Entropi Destekli EDAS ve CODAS Yöntemleri ile Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Performans Değerlendirmesi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 325 - 345, 30.04.2022

Eda Çınaroğlu

https://doi.org/10.18506/anemon.961937

Cited By: 3

Öz

Bireysel emeklilik sistemi bireylerin çalışma hayatı dönemlerindeki gönüllü tasarruflarının emeklilik dönemlerine ek bir gelir olarak yansımasını sağlayan ve devlet tarafından desteklenen bir sistemdir. Ekonomide uzun vadeli kaynak yaratılması ve istihdam artışı avantajlarını beraberinde getiren bu sistem gelişmiş toplumlarda büyük önem arz etmektedir. Çalışmada ülkemizde faaliyet gösteren emeklilik şirketlerinin performans analizleri konu edinilmiştir. Değerlendirme sürecinde esas alınan kriterlerin önem düzeyleri Entropi yöntemi kullanılarak belirlenmiş olup, şirketlerin performans sıralaması ise EDAS ve CODAS yöntemleri ile elde edilmiştir. Bireysel emeklilik şirketlerinin performans değerlendirilmesi sürecinde en fazla önem arz eden kriter emekli olan katılımcı sayısı kriteri olarak belirlenmiştir. Her iki yöntem ile ulaşılan sonuçlar birlikte dikkate alındığında en yüksek performansa sahip olan bireysel emeklilik şirketinin Türkiye Hayat ve Emeklilik olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sıralamalar Spearman korelasyon analizine tabi tutulmuş ve aralarında pozitif yönde yüksek derecede bir ilişki olduğu saptanmıştır. Çalışmanın, bireysel emeklilik sistemine yeni dahil olmak isteyen yatırımcılara veya emeklilik şirketini değiştirmek fikrinde olan katılımcılara faydalı olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bireysel emeklilik, Çok kriterli karar verme, Entropi, EDAS, CODAS

Teşekkür

Desteğiniz için şimdiden teşekkür ederim...

Performance Evaluation of Private Pension Companies with Entropy Supported EDAS and CODAS Methods

Öz

The private pension system is a goverment supported system that allows people to reflect their voluntary savings during their working lives as supplementary income during their retirement periods. This system, which provides long-term resource generation and economic growth, is critical in developed socities. This study's focus is on the performance evaluation of private pension companies in Turkey. The Entropy approach is used to calculate the significance levels of the criteria utilized in the assessment process and the EDAS and CODAS methods are used to determine the performance rating of the companies. The number of retired participants is determined to be the most important criterion in the performance evaluation process of private pension companies. When the results of both techniques are considered together, it is found that Turkiye Hayat ve Emeklilik is the private pension company with the highest performance. Spearman correlation analysis is used and it is discovered that there is a significant degree of positive correlation between the derived ranks. The study is expected to benefit investors who wish to join the private pension system for the first time or members who want to change their private pension companies.

Anahtar Kelimeler

Individual Pension, Multi-Criteria Decision Making (MCDM), Entropy, EDAS, CODAS

Kaynakça

• Acer, A., Genç, T. & Dinçer, S. E. (2020). Türkiye’de faaliyet gösteren bireysel emeklilik şirketlerinin performansının Entropi ve COPRAS yöntemi ile değerlendirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 153-169.
• Aggarwal, A., Choudhary, C., & Mehrotra, D. (2018). Evaluation of smartphones in Indian market using EDAS. Procedia Computer Science, 132, 236-243.
• Akçakanat, Ö., Aksoy, E., & Teker, T. (2018). CRITIC ve MDL temelli EDAS yöntemi ile TR-61 bölgesi bankalarının performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(32), 1-24.
• Akçakanat, Ö., Eren, H., Aksoy, E., & Ömürbek, V. (2017). Bankacılık sektöründe Entropi ve WASPAS yöntemleri ile performans değerlendirmesi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 22(2).
• Akgeyik, T. (2006). Sosyal güvenlikte reform eğilimleri: geleneksel sistemlerden bireysel emeklilik programlarına dönüşüm. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (51), 47-99.
• Albayrak, Ö., & Erkayman, B. (2018). Bulanık Dematel ve EDAS yöntemleri kullanılarak sporcular için akıllı bileklik seçimi. Ergonomi, 1(2), 92-102.
• Alioğulları, E., & Tüysüz, F. (2020). EDAS ve CODAS yöntemiyle İstanbul ilinin dış ticaret kapasitesinin incelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 240-248.
• Altay, M. (2013). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi: Aydın ili örneği (Master's thesis) Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ayçin, E., & Arsu, T. (2019). CODAS ve Entropi yöntemleri ile yenilenebilir enerji kaynaklarının düzey 1 bölgelerine göre incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(18), 425- 447.
• Ayyıldız, E., & Yalçın, S. (2018). Türkiye’de yer alan lojistik dostu şehirlerin bütünleşik Entropi- CODAS kullanılarak belirlenmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 23(4), 127-140.
• Badi, I., Ballem, M., & Shetwan, A. (2018). Site selection of desalınatıon plant in Libya by using Combinative Distance-Based Assessment (CODAS) Method. International Journal for Quality Research, 12(3).
• Bağcı, H. (2018). Barter’ın dünya ticaretindeki yeri ve gelişiminin Entropi yöntemiyle analiz edilmesi: SAARC ve BRICS ülkelerinde bir uygulama. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 195-204.
• Bağcı, H., & Caba, N. (2018). Entropi ve COPRAS yöntemleri kullanılarak menkul kıymet yatırım ortaklıklarının nakit düzeylerinin kıyaslanması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(5), 64-83.
• Bakır, M., & Alptekin, N. (2018). Hizmet kalitesi ölçümüne yeni bir yaklaşım: CODAS yöntemi ile havayolu işletmeleri üzerine bir uygulama. Business & Management Studies: An International Journal, 6(4), 1336-1353.
• Bakır, M., & Atalık, Ö. (2018). Entropi ve Aras yöntemleriyle havayolu işletmelerinde hizmet kalitesinin değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1), 617-638.
• Bayramoğlu, M. F., & Başarır, Ç. (2016). Borsa İstanbul’da işlem gören sigorta şirketlerinin karşılaştırmalı finansal performans analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 135-144.
• Bülbül, S. E., & Köse, A. (2016). Türk sigorta sektörünün Promethee yöntemi ile finansal performans analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 187- 210.
• Bayrakçı, E., & Aksoy, E. (2019). Bireysel emeklilik şirketlerinin Entropi ağırlıklı ARAS ve COPRAS yöntemleri ile karşılaştırmalı performans değerlendirmesi. Business and Economics Research Journal, 10(2), 415-434.
• Chen, W., Feng, D., & Chu, X. (2015). Study of poverty alleviation effects for Chinese fourteen contiguous destitute areas based on entropy method. International Journal of Economics and Finance, 7(4), 89-98.
• Çakır, E. (2018). Bütünleşik SWARA ve EDAS yöntemi kullanarak fitness merkezlerinin değerlendirilmesi: Örnek bir uygulama. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1907-1923.
• Çakır, E. (2018). Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS) yazılımı seçiminde çok kriterli karar verme yöntemleri: Bir belediye örneği. Business, Economics and Management Research Journal, 1(1), 15-30.
• Çatı, K., Eş, A., & Özevin, O. (2017). Futbol takımlarının finansal ve sportif etkinliklerinin Entropi ve TOPSIS yöntemiyle analiz edilmesi: Avrupa’nın 5 büyük ligi ve süper lig üzerine bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(1), 199-222.
• Dahooie, J. H., Vanaki, A. S., & Mohammadi, N. (2019). Choosing the appropriate system for cloud computing implementation by using the Interval-Valued Intuitionistic Fuzzy CODAS Multiattribute Decision-Making Method (Case Study: Faculty of New Sciences and Technologies of Tehran University). IEEE Transactions on Engineering Management.
• Darko, A. P., & Liang, D. (2020). Some q-rung orthopair fuzzy Hamacher aggregation operators and their application to multiple attribute group decision making with modified EDAS method. Engineering Applications of Artificial Intelligence, 87, 103259.
• Demir, G., Bircan, H., & Dündar, S. (2020). Bireysel emeklilik sistemindeki şirketlerin performanslarının gri ilişkisel analizle ölçülmesi ve bir uygulama. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 155-170. Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM). (Erişim Tarihi: 21.03.2021), http://www.egm.org.tr.
• Genç, T., Kabak, M., Köse, E., & Yilmaz, Z. (2015). Bireysel emeklilik sistemi seçimi problemine ilişkinMacbeth yaklaşimi. Ekonometri ve Istatistik Dergisi, (22), 47-65.
• Ghorabaee, M. K., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Hooshmand, R., & Antuchevičienė, J. (2017). Fuzzy extension of the CODAS method for multi-criteria market segment evaluation. Journal of Business Economics and Management, 18(1), 1-19.
• Ghorabaee, M. K., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2017). A new multi- criteria model based on interval type-2 fuzzy sets and EDAS method for supplier evaluation and order allocation with environmental considerations. Computers & Industrial Engineering, 112, 156- 174.
• Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Amiri, M., & Turskis, Z. (2016). Extended EDAS method for fuzzy multi-criteria decision-making: an application to supplier selection. International Journal of Computers Communications & Control, 11(3), 358-371.
• Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Olfat, L., & Turskis, Z. (2015). Multi-criteria inventory classification using a new method of evaluation based on distance from average solution (EDAS). Informatica, 26(3), 435-451.
• Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2016). A New Combinative Distance-Based Assessment (CODAS) Method for Multi-Criteria Decision- Making. Economic Computation & Economic Cybernetics Studies & Research, 50(3), 25- 44.
• Gökbayrak, Şenay (2010), Türkiye’de sosyal güvenliğin dönüşümü, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, s. 141-162.
• Gök Kısa, A. C. & Ayçin, E. (2019). OECD ülkelerinin lojistik performanslarının SWARA tabanlı EDAS yöntemi ile değerlendirilmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 301-325.
• Göktolga, Z. G., & Karakış, E. (2018). Bireysel emeklilik şirketlerinin finansal performanslarının bulanık AHP ve VIKOR yöntemi ile analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 92-108.
• Işık, Ö. (2019). Türkiye'de hayat dışı sigorta sektörünün finansal performansının CRITIC tabanlı TOPSIS ve MULTIMOORA yöntemiyle değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 7(1), 542-562.
• Juodagalvienė, B., Turskis, Z., Šaparauskas, J., & Endriukaitytė, A. (2017). Integrated multi-criteria evaluation of house’s plan shape based on the EDAS and SWARA methods. Engineering Structures and Technologies, 9(3), 117-125.
• Karaatlı, M. (2016). Entropi-Gri İlişkisel Analiz yöntemleri ile bütünleşik bir yaklaşım: Turizm sektöründe uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 63-77. Kenger, M. D., & Organ, A. (2017). Banka personel seçiminin çok kriterli karar verme yöntemlerinden Entropi temelli ARAS yöntemi ile değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4), 152-170.
• Kiracı, K., & Bakır, M. (2019). Critic temelli EDAS yöntemi ile havayolu işletmelerinde performans ölçümü uygulaması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 157- 174.
• Li, X., Wang, K., Liu, L., Xin, J., Yang, H., & Gao, C. (2011). Application of the entropy weight and TOPSIS method in safety evaluation of coal mines. Procedia Engineering, 26, 2085-2091.
• Maghsoodi, A. I., Maghsoodi, A. I., Poursoltan, P., Antucheviciene, J., & Turskis, Z. (2019). Dam construction material selection by implementing the integrated SWARA–CODAS approach with target-based attributes. Archives of Civil and Mechanical Engineering, 19(4), 1194- 1210.
• Mandić, K., Delibašić, B., Knežević, S., & Benković, S. (2017). Analysis of the efficiency of insurance companies in Serbia using the fuzzy AHP and TOPSIS methods. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 30(1), 550-565. Noyan, E., Gavcar, E., & Gavcar, C. T. (2019). Bireysel emeklilik şirketi seçimine analitik hiyerarşi prosesi ve gri ilişkisel analiz yöntemlerinin uygulanması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 835-847.
• Ova, A. (2018). Türkiye’deki emeklilik şirketlerinin etkinlik analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (79), 139-152.
• Ömürbek, N., Altın, F. G., Şimşek, A. & Eren, H. (2021). Entropi tabanlı veri zarflama analizi yöntemi ile Türkiye’deki illerin sağlık göstergeleri açısından etkinliğinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(29), 16-45.
• Ömürbek N., & Balcı H. F. (2017). Entropi temelli COPRAS yöntemi ile Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye’nin havayolu taşımacılığının değerlendirilmesi. Visionary E-Journal/Vizyoner Dergisi, 8(18).
• Ömürbek, N., Delibaş, D., & Altın, F. G. (2017). Entropi temelli MAUT yöntemine göre devlet üniversiteleri kütüphanelerinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (13), 72-89.
• Ömürbek, N., Karaatlı, M., & Balcı, H. F. (2016). Entropi temelli MAUT ve SAW yöntemleri ile otomotiv firmalarının performans değerlemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 227-255.
• Ömürbek, N., & Özcan, A. (2016). BİST’de işlem gören sigorta şirketlerinin MULTIMOORA yöntemiyle performans ölçümü. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 1(2), 64-75.
• Özbek, A. (2019). Türkiye’deki İllerin EDAS ve WASPAS yöntemleri ile yaşanabilirlik kriterlerine göre sıralanması. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 177-200.
• Özbek, A., & Engür, M. (2018). EDAS yöntemi ile lojistik firma web sitelerinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(2), 417-429.
• Özbek, A., & Engür, M. (2019). Çok kriterli karar verme yöntemleriyle öğrenci işleri otomasyon seçimi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 1-18.
• Pamučar, D., Badi, I., Sanja, K., & Obradović, R. (2018). A novel approach for the selection of power- generation technology using a linguistic neutrosophic CODAS method: A case study in Libya. Energies, 11(9), 2489.
• Peker, İ., & Baki, B. (2011). Performance evaluation in Turkish insurance sector with grey relationship analysis. International Journal of Economic and Administrative Studies, 4(7), 1- 17.
• Perçin, S., & Sönmez, Ö. (2018). Bütünleşik Entropi ağırlık ve TOPSIS yöntemleri kullanılarak Türk sigorta şirketlerinin performansının ölçülmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, 565-582.
• Rakıcı, C., & Ela, M. (2016). Türkiye’de bireysel emeklilik sistemine yönelik vergisel teşvikler. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 89-110.
• Rashid, T., Ali, A., & Chu, Y. M. (2021). Hybrid BW-EDAS MCDM methodology for optimal industrial robot selection. Plos One, 16(2), e0246738.
• Roy, J., Das, S., Kar, S., & Pamučar, D. (2019). An extension of the CODAS approach using interval-valued intuitionistic fuzzy set for sustainable material selection in construction projects with incomplete weight information. Symmetry, 11(3), 393.
• Salehi, A., & Izadikhah, M. (2014). A novel method to extend SAW for decision-making problems with interval data. Decision Science Letters, 3(2), 225-236.
• Schitea, D., Deveci, M., Iordache, M., Bilgili, K., Akyurt, İ. Z., & Iordache, I. (2019). Hydrogen mobility roll-up site selection using intuitionistic fuzzy sets based WASPAS, COPRAS and EDAS. International Journal of Hydrogen Energy, 44(16), 8585-8600.
• Shemshadi, A., Shirazi, H., Toreihi, M., & Tarokh, M. J. (2011). A fuzzy VIKOR method for supplier selection based on entropy measure for objective weighting. Expert Systems with Applications, 38(10), 12160-12167.
• Şahin, O., & Başarır, Ç. (2019). Bireysel emeklilik şirketlerinin finansal performanslarının değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 17(33), 211-229.
• Tuş, A., & Adalı, E. A. (2018). Personnel assessment with CODAS and PSI methods. Alphanumeric Journal, 6(2), 243-256.
• Uçar, G., & Şahin, S. (2020). Türkiye’de hayat ve bireysel emeklilik şirketlerinin finansal performansının incelenmesi. İşletme Akademisi Dergisi, 1(1), 56-76.
• Ulutaş, A. (2017). EDAS yöntemi kullanılarak bir tekstil atölyesi için dikiş makinesi seçimi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 169-183.
• Ulutaş, A. (2018). Entropi temelli ROV yöntemi ile esnek üretim sistemi seçimi. Business and Economics Research Journal, 9(1), 187-194.
• Ulutaş, A. (2019). Entropi tabanlı EDAS yöntemi ile lojistik firmalarının performans analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (23), 53-66.
• Ulutaş, A., & Çelik, D. (2019). Transpalet seçimi probleminin AHP ve EDAS yöntemleri ile değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 7(2), 668-686.
• Ünal, E. A. (2019). Bütünleşik Entropi ve EDAS yöntemleri kullanılarak BİST sigorta şirketlerinin performansının ölçülmesi. Finans Ekonomi Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(4), 555-566.
• Voronova, I. (2011). Latvian pension funds: Multi-criteria analysis and consumer assessment. Intelektinė Ekonomika, 5(4), 613-627.
• Wei, C., Wu, J., Guo, Y., & Wei, G. (2021). Green supplier selection based on CODAS method in probabilistic uncertain linguistic environment. Technological and Economic Development of Economy, 1-20.
• Yıldırım, M., & Altan, İ. M. (2019). Sigorta sektörünün finansal performansının Entropi Ağırlıklandırmalı TOPSIS yöntemiyle analizi ve değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 345-358.
• Zhao, J., Ji, G., Tian, Y., Chen, Y., & Wang, Z. (2018). Environmental vulnerability assessment for mainland China based on entropy method. Ecological Indicators, 91, 410-422.