Fakihe Odman’ın Sevgi ve Saygı Romanı Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 1096 - 1109, 30.08.2025

Yusuf Çopur

https://doi.org/10.18506/anemon.1545497

Öz

Fakihe Odman 1908’de Bursa’da doğdu. İlköğrenimini Bursa Mal Hatun Rüştiyesinde tamamlayan yazar, eğitim hayatına dört yıl ara verdi. Daha sonra Bursa Amerikan Koleji'ne kaydoldu. Bir süre sonra eğitimine İstanbul Erenköy Kız Lisesinde devam etti. Yazar, 1935’te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ile Yüksek Muallim Mektebi'nden mezun oldu. Odman, ilk olarak Türkçe ve edebiyat öğretmeni olarak Kayseri’ye atandı. Zorunlu hizmetinden sonra önce Konya’da daha sonra memleketi Bursa’da öğretmenlik yaptı. Yazar 1967’de Mudanya'da vefat etti. Fakihe Odman, Cumhuriyet döneminin unutulmuş kadın yazarlarındandır. Hüseyin Cahit yazarı “ilk feminist yazar” olarak tanıtır. Aşk temalı romanlar yazan Odman’ın Âşık ve Mâşuk adında bir de şiir kitabı vardır. Romanlarında hatıra ve günlükler önemli yer tutar. Yazarın ilk romanı olan Sevgi ve Saygı, eserleri içerisinde gerek kurgu gerekse dönem özelliklerini yansıtması bakımından diğerlerinden ayrılır. Sevgi ve Saygı 1930-1934 yılları arasında bir grup gencin üniversite yaşamlarında karşılaştıkları meseleleri ele alır. Karakterlerin büyük çoğunluğunun eğitimli insanlar olması, romanın İstanbul’da köklü bir üniversitede geçmesi, yazıldığı dönemin Cumhuriyet’in ilk dönemlerini içermesi bu romanı daha dikkate değer bir eser olarak inceleme gereksinimini doğurmuştur. Sevgi ve Saygı romanı, sade, anlaşılır bir dille yazılmıştır. Yazarın hayatından izler taşıyan bu eserde Odman, kısmen milliyetçi ve halkçı söylemlere yer vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Fakihe Odman , roman , tema , toplum , edebiyat

An Evaluation of Fakihe Odman's Novel Love and Respect

Öz

Fakihe Odman was born in Bursa in 1908. The author, who completed his primary education at Bursa Mal Hatun Junior High School, took a break from his education for four years. Later, he enrolled in Bursa American College. After a while, she continued her education at Istanbul Erenköy Girls' High School. The author graduated from Istanbul University, Faculty of Letters, Department of Turkish Language and Literature and the Higher Teacher Training School in 1935. Odman was first appointed to Kayseri as a Turkish and literature teacher. After his compulsory service, the writer worked as a teacher first in Konya and then in his hometown Bursa, and died in Mudanya in 1967. Fakihe Odman is one of the forgotten female writers of the Republican period. Hüseyin Cahit introduces the author as "the first feminist writer". Odman, who writes love-themed novels, also has a poetry book called Âşık and Beloved. Memories and diaries have an important place in his novels. Love and Respect, the author's first novel, differs from others in terms of reflecting both fiction and period characteristics among his works. Love and Respect deals with the issues that a group of young people encountered during their university lives between 1930 and 1934. The fact that the majority of the characters are educated people, that the novel takes place in a well-established university in Istanbul, and that the period in which it was written was the early periods of the Republic, created the need to examine this novel as a more remarkable work. The novel Love and Respect is written in a simple, understandable language. In this work, which bears traces of the author's life, Odman included nationalist and populist discourses. In this study, Fakihe Odman will be introduced, her novel Love and Respect; While evaluating the work in terms of structure, theme and expression, it will be emphasized how the work reflects the characteristics of the period.

Anahtar Kelimeler

Fakihe Odman , novel , teheme , society , literature

Kaynakça

• Adıyaman, H. (2016). Yabancı okul bunalımı: Gül’ün babası kim? Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 6(1), 17-31.
• Balkız, H. (2017). Şükûfe Nihal’in “Çöl Güneşi” romanında yeni kadın kimliği: Zehra. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 2(2), 43-53.
• Çalıkuşu, N. (2000). 5. Bursa edebiyat günleri- ipek şehrin günlüğü. Bursa: Bursa Kültür Sanat ve Turizm Yayınları.
• Çetin, S. & Acar, B. B. (2023). Anlatım tekniği olarak mektubun kullanımı: Vecihi’nin iki romanı. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(3), 1418-1430.
• Doğan, A. (2017). Gençlik edebiyatının ilk yazarlarından Fakihe Odman’ın romanlarına dair (353-369). Uluslararası Türk dili ve edebiyatında “kadın” sempozyumu bildiriler kitabı. Ankara: Kıbrıs Balkanlar Avrasya Türk Edebiyatları Kurumu) Yayınları.
• Doğan, A. (2010). “Bir Gençlik Romanı Sevgi ve Saygı”. Prof.Dr. Bilge Ercilasun Armağanı. Doç.Dr. S. Dilek Yalçın Çelik, (Ed.). Ankara: Pegem Yayınları.
• Gündüz, O. (2016). Çağdaş Türk romanının sorunları ve romanda yeni açılımlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(2), 784-800.
• Hürsöz Gazetesi (05.09.1950). Bayan Fakihe Odman Edebi Görüşlerini Anlatıyor, 5(1267), s.13.
• Karagülle, F. (2102). Cumhuriyet dönemi Türk romanında Anadolu’nun sosyal ve siyasî hayatı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Odman, F. (1935). Sevgi ve saygı. İstanbul: Ahmet Halit Kitaphanesi.
• Tanpınar, A. H. (1977). Bizde roman I-II edebiyat üzerine makaleler. (2. baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları
• Tekin, M. (2003). Roman sanatı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Uraz, M. (1939). Türk Edip ve Şairleri. İstanbul:Tefeyyüz Kitabevi.
• Yıldız, A.D. (2023). Erken Cumhuriyet dönemi popüler aşk romanlarında makbul kadın. Türk Dili, 72(862), 219-229.
• Yalçın, Hüseyin Cahit (1935). Sevgi ve saygı- Fakihe Odman. Fikir Hareketleri, C. 4, S. 103, s. 395-396.