Millî Mücadelede liderlik sorunu ve Kâzım Karabekir

Yıl 2012, , 367 - 387, 01.12.2011

Ali Çiftçi

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000362

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

MİLLÎ MÜCADELEDE LİDERLİK SORUNU VE KÂZIM KARABEKİR

Öz

Liderlik kavramı bütün siyasal ya da sosyal hareketlerde önem taşıyan temel kavramlardan birisi olup siyasal hareketlerin başarıya ulaşmasında da kilit önemdedir. Liderlik yeteneği çok büyük ölçüde doğuştan gelen bir yetenek olup sonradan eğitim ve benzeri yollarla ancak sınırlı olarak geliştirilebilir. Milli Mücadele Hareketi’nde de liderlik konusu hem bu mücadelenin verildiği yıllarda hem de daha sonraki yıllarda yoğun olarak tartışılan konulardan biridir. Bu tartışma, Mustafa Kemal Paşanın Erzurum’da müfettişlik görevinden azli ve onun askerlikten istifasından sonra büyümüş, bu arada Kâzım Karabekir’in liderliği de gündeme gelmiştir. M. Kemal Paşa, kendisini liderliğe her yönüyle uygun ve lâyık görürken Karabekir, lider olmaya yanaşmamış ve lider olmayı kabul etmemiştir. Erzurum Kongresi’nden önceki günlerde Heyet-i Faale toplantıları sırasında M. Kemal Paşanın liderliği kesin olarak kararlaştırılmıştır. M. Kemal Paşa ile Karabekir’in liderlik yetenekleri karşılaştırıldığında M. Kemal’in daha üstün yeteneklerle donanımlı olduğu görülmektedir. Karabekir, siyasi tarihimizdeki bazı çevrelerin iddialarının aksine Milli Mücadele içinde liderlik arzusunda olmamış ve M. Kemal Paşanın liderliğini başından itibaren kabul etmiştir. Karabekir, M. Kemal Paşanın yerine lider olmak için mücadele etmemiş ama onu kontrolü altında tutarak yönlendirmek istemiştir

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Milli Mücadele, Kâzım Karabekir, Mustafa Kemal Paşa

Kaynakça

• AHMET FAİK GÜNDAY’ın Hayat ve Hatıraları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haz: Süleyman Yatak, İstanbul Ün., Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1986.
• Akal, Emel, Millî Mücadelenin Başlangıcında Mustafa Kemal, İttihat Terakki ve Bolşevizm, TÜSTAV Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2006.
• Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, Cilt 1, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Birinci Baskı, Ankara, 1998.
• ………………Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İmge Kitabevi Yayınları, 4. Baskı, Ankara, 2006.
• Armstrong, Harold Courtenay, Bozkurt, Çev: Gül Çağalı Güven, Arba Yay., 7. Baskı, İstanbul, 2000.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, Cilt 1, Türk Tarih Kurumu Yayını, 3. Baskı,
• Atay, Falih Rıfkı, Çankaya, Cilt 2, Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yay., Yer yok, 1999.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Bâb-ı Âli Evrak Odası Siyasî, 34-64/V 4.
• Bayar, Celal, Ben de Yazdım-Millî Mücadeleye Gidiş, Cilt 1, Sabah Kitapçılık, İstanbul, 1997.
• Baykal, Adnan Nur, Mustafa Kemal Atatürk’ün Liderlik Sırları, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 2001.
• Baykara, Tuncer, Millî Mücadele, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara,1985.
• Baykızı, Murat, Atatürk’ün Liderlik Sırları, Kar Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2006.
• Daver, Bülent, Siyaset Bilimine Giriş, Üçüncü Bası, Sevinç Matbaası, Ankara, 1972.
• Fethi Okyar’ın Anıları, Yay. Haz: Osman Okyar-Mehmet Seyitdanlıoğlu, Türkiye İş Bankası Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 1997.
• Güllüpunar, Hasan, Siyasal İletişim ve Aday İmajı, Eğitim Akademi Yayınları, Konya, 2010.
• Gündüz, Asım, Hatıralarım, Dinleyen ve yazan: İhsan Ilgar, Kervan Yayınları, İstanbul, 1973.
• Güneri, Süleyman Necati, Hatıra Defteri, Haz: Ali Birinci, Erzurum Kitaplığı, 1. Baskı, İstanbul, 1999.
• Hakimiyet-i Milliye, 3 Aralık 1922.
• Karabekir, Kâzım, İstiklâl Harbimiz, Cilt 1, Emre Yayınları, 5. Baskı, İstanbul, 2000.
• ………………………, İstiklâl Harbimiz, Cilt 2, Emre Yayınları, 5. Baskı, İstanbul, 2000.
• ………………………, İstiklâl Harbimiz, Cilt 5, Emre Yayınları, 5. Baskı, İstanbul, 2000.
• ………………………, Bir Düello ve Bir Suîkast, Emre Yayınları, İstanbul, 1995.
• ………………………, Paşaların Kavgası, Emre Yayınları, İstanbul, 1991.
• ……………………….., İstiklâl Harbimizde İttihat Terakki ve Enver Paşa, Cilt 1, Emre Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2001.
• Karpat, Kemal H., Türk Demokrasi Tarihi, Afa Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 1967.
• Kılıç Ali, Kılıç Ali Hatıralarını Anlatıyor, Sel Yayınları, İstanbul, 1955.
• Kırzıoğlu, M. Fahrettin, Bütünüyle Erzurum Kongresi, Cilt 1, Kültür Ofset,
• Kışlalı, Ahmet Taner, Siyaset Bilimi, A. Ü. Basın Yayın Yüksekokulu Yayını, Ankara, 1987.
• MEŞ’ALE, 5 Haziran 1947, Yıl: 1, Sayı: 9.
• MİLLİYET, 13 Mayıs 1933.
• Onar, Mustafa, Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları, Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1995.
• Özdemir, Hikmet, Atatürk’ün Liderlik Sırları, Remzi Kitabevi, 3. Basım, İstanbul, 2006.
• Özlü, Hüsnü, “Atatürk’ün Yazdığı “Taktik Meselenin Çözümü ve Emirlerin Yazılmasına İlişkin Öğütler” Adlı Eserin, Onun Liderlik Özellikleri Açısından Analizi”, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 48, Güz 2011.
• Sarıhan, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, Cilt 1, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1993.
• …………………., Kurtuluş Savaşı Günlüğü, Cilt 2, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1994.
• Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilâli, Cilt 1, Kastaş Yayınları, 8. Baskı, İstanbul, 1987.
• Tarih ve Medeniyet, Haziran 1997, Sayı: 39.
• Tanör, Bülent, Kurtuluş, Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık, Yer yok, 1997.
• Zürcher, Erik Jan, Millî Mücadelede İttihatçılık, Çev: Nüzhet Salihoğlu, İletişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2003.