Muhasebe Meslek Mensuplarının Etik Farkındalıklarının Analizi: Elazığ İlinde Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 35 - 49, 30.04.2023

Meltem Gül , Özcan Demir

https://doi.org/10.18506/anemon.1052583

Cited By: 2

Öz

Etik, her meslekte önemli ve olması gereken bir kuraldır. Ancak muhasebe meslek mensuplarının sorumluluk yelpazesi düşünüldüğünde, etik daha da önemli olmaktadır. Muhasebe mesleği ile ilgili etik konulara ilişkin araştırmalar son yıllarda artış göstermiştir. Bu çalışma muhasebe meslek mensuplarının etik yargılara yönelik düşüncelerini ve meslek mensuplarını etik dışı davranışlara yönlendiren sebepleri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda çalışma Elazığ ilinde faaliyet gösteren muhasebe meslek mensupları açısından değerlendirilmiştir. Veriler meslek mensuplarına anket uygulanarak toplanmıştır. Elde edilen veriler spss 22 programında frekans dağılımı, bağımsız t testi ve anova testi ile analiz edilmiştir. Meslek mensuplarını etik dışı davranışa yönlendiren sebeplerin başında mükellef baskısının yer aldığı görülmüştür. Meslek mensuplarının, cinsiyet, medeni durum, tecrübe ve eğitim durumu açısından muhasebedeki etik yargılara ilişkin algılarının anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Ancak meslek mensuplarının yaş açısından etik dışı davranışta bulunmalarına ilişkin algının anlamlı farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Buna göre; 25-45 yaş aralığındaki meslek mensuplarının 46-55 yaş üzeri aralığındaki meslek mensuplarına göre daha fazla etik dışı davranışta bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Etik, Muhasebe Meslek Mensubu

Analysıs Of The Ethıcal Awareness Of Accountıng Members Of Professıon: A Research In Elazıg

Öz

Ethics is an important and necessary rule in every profession. However, when considering the range of responsibilities of professional accountants, ethics becomes even more important. Research on ethical issues related to the accounting profession has increased in recent years. This study was carried out in order to determine the thoughts of the accounting members of the profession about ethical judgments and the reasons that lead the members of the profession to unethical behaviors. In this context, the study was evaluated in terms members of professionals operating in the province of Elazig. The data were collected by applying a questionnaire to the acounting members of the profession. The obtained data were analyzed with frequency distribution, independent t test and anova test in spss 22 program. It has been seen that taxpayer pressure is one of the main reasons that lead the members of the profession to unethical behavior. It has been determined that the perceptions of the members of the profession regarding ethical judgments in accounting in terms of gender, marital status, experience and education level do not differ significantly. However, it has been revealed that the perception of professional members of unethical behavior in terms of age differs significantly. According to this; It has been determined that the members of the profession in the 25-45 age range behave more unethically than the professions in the over 46 -55 age range.

Anahtar Kelimeler

Accounting, Ethic, Accounting Members of Profession

Kaynakça

• Akbaş, F., & Çırpan, H. (2021). Serbest muhasebeci mali müşavir meslek mensuplarının karmaşık etik problemleri. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 79-91.
• Akatak, A. (2015). Muhasebe hata ve hilelerinin tespit ve önlenmesinde muhasebe meslek mensuplarının sorumluluğu ve bir araştırma (Yüksek lisans tezi) Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 413882)
• Baran, E., & Baskan, T D. (2021). Muhasebe meslek mensuplarının etik dışı davranış sergilemelerinin nedenleri: literatür incelemesi. ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 470-506.
• Changmarín, R. (2017). La influencia de la ética y los códigos de conducta empresarial. Librería Editorial, Contabilidad superior: Fundsmentos. 707 -737, ISBN: 978-987-716-064-24
• Cohen, J. R., & Martinov-Bennie, N. (2006). The applicability of a contingent factors model to accounting ethics research. Journal of Business Ethics, 68(1), 1–18.
• Ergün, H., & Gül, K. (2005). Muhasebe mesleği etik kuralları ve bu kuralların meslek mensuplarınca algılanışı, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25, 144 -154. Gül, M. (2021). Muhasebe meslek mensuplarının 2000 – 2019 yılları itibariyle almış oldukları disiplin cezalarının analizi, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(68), 933-941.
• Hacıhasanoğlu, T. (2013). Sakarya ilinde faaliyet gösteren bağımsız muhasebecilerin meslek etiği algılama düzeylerine ilişkin bir araştırma, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 357-372.
• Hayran, O. (2012). Sağlık bilimlerinde araştırma ve istatistik yöntemler, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Kutlu, H. (2008). Muhasebe meslek mensupları ve çalışanlarının etik ikilemleri: kars ve erzurum illerinde bir araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(2), 143-170.
• Legault, G. (1999). Professionalisme et déliberation éthique, Québec: Presses de l’Université du Québec.
• Preston, A., Cooper, D., Scarbrough, D., & Chilton, R. (1995). Changes in the code of ethics of the US accounting profession, 1917 and 1988: The continual quest for legitimation. Accounting, Organizations and Society, 20(6), 507–546.
• Sakarya, Ş., & Kara, S. (2010). Türkiye’de Muhasebe Meslek Etiğine Yönelik Düzenlemeler ve Meslek Mensupları Tarafından Algılanması Üzerine Bir Alan Araştırması, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18), 57-72.
• Sarı, Özgün, H. & Sarıtaş, H. (2019). Muhasebe mesleğinde etik dışı davranışlara neden olan durumlar: denizli ilinde bir uygulama, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 77-93.
• Sayım, F., & Usman, Ö. (2016). Etik kavramı ve muhasebe meslek mensuplarında etik algısı-yalova örneği, Maliye Dergisi, 170, 131-146.
• Spence, C., & Brivot, M. (2011). No French, no more: Language-based exclusion in North America’s first professional accounting association, 1879–1927. Accounting History Review, 21(2), 163–184.
• Ünsal, A. (2008). İşletmelerde muhasebe yöneticilerinin etiksel karar süreci, KMU İİBF Dergisi 10(14).