TÜRK TARİH TEZİ’NİN POLİTİK KÜLTÜREL GÖSTERGESİ HİTİT=ETİ ADI

Yıl 2023, , 89 - 125, 15.05.2023

Saime Selenga Gökgöz

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1253960

Öz

Çalışmada HİTİT=ETİ adı, İç Ad-Dış Ad ilişkisi çerçevesinde Anadolu ve Ön Asya coğrafyasının Eski Çağ, Tarih Öncesi Tarihi ve onun Türk tarihçiliğinin, arkeoloji ve başka, bu dönemiyle meşgul bilimli temsillerinin çalışmalarıyla, başlı başına Türk Devrimi’nin, ulus-devletleşme sürecinin siyasî ve idelojik tezleri olarak Türk Tarih Tezi ve Güneş-Dil Tezi üzerinden değerlendirildi. Makalenin Giriş kısmı, tarihî coğrafya, topografya olgusuna teorik olarak iç ad-dış ad, coğrafî adı, yer adbilim ve adbilim (onomastik) alanından yaklaştı. İkinci bölümde Türk Tarih Tezi’nin merkezine yerleştirildiği bariz olan Eski Anadolu Uygarlıkları, bu sırada Hitit = Eti çerçevesinde ETİ adının formel ve informel bilimsel olarak kültürlenilen mecranın kaynak dilleri olarak Batı dillerinden “aktarma” ve “kopyalama-yapıştırma” yoluyla politik, ideolojik ve dolayısıyla Türk Devrimi uygulamaları açısından devrimci ikonografik bir ad verme mesaiinin gerçekleştiği, bu noktada sosyo-kültürel ve politik, ideolojik, entellektüel, bilimsel gerekçeleri üzerinde duruldu. Üçüncü bölümde ise, Türk Devrimi ve Türk Tarih Tezi temelinde ETİ, HİTİT’in Türk popüler kültürel belleğine tahvil edilmesi süreci örneklerle ele alınıp değerlendirildi.

Anahtar Kelimeler

hitit, eti, Türk Tarih Tezi, simge, mecaz

Destekleyen Kurum

----

Proje Numarası

-----

Teşekkür

-----

POLITICAL CULTURAL SIGN OF TURKISH HISTORICAL THESIS: THE NAME HITTITE = HETHEEN (=ETİ)

Öz

This article approached the equivalent name HİTİT = ETİ (in Turkish) within the framework of the endonym-exonym relationship in onomactic studuies. The Ancient Age, Prehistoric History of the Anatolian and Anterior Asian geography and archeology and its Turkish historiographical, archeological and other scientific representatives they took part in the naming process of recontruction of the geographical political mapping and its ideological bases in the ‘New Turkey’ metaphor. The Turkish Revolutionary elites and intellectuals, scientific corpus itself has been a key and active part for make or, contruct the The Turkish Historical Thesis and the Sun-Language Thesis; these two were evaluated as the political and ideological theses, give opportunity for the relocate and attribute the HİTİT=ETİ name as symbol. The introduction part of the article approached the phenomenon of historical geography and topography theoretically from the field of onomastics. In the second part, the Ancient Anatolian Civilizations, which are obviously placed at the center of the Turkish Historical Thesis, meanwhile, within the framework of Hittite = Eti, a naming effort was made by means of "transfer" and "copy-paste" from western counter-parts. In the third part, on the basis of the Turkish History Thesis, by the process of transforming ETİ formalism, ETİ, or HİTİT names altogether, in which circumstances and how tools and political, ideological instruments, to transfer into the Turkish popular cultural memory was discussed and evaluated with examples.

Anahtar Kelimeler

hittite, hetheen, Turkish historical thesis, symbol, metaphor

Proje Numarası

-----

Kaynakça

• Abu-Lughod, J. L. “The Islamic City-Historic Myth, Islamic Essence, and Contemporary Relevance”.
• International Journal of Middle East Studies. Vol. 19 (2), May 1987, 155-176.
• Ağarı, M. “Irak ve Belh Coğrafya Ekolleri ve İlk Temsilcileri: İbn Hurdazbih, Ya’kubî ve İstahrî”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 34, 2007, 169-191.
• Ak, M. “Osmanlı Coğrafya Çalışmaları”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. Cilt 2, Sayı 4, 2004, 169-212.
• Akurgal, E. Anadolu Kültür Tarihi. TÜBİTAK Yay., Ankara, 2005.
• Alp, S. “Kaniş-Anişa-Nişa-Erken Hitit Çağının Bir Başkenti”. Belleten. Cilt XXVII, Sayı 27, Temmuz 1963, 367-376.
• Alp, S. “Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda Kaneš/Neša’da Hititlerin Varlığı ve Yoğunluğu (Bilimsel Bir Oluşumun Öyküsü).” Archivum Anatolicum, Sayı 3, 1997, 1-17.
• Alp, S. Hitit çağında Anadolu – Çivi yazılı ve Hiyeroglif Yazılı Kaynaklar. İstanbul: TÜBİTAK Yay., 2000.
• Alparslan, M. II. Muvatalli ve Dönemi. Doktora Tezi, İstanbul Ü, İstanbul, 2007.
• Alparslan, Metin (Ed.) Hititolojiye Giriş. İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yay., 2009.
• Alpman, A. “Hurriler.” AÜ DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt XIV-25, Ocak 1981, 283-313.
• Atsız H. N. -Ahmet N. “Anadolu’da Türk yer adları.” Türkiyat Mecmuası. Sayı 2 (1926) (b.t. 1928).
• Atsız H.N. Dalkavuklar Gecesi. Romancık. İstanbul: Aylı Kurt Yay., 1941.
• Atsız, H.N. (Haz.). Oruç Beğ Tarihi. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser, 1972.
• Baker, J.R. Race. Athens-Georgia: Foundation for Human Understanding, 1981.
• Balkan, K. Kaniş Karum'unun Kronoloji Problemleri Hakkında Müşahedeler. Ankara: TTK Yay., 1955
• Barth, Fr., Andre G., R. Parkin, S. Silverman (Eds.), One Discipline, Four Ways: British, German, French, and American Anthropology. Chicago, 2005.
• Bartulin, N. The Racial Idea in the Independent State of Croatia. Leiden: Brill, 2014.
• Barutcu Özönder, F. Sema. “Türkler ne zaman bir millet idi? I. Ortak bir köken mitleri vardı: Bir dişi-kurttan türemişlerdi.” KÖK Araştırmalar. I/2, Güz 1999, 65-92.
• Barutcu Özönder, F. Sema (Ed.). Kâşgarlı Mahmud Kitabı. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay., 2008.
• Behar, B. E. İktidar ve Tarih Türkiye’de “Resmi Tarih” Tezinin Oluşumu (1929-1937). İstanbul: Afa Yay., 1992.
• Berbercan, M.T. “Coğrafya Terimleri Sözlüğü Olarak Divânu Lugâti’t-Türk.” Dede Korkut, Cilt 6 (12), Nisan 2017, 1-12.
• Bernasconi, R. Irk Kavramını Kim İcat Etti? Felsefi Düşüncede Irk ve Irkçılık. Haz. Zeynep Direk, Çev. N.Öktem-İ. Esiner-T. Meriç, İstanbul: Metis Yay., 2007.
• Bilgiç, E. “Anadolu'nun İlk Târihî Çağının Rekonstrüksiyonu.” AÜ DTCF Dergisi. Cilt VI-5, 1948, 489-516.
• Birinci Türk Tarih Kongresi: Konferanslar, Müzakere Zabıtları. İstanbul, 1932.
• Boykoy, S. “Türkiye’de 1939–1945 Yıllarında Tarih Öğretim Programları ve Tarih Ders Kitaplarının İncelenmesi.” UÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. Yıl: 12, Sayı: 21, 2011/2, 157-81.
• Bryce, T. The Kingdom of The Hittites. Oxford: Clarendon Press, 1998.
• Burchardt, J. L. Travels in Syria and the Holy Land. London, 1822.
• Cahen, Cl. Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler. Çev. Y. Moran, İstanbul: E Yay., 1984.
• Collins, B.J. The Hittites and Their World. Atlanta: Society of Biblical Literature, 2007
• Çapa, M. “Cumhuriyet’in ilk yıllarında tarih öğretimi.” AÜ Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Atatürk Yolu Dergisi. Cilt 29, Sayı 30, 2002, 39-55.
• Cardona, G. -D. Jain, Indo-Aryan Languages. NY: Routledge, 2003.
• Cardona, G. “Indo-Aryan Languages” https://www.britannica.com/topic/Indo-Aryan-languages (Erişim: 11/01/2023).
• Comte de Gobineau, Joseph-Arthur. Essai sur l’inégalité des races humaines. Paris: Firmin Didot Frères, 1853-1855.
• Copeaux, E. Tarih Ders Kitaplarında (1931-1993) Türk Tarih Tezinden Türk-İslam Sentezine. Çev. A. Berktay, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 1998.
• Cramer, J. A. Geographical and Historical Description of Asia Minor; With a Map. Vol. I, Oxford: Oxford University Press, 1832.
• Çoruk, A. Ş. “Oryantalizm Üzerine Notlar.” Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt IX, Sayı 2, Aralık 2007, 193-204.
• Darga, A. M. Hitit Sanatı. İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Kitapları.
• De Fontenette, Fr. Irkçılık. İstanbul: İletişim Yay., 1991.