Determination of Factors Affecting Tax Revenues

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 799 - 817, 30.08.2022

Gökçen Aydınbaş , Zeynep Erdinç

https://doi.org/10.18506/anemon.1052093

Cited By: 1

Öz

Countries act in line with the effort to obtain optimum tax revenue in financing basic expenditures without resorting to public sector borrowing. Many countries aimed to implement efficient tax policies to increase their tax revenues with the desire to reach the highest level in economic growth and development by using their limited resources effectively. In this context, it is important to examine which factors will affect tax revenues under which constraints for both developed and developing countries. This study aims to determine the factors affecting tax revenues from 2007 to 2019 based on selected countries among the important countries in tax revenues in general. While the dependent variable used in this study is tax revenues, the independent variables are gross domestic product (GDP), human capital index and political stability index. The econometric method used in the study is the panel data analysis method, in which fixed effects, random effects, generalized method of moments (GMM) and system GMM models were applied. In the study, it was found that gross domestic production, human capital index and political stability index had a statistically significant and positive effect on tax revenues.

Anahtar Kelimeler

Tax revenues, Economic growth, Panel data analysis

Vergi Gelirlerini Etkileyen Unsurların Tespit Edilmesi

Öz

Ülkeler, kamu kesimi borçlanması yoluna gitmeksizin temel harcamaların finansmanına yönelik optimum vergi geliri elde etme çabası doğrultusunda hareket etmektedir. Pek çok ülke, sınırlı kaynaklarını etkin şekilde kullanarak ekonomik büyüme ve kalkınmada en üst seviyeye ulaşma isteği ile vergi gelirlerini arttırmak adına verimli vergi politikaları uygulamayı amaçlamıştır. Bu bakımdan, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için hangi faktörlerin hangi kısıtlar altında vergi gelirlerini etkileyeceğinin incelenmesi önemlidir. Bu çalışmanın temel amacı da genel itibarıyla vergi gelirlerinde önemli ülkeler arasından seçilmiş ülkeler bazında 2007-2019 yıl aralığı için vergi gelirlerini etkileyen unsurların tespit edilmesidir. Bu çalışmada kullanılan bağımlı değişken vergi gelirleri iken, bağımsız değişkenler ise; gayri safi yurt içi hasıla (GSYH), beşeri sermaye endeksi ve politik istikrar endeksidir. Çalışmada kullanılan ekonometrik yöntem panel veri analiz yöntemi olup bu kapsamda sabit etkiler, rassal etkiler, genelleştirilmiş momentler yöntemi (GMM) ve sistem GMM modelleri uygulanmıştır. Çalışmada, vergi gelirleri üzerinde gayri safi yurtiçi hasıla, beşeri sermaye endeksi ve politik istikrar endeksinin istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir etki yarattığı bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi Gelirleri, Ekonomik büyüme, Tüketim harcamaları, İnsani gelişme indeksi, Panel veri analizi

Kaynakça

• Addison, T. ve Levin, J. (2012). The determinants of tax revenue in Sub Saharan Africa, Nationell Konferens i Nationalekonomi, 1-21. Stockholm 27-28 September 2012.
• Addison, T. ve Murshed, S. M. (2001). The fiscal dimensions of conflict and reconstruction (World Institute for Development Economics Research Discussion Paper No. 2001/49). IDEAS Erişim adresi: https://www.wider.unu.edu/sites/default/files/dp2001-49.pdf.
• Ajaz, T., & Ahmed, E. (2010). The effect of corruption and governance on tax revenues. The Pakistan Development Review, 49(4), 405-417.
• Akça, H. (2015). Beşeri̇ sermaye harcamaları: Türki̇ye’de yaşanan geli̇şmeler ve sonuçlar üzeri̇ne bi̇r inceleme. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 7(2), 33-57. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebd/issue/35966/403535
• Ansari, M. M. (1982). Determinants of tax ratio: A cross-country analysis. Economic and Political Weekly, 17(25), 1035-1042.
• Aydıner, M. (2018). Türkiye’de dış ticaretin vergi gelirlerine etkisi. Vergi Sorunları Dergisi, 358, 99-106.
• Ayenew, W. (2016). Determinants of tax revenue in Ethiopia (Johansen co-integration approach). International Journal of Business, Economics and Management, 3(6), 69-84.
• Bahtiyar, E., & Odabaş, H. (2020). Vergi gelirlerini etkileyen bir faktör olarak ekonomik özgürlükler: OECD ülkeleri üzerinde bir analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1) , 137-161. doi: 10.17494/ogusbd.763561
• Bakırtaş, D. (2012). Yolsuzluğun vergi gelirleri üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(2), 87-98.
• Baltagi, B. H. (2005). Econometric analysis of panel data. Sussex: John Wiley and Sons Ltd.
• Barkoczy, S. (2016). Foundation of taxation law (8th Edition). Melbourne, Australia: Oxford University Press.
• Basheer, M., Ahmad, A., & Hassan, S. (2019). Impact of economic and financial factors on tax revenue: Evidence from The Middle East countries. Accounting, 5(2), 53-60.
• Bruce, N., & Turnovsky, S. J. (1999). Budget balance, welfare, and the growth rate: Dynamic scoring of the long-run government budget. Journal of Money, Credit, and Banking, Blackwell Publishing, 31(2),162-186.
• Castro, G. Á., & Camarillo, D. (2014). Determinants of tax revenue in OECD countries over the period 2001-2011. Contaduría y Administración, 59(3), 35-59.
• Chaudhry, I. S., & Munir, F. (2010). Determinants of low tax revenue in Pakistan. Pakistan Journal of Social Sciences, 30(2), 439-452.
• Çiçek, H. G., Şahin İpek, E. A., & Dikmen, S. (2014). Terörün kamu finansmanındaki etkisinin vergi cennetleri kapsamında değerlendirilmesi. (N. Saygılıoğlu Ed.), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Prof. Dr. Şükrü KIZILOT’a Armağan içinde (ss. 404-425). Ankara: Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.
• Dioda, L. (2012). Structural Determinants of Tax Revenue in Latin America and The Caribbean, 1990-2009, Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC). LC/MEX/L.1087, Press in United Nations.
• Ehrhart, H. (2009). Assessing the relationship between democracy and domestic taxes in developing countries. CERDI, Etudes et Documents, E.30. HAL Id: halshs-00553607, https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00553607 (02.12.2021).
• Ekici, M. S. (2009). Vergi gelirlerini etkileyen ekonomik ve sosyal faktörler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 200-223.
• Erdoğdu, H., Demir, M., & Önder, R. (2021). COVID-19 salgınının Türkiye’nin vergi gelirleri üzerine etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 18(43), 6478-6506. doi: 10.26466/opus.931186
• Gedik, G. (2020). Robotlara karşı gerçek kişilerin korunması gerekliliği ve robot vergisi önerisi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 26(1), 24-48. DOI: 10.33433/maruhad.714826
• Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB): Erişim Adresi https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG1.html, Erişim tarihi: 20.11.2021.
• Gobachew, N., Debela, K. L., & Shibiru, W. (2018). Determinants of tax revenue in Ethiopia. Economics, 6(6), 58.
• Gujarati, D. N. (2003). Basic econometrics (4th Edition). New York: McGraw-Hill.
• Gupta, A. (2007). Determinants of tax revenue efforts in devoloping countries. IMF Working Paper, WP/07/184.
• Gwartney, J., & Lawson, R. (2003). The concept and measurement of economic freedom. European Journal of Political Economy, 19, 405-430.
• Hassan, S., & Mishra, B. (2018). Does an economic and political affairs matter in determining the tax revenue of Jammu and Kashmir state (India): An Approach through VECM Model, Iran. Econ. Rev. 22(2), 471-501.
• Hojo, Y. (2002). The expansions of the essays on tourism multiplier model. The Economic Journal of Takasaki City University of Economics, 45(1), 15-33.
• Javid, A. Y., & Arif, U. (2012). Analysis of revenue potential and revenue effort in developing Asian countries. The Pakistan Development Review, 51(4), 365-378.
• Karabulut, R., & Şeker, K. (2018). Belirlenmiş değişkenlerin vergi gelirleri üzerindeki etkisi: Çoklu doğrusal regresyon analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3),1049-1070.
• Karakoç, Y. (2016). Vergi gelirlerinin kamu giderlerinin karşılığı olması ilkesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi-Hukuk Araştırmaları Dergisi 2015/2, 413-456. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruhad/issue/27556/289889
• Karagöz, K. (2013). Determinants of tax revenue: does sectorial composition matter. Journal of Finance, Accounting and Management, 4(2), 50-63.
• Keyifli, N. (2021). Ekonomik özgürlüğün vergi gelirleri üzerine etkisi: OECD kurucu ülkeleri üzerine ampirik bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2) , 489-505. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumus/issue/62554/878534
• Kılıçarslan, H. (2009). İktisadi açıdan bölgesel dengesizlik olgusu Osmaniye örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kutbay, H. (2019). Vergi gelirlerini etkileyen faktörler: Seçilmiş ülkeler için panel veri analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(3), 602-617.
• Kutbay, H. (2020). Ekonomik özgürlük ve vergi gelir performansı arasındaki ilişki: Yükselen piyasa ekonomileri için panel veri analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 303-318. doi: 10.30794/pausbed.697339
• Küçükoğlu, M. (2005). Vergisel teşviklerin bölgesel kalkınmadaki rolü: Güneydoğu Anadolu Bölgesi üzerine uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Lotz, J. R., & Morss, E. R. (1967). Measuring “tax effort” in developing countries. IMF Working Paper, 14(3), 478-499.
• Mahdavi, S. (2008). The level and composition of tax revenue in developing countries: evidence from unbalanced panel data. International Review of Economics and Finance, 17, 607-617.
• Mill, A. (2019). Ekonomi 101. (Nurdan Soysal, Çev., 7.b.). İstanbul: SAY Yayınları.
• Nnyanzi J. B., Babyenda, P., & Bbale J. M. (2016). Regional economic integration and tax revenue: East African community. Journal of Economic Integration, 31(4), 932- 967.
• PwC (2020). Dijital Hizmet Vergisi Uygulama Genel Tebliği Vergi Bülteni, 2020/25. https://www.pwc.com.tr/tr/hizmetlerimiz/vergi/bultenler/2020/dijital-hizmet-vergisi-uygulama-genel-tebligi.html, Erişim tarihi: 22.02.2022.
• Rathbone, A., & Rowley, C. K. (2002). Terorism. Public Choice 111, no. ½, 9-18.
• Savaşan, F. (2004). Türkiye’de kayıtdışı ekonomi ve vergi kaybı tahminleri. 19. Maliye Sempozyumu “Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları”, Antalya, 10-14 Mayıs, 51-73.
• Singoro B. W. (2021). Effects of human development capital on tax revenue performance in Kenya. International Journal of Business Management and Economic Research (IJBMER), 12(1), 1884-1892.
• Şen, H., & Sağbaş, İ. (2016). Vergi teorisi ve politikası. Ankara: Kalkan Matbaacılık.
• Tanzi, V. (1980). Inflation and personel income tax: An international perspective. Cambridge University Press, London.
• Tecim, B. A. H. (2008). Kayıt dışı ekonomide vergi ve vergi denetiminin önemi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Erişim adresi: https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/11338.
• Yeldan, E. ve Voyvoda, E. (2020). COVID-19 salgının Türkiye ekonomisi üzerine etkileri ve politika alternatiflerinin makroekonomik genel denge analizi. Bilim Akademisi-Sarkaç, Mayıs. Yayınları