Lozan Barış Konferansı ve Musul Meselesi Görüşmelerinde Nasturilerin Durumu

Yıl 2010, , 1 - 36, 01.05.2010

Deniz Bayburt

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000315

Cited By: 2

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Lozan Barış Konferansı ve Musul Meselesi Görüşmelerinde Nasturilerin Durumu

Öz

Mezopotamya’nın en eski halklarından olan Süryaniler, Hz İsa’nın tabiatı ileilgili görüş ayrılıkları neticesinde çeşitli gruplara bölünmüşlerdir. Bu gruplardanbiri olan Nasturiler, Osmanlı Devleti hakimiyeti altında inanç, ibadet veyaşamlarına karışılmaksızın huzur içinde yaşarken Birinci Dünya Savaşı’nda Batılıdevletlerin etkisiyle Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklanmışlardır. Nasturiler, MillliMücadele döneminde de olumsuz faaliyetlerde bulunmuşlardır.Bu makalede Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanması ve bunu takip edengünlerde özellikle Musul meselesi görüşmelerinde Nasturilerin durumu anlatılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Süryaniler, Nasturiler, Lozan Barış Antlaşması, Musul Meselesi

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi: Dosya No. 436112, Fon Kodu: 30/10, Yer No. 259.741.39. Dosya No. 436128, Fon Kodu: 30/10, Yer No. 259.742.3. Dosya No. 436106, Fon Kodu: 30/10, Yer No. 259.741.54. Fon Kodu: 30/18.01.01, Yer No. 10.32.1. Resmi Yayınlar Ayın Tarihi, C. V, S. 17. TBMM Zabıt Ceridesi, 2. Dönem, 1. İçtima, 1. Celse, 18.10.1340, C. IX. TBMM Zabıt Ceridesi, 2. Dönem, 23. İçtima, 1. Celse, 12. 12. 1341, C. XX.
• Süreli Yayınlar Aksiyon, 2-8 Mart 2002. Cumhuriyet, 10 Haziran 1924, 19 Eylül 1924. Hakimiyet-i Milliye, 13 Ağustos 1924, 9 Teşrini Evvel 1924, 21 Nisan 1925, 18 Eylül 1925. İkdam, 21 Eylül 1924. İleri, 9 Şubat 1923. Yeni Gün, 5 Şubat 1923.
• Araştırma Eserleri Akın, Veysi; “Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)”, Türkler, C. XVI,
• Ankara, Yeni Türkiye Yayınları, 2002, s. 306-318. Albayrak, Kadir; Keldaniler ve Nasturiler, Ankara, Vadi Yayınları, 1997. ----------; “Günümüzde Türkiye’deki Keldani Kilisesi”, Dinler Tarihi Araştırmaları
• III, Hıristiyanlık Dünü, Bugünü ve Geleceği, Sempozyum, 9-10 Haziran 2001,
• Ankara, Dinler Tarihi Derneği Yayınları, 2002. Anzerlioğlu, Yonca; Nasturîler, Ankara, Tamga Yayıncılık, 2000. ----------; “XIX. Yy. ve Sonrasında Nasturi Hıristiyanlarının Faaliyetleri”, Türk
• Yurdu, C. XVIII, S. 134, Ekim 1998, s. 178-187. Bayburt, Deniz; Türk Tarihi’nde Süryaniler(1880-1938), Basılmamış Doktora Tezi,
• Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2009. Bulut, Faik; Kürdistan’da Etnik Çatışmalar Dar Üçgende Üç İsyan, 2. Baskı,
• İstanbul, Evrensel Basım Yayın, 2005. Çelik, Mehmet; Süryani Tarihi (I), Ankara, Ayraç Yayınevi, 1996. Çetin, Süleyman Hayrullah; Türkiye’de Nasturi Hareketleri (1830-1926), Ankara
• Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1988. Durak, Nihat; “Süryani Ortodoks Kilisesi”, Süryaniler ve Süryanilik, Haz. Ahmet
• Taşğın, Eyyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli, C. I, Ankara, Orient Yayınları, 2005, s. 187-210. Ergün, Ömer; “Lozan’daki Azınlık Anlayışı ve Süryaniler”, Süryaniler ve
• Süryanilik, Haz. Ahmet Taşğın, Eyyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli, C. II,
• Ankara, Orient Yayınları, 2005, s. 239-256. Gönlübol, Mehmet, Sar, Cem Vd.; Olaylarla Türk Dış Politikası, (1919-1995), 9.
• Baskı, Ankara, Siyasal Kitabevi, 1996. Günel, Aziz; Türk Süryaniler Tarihi, Diyarbakır, Oya Matbaası, 1970. Hallı, Reşat; Türkiye Cumhuriyetinde Ayaklanmalar (1924-1938), Ankara,
• Genelkurmay Basımevi, 1972. Kaptan, Eyüp; Lozan Konferansında Azınlıklar Sorunu, İstanbul, Harp Akademileri
• Basımevi, 2002. Karacan, Ali Naci; Lozan, y.y., Milliyet Yayınları, 1971. Kaşgarlı, Mehlika Aktok; Mardin Yöresi Halkından Türko-Semitler, Kayseri,
• Erciyes Üniversitesi Yayınları, 1991. Kaymaz, İhsan Şerif; Musul Sorunu Petrol ve Kürt Sorunları ile Bağlantılı Tarihsel
• ve Siyasal Bir İnceleme, İstanbul, Otopsi Yayınları, 2003. Kodal, Tahir; Paylaşılamayan Toprak Türk Basınına Göre Musul Meselesi (1923
• ), İstanbul, Yeditepe, 2005. Kürkçüoğlu, Ömer; Türk-İngiliz İlişkileri (1919-1926), Ankara, AÜSBF Yayınları, 1978. Kürşad, Cengiz; “Cumhuriyetimizin Korunması (II) Nasturi İsyanları”, Belgelerle
• Türk Tarihi Dergisi, S. 41, Temmuz 1988, s. 26-30. Lozan Telgrafları, Türk Diplomatik Belgelerinde Lozan Barış Konferansı, C. I, Haz.
• Bilal N. Şimşir, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1990. Matfiyef, K. P.; Asurlar ve Modern Çağda Asur Sorunu, Çev. Vahap Kelat, İstanbul,
• Kaynak Yayınları, 1996. Meray, Seha; Lozan Barış Konferansı Tutanaklar Belgeler, Takım 1, C. I, Kitap 1-2,
• Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1970. Milletler Cemiyeti Belgelerinden Musul Kerkük Sorunu ve Kürdistan’ın Paylaşımı,
• Milletler Cemiyeti Tarafından 30 Eylül 1924 Tarihinde Oluşturulan
• Komisyonun Raporu, 2. Baskı, İstanbul, Med Yayıncılık, 1991. Nur, Rıza, Grew, C. Joseph; Lozan Barış Konferansının Perde Arkası, İstanbul,
• Örgün Yayınevi, 2003. Nur, Rıza; Hayat ve Hatıratım, C. III, Altındağ, Y.y., 1968. Oran, Baskın; Türkiye’de Azınlıklar Kavramlar, Teori, Lozan, İç Mevzuat, İçtihat,
• Uygulama, 2. Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları, 2005. ----------; “Lozan’da Azınlıkların Korunması”, Toplumsal Tarih, S. 115, Temmuz
• , s. 72-77. Öke, Mim Kemal; Musul Meselesi Kronolojisi (1918-1926), İstanbul, Türk Dünyası
• Araştırmaları Vakfı, 1987. ----------; Belgelerle Türk-İngiliz İlişkilerinde Musul ve Kürdistan Sorunu, 1918
• , Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1992. Öksüz, Hikmet; “Lozan’da Azınlıklar Meselesi”, Türk Yurdu, Kasım 1987, s. 87-98. Özcoşar, İbrahim; Bir Yüzyıl Bir Sancak Bir Cemaat,19. Yüzyılda Mardin
• Süryanileri, İstanbul, Beyan Yayınları, 2008. Özdemir, Bülent; Süryanilerin Dünü Bugünü, I. Dünya Savaşı’nda Süryaniler,
• Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2008. Öztemir, B.Murat; Yezidiler ve Süryaniler, İstanbul, Ekin Yayınları, 1988. Sertoğlu, Mithat; Süryani Türklerinin Siyasi ve İçtimai Tarihi, İstanbul, Baha
• Matbaası, 1974. Sonyel, Salahi R.; The Assyrians of Turkey Victims of Power Policy, Ankara, Türk
• Tarih Kurumu Basımevi, 2001. Süryanilerin Acı Sonu, Çev. Şükran Yurdagül, İsveç, Nsibin Yayınevi, 1991. Şadillili, Vedat; Türkiye’de Kürtçülük Hareketleri ve İsyanlar, C. I, Ankara, Kon
• Yayınları, 1980. Turan, Osman; Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Tarihi, C.I, İstanbul, Turan
• Neşriyat, 1969. Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl Lozan (1922-1923), Ankara, Dışişleri Bakanlığı
• Yayınları, 1973. Üçüncü Ordu Bölgesinde Çıkan Ayaklanmalar ve Ayaklanmaların Bastırılması,
• Haz. Kemal Yılmaz, Ankara, 1991. Yakın Doğu Meseleleriyle İlgili Lozan Barış Konferansı Tutanakları, 21 Kasım
• 23 Temmuz 1923, Birinci Takım, C. I, 1. Kitap, Der. Ahmet Yavuz,
• Ankara, Dışişleri Bakanlığı Yayınları, 1968. Yaşayan Lozan, Ed. Çağrı Erhan, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2003.