Analysis of the Efficiency of G-20 Countries' Healthcare Systems During the COVID-19 Period Using the Data Envelopment Analysis Method

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 562 - 584, 30.08.2025

Fuad Selamzade

https://doi.org/10.18506/anemon.1611502

Öz

The COVID-19 pandemic has posed a unique challenge to the resilience and efficiency of global health systems. G-20 countries, representing a significant portion of the world’s population and economy, have demonstrated varied responses to the health crisis, with their healthcare systems playing a crucial role in determining national and global health outcomes. This study employs Data Envelopment Analysis (DEA) to assess the efficiency of G-20 countries’ healthcare systems during the COVID-19 pandemic. Key inputs such as the number of physicians and nurses, as well as healthcare expenditures, are used to evaluate the impact on health outcomes. The study aims to analyze the role of healthcare human resources in responding to the pandemic and to provide insights for policymakers on how to enhance preparedness for future crises.
The important finding of the study was the relationship between the ratio of health expenditures to GDP and health outcomes. Increasing health expenditures helped health systems gain flexibility and resilience against sudden crises such as pandemics. However, it also reveals that financial resources alone are not sufficient and that these resources must be managed effectively. In particular, the use of health expenditures in harmony with human resources and infrastructure increases the overall effectiveness of the system. As a result of the study, it was observed that there were significant differences in terms of the effectiveness of health systems among G-20 countries. Countries with more developed health infrastructure and higher human resources achieved better health outcomes during the pandemic and were able to manage health services more sustainably. In contrast, it was determined that in countries with limited access to health services and insufficient health workforce, mortality rates were higher and health systems were less resilient to the pandemic.

Anahtar Kelimeler

G-20 , COVID-19 , Healthcare Systems , Data Envelopment Analysis , Efficiency

G-20 Ülkelerinin Sağlık Sistemlerinin COVID-19 Döneminde Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemi Kullanılmakla Analizi

Öz

COVID-19 pandemisi, küresel sağlık sistemlerinin dayanıklılığını ve etkinliğini test eden benzersiz bir kriz olarak karşımıza çıkmıştır. G-20 ülkeleri, dünya nüfusunun ve ekonomisinin önemli bir kısmını temsil etmektedir ve sağlık sistemlerinin bu süreçteki performansı hem ulusal hem de küresel sağlık sonuçlarını doğrudan etkilemektedir. Bu çalışmada, G-20 ülkelerinin sağlık sistemlerinin COVID-19 dönemindeki etkinliği Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi ile analiz edilmiştir. Hekim ve hemşire sayısı ile sağlık harcamaları gibi girdiler kullanılarak sağlık statüsü üzerinde etkinlik değerlendirmesi yapılmıştır. Araştırmanın amacı, sağlık insan kaynaklarının pandemiye karşı verdiği tepkileri ve sağlık çıktılarına olan etkilerini analiz etmek, politika yapıcılara gelecekteki krizlere hazırlık için yol gösterecek bulgular sunmaktır.
Çalışmanın önemli bulgusu, sağlık harcamalarının GSYH içindeki payı ile sağlık çıktıları arasındaki ilişki olmuştur. Sağlık harcamalarının artırılması, sağlık sistemlerinin pandemi gibi ani krizlere karşı esneklik ve direnç kazanmasına yardımcı olmuştur. Ancak, sadece finansal kaynakların yeterli olmadığını, bu kaynakların etkin bir şekilde yönetilmesi gerektiğini de ortaya koymaktadır. Özellikle sağlık harcamalarının insan kaynağı ve altyapı ile uyumlu bir şekilde kullanılması, sistemin genel etkinliğini artırmaktadır.
Çalışma sonucunda G-20 ülkeleri arasında sağlık sistemlerinin etkinliği açısından önemli farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. Daha gelişmiş sağlık altyapısına ve daha yüksek insan kaynağına sahip ülkeler, pandemi sırasında daha iyi sağlık çıktıları elde etmiş ve sağlık hizmetlerini daha sürdürülebilir bir şekilde yönete bilmiştir. Buna karşılık, sağlık hizmetlerine erişimin sınırlı olduğu ve sağlık iş gücü yetersiz olan ülkelerde, ölüm oranlarının daha yüksek ve sağlık sistemlerinin pandemiye karşı direncinin daha zayıf olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

G-20 , COVID-19 , Sağlık Sistemleri , Veri Zarflama Analizi , Etkinlik

Kaynakça

• Acar, E., Gökkaya, D., & Şenol, O. (2023). Efficiency analysis of middle-income countries in terms of health indicators for the Covid process. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(ÖS), 300-317. http://doi.org/10.33206/mjss.1202337
• Akbulut, F. & Şenol, O. (2022). Üst gelir grubundaki ülkelerin covid-19 mücadelesinin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 679-689.
• Arslan Aras, İ. (2023). Gelir gruplarına göre COVID-19 pandemisinde sağlık sistem performansı etkinliğinin ölçülmesi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(26), 731-746.
• Banker, R. D., Charnes A. & Cooper, W.W. (1984). Some models for estimating technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Management Science, 30(9), 1078-1092.
• Charnes, A., Cooper, W.W. & Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. North-Holland Publishing Company European Journal of Operational Research. 2, 429-444.
• Coelli, T. J., et al. (1998). An introduction to efficiency and productivity analysis. Second Edition. Springer.
• Cooper, W. W., Seiford, L. M. & Zhu, J. (2011). Handbook on data envelopment analysis. Second Edition, Springer.
• Çeçen, Z. & Akbulut, F. (2023). Düşük gelir grubunda yer alan ülkelerin sağlık göstergelerinin VZA yöntemiyle incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 241-254.
• Debreu, G. (1951). The coefficient of resource utilization. Econometrica, 19(3), 273.292
• Ersoy, Y., & Aktaş, A. (2022). Health System Efficiency of OECD Countries with Data Envelopment Analysis. Problemy Zarządzania - Management Issues, 20(4), 90–109.
• Ersoy, Y., & Tehci, A. (2024). Effıciency measurement in construction sector using data envelopment analysis method. Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi, (13), 44–50.
• Eze, P., Idemili, C.J., & Lawani, L.O. (2024). Evaluating health systems’ efficiency towards universal health coverage: A data envelopment analysis. INQUIRY: The Journal of Health Care Organization, Provision, and Financing. 61, 1-12. http://doi.org/10.1177/00469580241235759
• Farrel M. J. (1957). The measurement of productive efficiency. Journal of the Royal Statistical Society. Series A (General), 120(3), 253-290.
• Karakas Geyik, S., Satman, M.H., & Kalyoncu, G. (2022). G20 ülkelerinin Covid-19 pandemisi ile mücadele performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi. EKOIST Journal of Econometrics and Statistics, 37, 27-52. http://doi.org/10.26650/ekoist.2022.37.1161945
• Konca, M., & Demirci, Ş. (2019). G20 ülkeleri ve Türkiye’nin sağlık sistemi performansı: yıllara göre karşılaştırmalı bir analiz. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 175-181. http://doi.org/10.18506/anemon.466264
• Konca, M., Gözlü, M., & Çakmak, C. (2019). G-20 ülkelerinin sağlık harcamaları yönünden etkinliğinin değerlendirilmesi. Verimlilik Dergisi, (2), 119-141.
• Koopmans, T. C. (1951). Activity analysis of production and allocation. John Wiley and Sons Inc.
• Küçükaycan, D. (2021). Küresel kamusal mal perspektifinden Covid-19 pandemisiyle mücadelede evrensel sağlık kapsayıcılığı ve OECD ülkelerinin performansının araştırılması. Maliye Dergisi, (181), 234-263
• Seiford, L.M. & Thrall, R.M., (1990). Recent developments in DEA: the mathematical programming appoach to frontier analysis. J Econometrics, 4, 7-38.
• Sel, A. (2021). Covid 19 pandemisinde sağlık sistemi gelişmelerinin etkinliğinin ölçülmesi: G-20 üzerine bir inceleme, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 181-202.
• Sel, A. (2022). G20 ülkelerinin uzun dönemli sağlık göstergeleri kullanılarak sınıflandırılması ve performanslarının değerlendirilmesi. Verimlilik Dergisi, (3), 381-392.
• Selamzade, F. et al. (2023). Health efficiency measurement of OECD countries against the COVID-19 pandemic by using DEA and MCDM methods. Arab J Sci Eng 48, 15695–15712. https://doi.org/10.1007/s13369-023-08114-y
• Selamzade, F., & Baghirov, A. (2022). Measuring the efficiency of the Azerbaijan banking system with Data Envelopment Analysis (2015-2019). Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 119-137. https://doi.org/10.18506/anemon.888731
• Selamzade, F., & Özdemir, Y. (2020). Evaluation of the effectiveness of OECD countries against COVID-19 with DEA. Turkish Studies, 15(4), 977-991.
• Sevim, F., Şenol, O., & Akbulut, F. (2024). Evaluation of the efficiency of long‐term care services in OECD countries by DEA method. Journal of Midwifery and Health Sciences, 7(2) 376‐387.
• Şener, M., & Yiğit, V. (2017). Sağlık sistemlerinin teknik verimliliği: OECD ülkeleri üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 266-290.
• Türkoğlu, M. C., & Abiş, T. (2024). Sağlık göstergelerinin teknik etkinlik üzerindeki etkilerinin incelenmesi: Seçilmiş G-20 ülkeleri örneği. Akademik Hassasiyetler, 12(25), 190-211.
• Yesilaydin, G. (2019) Examination of differences in health indicators between efficient and inefficient countries. Pak J Med Sci. 35(1) 172-176. http://doi.org/10.12669/pjms.35.1.255
• Yüksel, O. (2021). Comparison of healthcare system performances in OECD countries, IJHSRP, 6(2), 251–261. http://doi.org/10.33457/ijhsrp.935170.
• Yüksel, O., & Yiğit, V. (2020). Efficiency analysis of oral and dental health centers: Examples of marmara region in Turkey. Anemon Muş Alparslan University Journal of Social Sciences, 8(3), 883-894. http://doi.org/10.18506/anemon.621648