SPÎTEMA ROMANI ÜZERİNE KLASİK BİR ANALİZ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 3, 1149 - 1161, 30.12.2022

Mehmet Yonat

https://doi.org/10.18506/anemon.1096703

Öz

Bu çalışmada Rênas Jîyan tarafından yazılan Spîtema romanı analiz edilmişitir. Bu roman peygamber Spîtema’nın hayatını konu alan biyografik bir romandır. Roman anlatıcı, bakış açısı, kahraman, tip, dil, zaman, mekan ve fikir yönleriyle analiz edilmiştir. Çalışmada analiz klasik bir bakış açısıyla yapıldığından dolayı bahsi geçen yönlerle incelemelerde bulunulmuştur. Çalışmayla amaçlanan, roman yazma teknikleri açısından bu ilk romanıyla yazarın ne kadar başarılı olduğunu ortaya sermek ve dünya roman yazma standartlarına ulaşıp ulaşmadığının analizini yapmaktır. Biyografik bir roman olan Spitema içinde geçtiği zamanın endişelerinden öte bugünün endişeleriyle yazılmış bir roman olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Spîtema, ilahi anlatıcı, kahraman, ilahi bakış açısı, mekan, fikir

A Classic Analysis on the Spîtema Novel

Öz

In this work, a novel called Spitama written by Renas Jiyan was evaluated. This novel is a biographical novel that focuses on the life of the prophet Spitama. This novel is evaluated by narrator, plot, hero, type, language, time, place, and thought. This assessment has been done in a classical way and therefore focuses on the basic elements of the novel. We wanted to find out whether, according to the rules of novel writing, how successful the author of the novel was in his first novel and reached the standards of novel writing? We found that this biographical novel was written, not with the concerns of the day and time of the novel, but with the concerns of the modern world.

Anahtar Kelimeler

Spîtema, Omnisicient narrator, character, The Omniscient point of view, time, place, idea

ANALÎZEKE KLASÎK LI SER ROMAN SPÎTEMA

Öz

Di vê xebatê de, romana Spîtama ku ji hêla Rênas Jiyan ve hatiye nivîsîn, hate nirxandin. Ev roman, romaneke biyografîk e ku li ser jiyana Spîtamayê pêxember radiweste. Ev roman ji hêla vebêjer, bergeh, leheng, tîp, ziman, zeman, mekan û fikir ve hatiye nirxandin. Ev nirxandin, bi awayek klasîk hatiye kirin loma jî li ser hêmanên bingehîn yên romanê hatine sekinîn. Me xwestiye em hîn bibin ka gelo li gor rêbazên romannivîsînê, di vê romana xwe ya ewil de nivskarê romanê çiqas serkeftî bûye û gihiştiye standardên romannûsiya dunyayê ya îro yan na? Me dît ku ev romana biyografîk, ne bi endîşeyên roj û dema romanê ve, lê bi endîşeyên dunyaya nûjen ve hatiye nivîsîn.

Anahtar Kelimeler

Spîtama, vebêjerê îlahî, leheng, bergeha îlahî, zeman, mekan, fikr

Kaynakça

• Alver, K. (2006) Edebiyat ve Kimlik, Bilgi Sosyal Bilimleri Dergisi, 2/32, r. 32-43
• Aran, Umran (2019) Roman û Gotar – Mîxaîl Baxtîn û Romana Kurdî. Stenbol: Pêywend.
• Aydın. S. (1999) Kimlik Sorunu. Ulusallık ve “Türk Kimliği”. Ankara: Öteki.
• Aydogan, Îbrahîm Seydo, (2014), Guman 2 (Wêjeya Kurdî û Romana Kurdî), (ç.1). Stenbol, Weşanxaneya Rûpelê.
• Baran, Bahoz, (2016), Spîtama û Mantiqa Tirî-1. Wergirtin ji Înternetê: 17.05.2016 http://www.amidakurd.net/pel/Sp%C3%AEtama-%C3%BB-Mantiqa-Tirk%C3%AE-1.pdf
• Belge. M. (2016) Edebiyat Üstüne Yazılar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ehmed, Remezan (2012) Teknîkî Gêranewe Le Romanekanî Ebulla Serac de, Hewlêr: Weşanên Rojhelat.
• Ergün. Zülküf (2017) Ducemserîya Realîzma Sosyalîst di Romanên Erebê Şemo û Heciyê Cindî de”. Kovara e Şarkiyat İlmi Araştırmalar, j. 2, r. 644-661.
• Jiyan, Rênas, (2016), Spîtama, (ç.1), Amed: Weşanxaneya Belkî.
• Kan, G. (2019) Îmaja Ermenî di Romanên Kurdî yên Sovyetê de. Stenbol: Pêywend.
• Kaynar, K. (2021) Mekan di Romanên Kurdî de. Wan: Peywend.
• Lodge, David (1990) After Bakhtin. London: Routledge.
• Lukacs, György, (2008), Tarihsel Roman, (Wer. Ji Macarî: İsmail Doğan), Ankara: Epos Yayınları.
• Lüleci. M. (2017) Bir Hakikat Kategorisi Olarak Mekân ve Romanda Mekânın Fenomenolojisi Üzerine Notlar”. Di nav Kent, İnsan, Roman: Türk Romanında Kentleşme Olgusu Üzerine İncelemeler. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi.
• Mahmood, R. Ahmed (2021). Binyata Vegêranê di Romana Sobarto ya Helîm Usiv de. Wan: Peywend Akademî.
• Öpengin, E. (2014). Tîr û Armanc (Gotarên Rexneyî li ser Edebiyata Kurdî ya Modern). Alan, R. û Öpengin, E. (Amd. Weş.). Stenbol: Weşanên Peywend.
• Seyarî, Ahmet (2020). Hewla Avakirina Gotara Neteweperwer di Romanên Elîyê Evdilrehman de. Di nav Destpêka Romana Kurdî, Ed. Ertekin, M. Zahir û Yıldırımçakar, Mehmet., r. 99-116, Wan: Peywend.
• Sezer, Müslih (2020) Destpêka Romana Kurdî; Panoramaya Romana Êwra Kavkazê. Di nav Destpêka Romana Kurdî, Ed. Ertekin, M. Zahir û Yıldırımçakar, Mehmet., r. 23-47, Wan: Peywend.
• Tekin, Mehmet, (2014), Roman Sanatı I (Romanın Unsurları), (ç.12). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Turan, Cihan (2020) Di Navberyna Dîrok û Edebiyatê de: Teknîka Bîyografî û Otobîyografîyê di Romanên Erebê Şemo Berbang û Şivanê Kurmanca de. Di nav Destpêka Romana Kurdî, Ed. Ertekin, M. Zahir û Yıldırımçakar, Mehmet., r. 195-210, Wan: Peywend.
• Yavuzer. Mehmet Nur (2020) Panoramaya Nasnameya Kurdî di Romana Êwra Kavkazê de. Di nav Destpêka Romana Kurdî, Ed. Ertekin, M. Zahir û Yıldırımçakar, Mehmet., r. 49-78, Wan: Peywend.