllânî, Ebû Bekir Muhammed b. Tayyib. (1998). Kitâbu’l-Beyân, Olağanüstü Olaylar ve Aralarındaki Farklar. (Adil Bebek, Çev.) İstanbul: Rağbet Yay.
• Barlak, M.. (2015). Kelâm’da Nübüvvet Tartışmaları. Ankara: Ankara Okulu Yay.
• Biruni, Ebû’r-Reyhan Muhammed b. Ahmed el-Harizmi. (1983). Tahkiku mali'l-Hind min Makûl el-Makbûl fi’l-‘Akl ev Merzûle. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb.
• Cürcânî, Seyyid Şerif. (1417/1997). Şerhu’l-Mevâkıf. (Nşr. Abdurrahman Umeyra) Beyrut: y.y.
• Cüveynî, İmâmu’l-Haremeyn Abdulmelik b. Abdullâh. (1369/1950). Kitâbu’l-İrşâd ilâ Kavâti’i’l-Edille fi Usuli’l-İtikâd. Thk. Muhammed Yusuf Musa-Ali Abdu’l-Mun’im. Mısır: Mektebetü Hancî.
• Erdemci, C.. (2012). Kelâm İlmine Giriş. İstanbul: Dem Yayınları.
• Sâbûnî, Nureddin. (1399/1979). el-Bidâye fi Usûli’d-Din. (Nşr. Bekir Topaloğlu) İstanbul: Mektebetü’l-Hanefiyye,
• Gazzâlî, Ebu Hâmid Muhammed b. Muhammed. (1423/2003). el-İktisad fi’l-İ’tikad. (Nşr. İnsaf Ramazan) Beyrut: y.y.,.
• Gazzâlî, Ebu Hâmid Muhammed b. Muhammed. (1996). el-Munkizu mine’d-Dalâl, (Mecmuatu’r-Resail içinde), (nşr. Ahmed Şemseddin), Beyrut: y.y.
• Gölcük, Ş. (1991). “Bâkıllânî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 4/531-535, İstanbul, TDV Yayınları.
• Hakim, Muhammed b. Ebi Abdillah. (1987). el-Müstedrek ala’s-Sahihayn. Haydarabad: y.y.
• İbn Fûrek, Ebû Bekir Muhammed b. Hasan el-İsfahânî; Mücerredü Makâlâti’ş-Şeyh Ebi’l-Hasan el-Eş’arî, (nşr. Daniel Gimaret), Beyrut: y.y.,.
• İbn Kayyım, Ebû Abdîllâh Şemsuddîn Muhammed el-Cevziyye, Zâdu’l-Meâd, Kahire: y.y., ts.
• İbn Teymiyye, Ebu’l-‘Abbas Takiyuddîn Ahmed, (1405/1985).en-Nübüvvât, (Nşr. Muhammed Abdurrahman Ivâz), Mısır: y.y.,
• Kâdî Abdulcebbâr, Ebu’l-Hasen el-Hemedânî, (1960).el-Muğni fi Ebvâbi’t-Tevhîd, (Thk. Emin el-Hûlî), Kahire: Dar’ul-Mısriyye.
• Koloğlu, Orhan Ş., “Kelâm ve Mezhepler Tarihi Literatüründe Berâhime”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 13/1, 2004.
• Kummî, Şeyh Saduk, (1978). Risâletü’l-İ’tikâdâti’l-İmâmiyye. (Çev. Ethem Ruhi Fığlalı) Ankara: AÜ Basımevi.
• Kutluer, İ. (1996). Akıl ve İtikad, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Makdisî, Muhtar b. Tahir. (ts.) el-Bed’ ve’t-Târih. Bağdat: y.y.
• Mâturîdî, Ebu Mansur Muhammed b. Mahmud. (1970). Kitabu’t-Tevhid. (Nşr. Fethullah Huleyf) Beyrut: y.y.
• Mâturîdî, Ebu Mansur Muhammed b. Mahmud. (2005-2010). Te’vîlâtü’l-Kur’ân. (Nşr. Ahmed Vanlıoğlu-Bekir Topaloğlu) İstanbul: Mizan Yayınevi.
• Nesefî, Ebu’l-Muîn. (1990). Tabsiratu’l-Edille. (Nşr. Claude Salame) Dımeşk: y.y.
• Râzî, Fahreddin. (1986). en-Nübüvvât ve ma Yeteallaku Biha. Beyrut: y.y.
• Râzî, Fahreddin. (1986). Kitabu’l-Erbain fi Usuli’d-Din. (Thk. Ahmed Hicazi es-Saka) Kahire: Mektebetü Külliyeti’l-Ezher.
• Şehristânî, Ebü’l-Feth Muhammed b. Abdilkerim. (1992). el-Milel ve'n-Nihal. (Thk. Ahmet Fethi Muhammed) Beyrut: y.y..
• Şehristânî, Ebü’l-Feth Muhammed b. Abdilkerim. (1425/ 2004). Nihâyetü’l-İkdâm fi İlmi’l-Kelâm. (Thk. Ahmed Ferid el-Mezidi ) Beyrut: y.y..
• Tümer, Günay. (1992). “Brahmânizm”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 6/329-333, İstanbul, TDV Yayınları.
• Uysal, E. (Ed.) (2019).“Peygamberlere İman”, Kavramlardan Esaslara İslâm İnancı. İstanbul: klm Yayınları.
• Uysal, E. (2017) Eş’arî Kelâm Sisteminin Kurumsallaşma Süreci (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Yüzüncüyıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Van.
• Yavuz, S. S. (1998). İslâm Düşüncesinde Nübüvvet. İstanbul: İnsan Yay.